Daha önce 24/05/2023 tarihli köşe yazımda hak sahipliği hakkında detaylı bilgiler vererek kimlerin hak sahibi olacağını, kimlerin hak sahibi olamayacağını belirtmiştim. (https://www.marasmanset.com/hak-sahipligi-nedir-kimler-hak-sahibi-olabilir) Hak sahipliği başvurularının tamamlanmasının ardından komisyonlarca inceleme yapıldı ve başvuru yapanların hak sahibi olup olmayacağına dair karar verildi. Hak sahipliğine ilişkin kararlar, ilçe bazlı olarak muhtelif tarihlerde askıya çıkartıldı. Afşin ve Göksun 2 Ekim’de, Pazarcık 4 Ekim’de, Elbistan 6 Ekim’de, Dulkadiroğlu 9 Ekim açıklandı; Türkoğlu 11 Ekim’de, Onikişubat Andırın Çağlayancerit Nurhak ve Ekinözü ise 13 Ekim’de açıklanacak. Hak sahipliği başvurusu reddedilenler; 15 gün içerisinde e devlet üzerinden veya Kaymakamlıklarda elden dilekçe ile sonuçlara itiraz edebilecek. İtirazı reddedilenler ise 60 gün içerisinde İdare Mahkemesinde dava açabilecekler. Dava açmadan önce, hak sahipliği başvurunuzun itiraz nedenini öğrenerek bu konularda uzman ve güvenilir bir avukata danışmanızı tavsiye ederim. Zira hak sahipliğinin birçok şartı bulunup, aynı şekilde birçok da istisnası bulunuyor. Sizin durumunuza göre hak sahibi olup olamayacağınızı bilebilecek kişiler, bu konuda bilgi sahibi olan avukatlardır.
Şu ana kadar açıklanan bölgeler özelinde; en sık karşılaştığım ret sebepleri; hasar tespit çalışmaları sırasında yapılan hatalı adres girme vb işlemler nedeniyle aslında ağır hasarlı olan konutların az hasarlı olarak gösterilmesi, anne-babasına ait konutta kendi çekirdek ailesi ile ikamet etmesine rağmen belge eksikliği, miras mallarının intikal yapılmaması nedeniyle sistemde birden fazla konutu var görünmesi ve benzeri nedenler… Bu tür durumlarda hak sahibi olmanızı sağlayacak belge ve delilleri, güzel şekilde durumunuzu açıklayan dilekçe ekinde itiraz mercilerine sunmanız gerekiyor. Aksi takdirde itirazınız reddedilerek dava açmak zorunda kalabilirsiniz.
Önceki yazımda; zorunlu deprem sigortasına tabi olduğu halde sigortalanmayan konutların ağır hasar alması durumunda hak sahibi olunamayacağını ancak devletin inisiyatif alarak hak sahipliği tanıyabileceğini belirtmiştim. 13 Nisan 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Olağanüstü Hal Kapsamında Afet Ve Acil Durum Yönetimi Alanında Alınan Bazı Tedbirlere Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile bu konutların sahiplerine de hak sahipliği verileceğine dair istisna hükmü getirildi.
Yine önceki yazımda kendilerine ait olmayan arsa veya arazi üzerine inşaat ruhsatı almaksızın bina inşa eden yapı sahipleri ile yer kayması, su baskını, kaya düşmesi ve benzeri sebeplerle imar planında yapı yapılması sakıncalı olarak belirlenen yerlerde ruhsatsız olarak yapılan yapıların sahipleri haksahibi olarak kabul edilmeyeceğini ancak yine devletin inisiyatif alabileceğini belirtmiştim. 13 Nisan 2023 tarihli cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle bu durumdaki vatandaşlar için de istisna hükmü getirilerek, kendilerine ait olmayan arsa veya arazi üzerine inşaat ruhsatı almaksızın bina inşa eden (özellikle köylerde miras malı çok pay sahipli arsalar üzerine konut yapanlar) yapı sahiplerine de hak sahipliği tanınmıştır.
Hak sahipliğinden ayrı ve bağımsız olarak, yerinde dönüşüm projesi ile depremzedelerin kendi konutlarını ve iş yerlerini yapmalarına destek olunmakta. Yerinde dönüşüm projesine ilişkin olarak 7452 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Yerleşme Ve Yapılaşmaya İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Kabul Edilmesine Dair Kanun çıkartıldı. Bu kanuna göre; konut veya iş yerleri orta veya daha üstü hasarlı olan yapı sahipleri hem hibe hem kredi desteğinden faydalanabilmektedir. Yerinde dönüşüm projesine katılanlar hak sahipliğinden faydalanamayacaktır. Hak sahipliği; yalnızca 1 konut ve 1 iş yeri için sağlanabilirken; yerinde dönüşüm projesi kapsamında aynı anda 3 daire için kredi desteğinden faydalanılabilmektedir. Ancak yerinde dönüşüm projesinde de yalnızca bir konut veya iş yeri için hibe desteğinden faydalanılabilmektedir. Deprem anı itibariyle inşaat halinde olan ve orta veya ağır hasar alan binalar için de yerinde dönüşüm projesinden faydalanılabilecektir. Hasarlı taşınmazı depremden sonra satış veya başka bir yolla devralanlar da yerinde dönüşüm projesi kapsamında kredi ve hibe desteğinden faydalanabilecektir.
Yerinde dönüşüm projesi kapsamında kredi kullandırılırken hak sahiplerinin gelir ve kredi puan durumuna bakılmayacaktır. Yerinde dönüşüm projesi kapsamında kredi başvurusu, yapım ruhsatının alındığı tarihten itibaren en geç 1 yıl içerisinde yapılabilecektir. Yerinde dönüşüm kapsamında; kredinin %10’u peşin, geri kalanı inşaat ilerleme seviyesine göre; su basman seviyesinde, taşıyıcı sistemin bitiminde ve inşaat bitiminde olmak üzere 3 eşit taksitte ödenecektir.
Hibe destekleri ise; konutlar için 750.000 TL, iş yerleri için 400.000 TL nakdi olarak ve ayrıca inşaat malzemesi sağlanmak suretiyle ayni olarak yapılacaktır. Yapı denetimi, jeolojik etüt raporu ve harita hazırlanması gibi işler için de ayrıca 40.000 TL nakdi hibe desteği sağlanacaktır. Yerinde dönüşüm projesi kapsamında hibe başvurusu, yapım ruhsatının alındığı tarihten itibaren en geç 1 yıl içerisinde yapılabilecektir. Hibe ödemeleri de kredi ödemesi esasları ile aynı şekilde ödenecektir.
Süreç hakkında yeni gelişmeler oldukça sizinle paylaşmaya devam edeceğim.
