Bilindiği üzere Cumhurbaşkanlığı tarafından 2025 yılı Aile yılı olarak ilan edilmiş ve bu kapsamda çeşitli düzenlemeler getirilmişti. Düzenlemeler kapsamında yeni evlenecek geçlere faizsiz kredi ve çeyiz alışverişlerinde indirim hakkı tanınmış geçenlerin geç evlenmesinin bu şekilde önünde geçilmesi planlamıştı. Özellikle Cumhurbaşkanlığı tarafından doğum oranlarının giderek azaldığı ve önümüzdeki on yıllık ve yirmi yıllık gelecekte genç nüfusun azalması tehditine karşı önlem alınmaya çalışılsa da mevcut ekonomik şartlar içinde yeni evlenecekleri bekleyen masraflar ve yine aynı şekilde çocuk sahibi olmanın getirdiği masraflar toplum nezdinde bu sorunun daha da temeline inilmesi gerektiğini göstermektedir. Bir süredir gündemde olan doğum sonrası memurlara yarı zamanlı çalışma hakkı 18.07.2025 tarihinde resmi gazetede yayınlanan yönetmelik ile resmi olarak yürürlüğe girmiş olup çalışma esaslar ve yarı zamanlı çalışma hakkından yararlanamayacak memurlar ile yönetmeliğin detayları belli oldu.
Kamu kurum ve kuruluşlarında, şube müdürü ile dengi ve üstü yöneticiler ile yurt dışı teşkilatlarında görev yapan memurlar ilgili yönetmelik ile yarı zamanlı çalıma hakkından yararlanamayacak olup belirtilen memurlar dışından 657 sayılı devlet memuru kapsamındaki tüm memurların yarı zamanlı çalışma hakkından yaralanabilmesi mümkündür. Yarı zamanlı çalışma hakkından yararlanabilmesi mümkün olan devlet memurları talep halinde normal haftalık çalışma saatlerinin yarısı kadar çalışma hakkına sahip olacaklar. İlgili haktan doğum yapan memur veya eşi doğum yapan memurun yararlanması mümkün olup bilinenin aksine düzenleme yalnızca kadın memurlara yönelik değil eşi doğum yapan erkek memurların da bu haktan yararlanabilmesini düzenlemiştir. Yönetmelik kapsamında eşi veya kendisi münferit olarak evlat edinen devlet memurları da bu haktan yaralanabilecektir. Yönetmelik kapsamında yarı zamanlı çalışma hakkından yararlanan devlet memurlarının çalışmasının haftanın üç gününden az olamayacağı, günlük üç saatten az ve 8 saatten fazla olamayacağı düzenlenmiştir. Doğum yapan memurların yarım zamanlı çalışma dönemi doğum sonrası analık izninin veya 657 sayılı kanun kapsamında analık izninin bitiminden itibaren birinci doğumda iki ay ikinci doğumda dört ay sonraki doğumlarda ise altı aylık yarım zamanlı çalışma döneminin bitmesinin ardından başlayıp çocuğun zorunlu ilköğretim yaşına gelmesine dek kullanabilecektir. Eşi doğum yapan memurun yarım zamanlı çalışma dönemi ise babalık izninin bitmesinden ardından başlayacak olup çocuğun zorunlu ilköğretim yaşına kadar kullanılabilecektir. Memur, belirtilen yarım zamanlı çalışma dönemi içindeki herhangi bir zaman diliminde bu haktan yararlanabilecek olup müracaatı ise çalıştığı kuruma yapması gerekmektedir. Memurlar müracaat sırasında çalışmak istedikleri gün ve saat aralığını da belirtebilecek olum kurum içindeki düzene göre memura istediği gün ve saatlerde çalışma imkanı sağlanacaktır. Müracatların en geç bir ay içinde sonuçlandırılması gerektiği de yönetmelik ile belirlenmiş olup yetkili amir tarafından çalışma esasları düzenlenecektir.
Düzenlemenin doğum oranın artırılması ve gelecekteki genç nüfus krizine çözüm üreteceği konusunda idare ve iktidar kanadı umutlu olsa yüksek enflasyon ve mevcut ekonomik durumda düzenlemelerin etkili olup olmayacağı tartışma konusudur. Gençlerin evlenmesine yönelik destek paketleri, doğum yapan kadınlara maddi destek ve memurlara ilişkin ilgili düzenlemeler değerli olmakla birlikte mevcut doğum hızının artırılması için çok daha kapsamlı ve geniş düzenlemelerin getirilmesi gerekmekte ve doğum oranlarındaki düşüşün ülkemizin demografik yapısı ve ekonomik sürdürülebilirliği açısından çok ciddi bir tehlike olduğunun farkında olarak eylem planları hazırlanması gerektiği kanaatindeyim.
Av. Ahmet KAZANCI
