Ev satın alanların büyük çoğunluğu bankalardan konut kredisi kullanarak ev sahibi oluyor. Bankalar konut kredisi verirken evlere ipotek koyuyor ve DASK yapılmasını zorunlu tutuyor. Zira olası bir depremde konut yıkıldığında veya ağır hasarlı olduğunda DASK tazminatları öncelikle ipotekli alacaklı olan bankaya ödeniyor eğer tazminattan arta kalan bir para olursa ancak o zaman arta kalan kısım ev sahibine ödeniyor. Bir bakıma bankalar; kredi vererek ipotek koydukları evlerin başına gelebilecek bir talihsizliğe karşı kendilerini güvence altına almış oluyorlar. Peki ya bankaların orta ve az hasarlı binalar için yatan DASK tazminatlarını almaya hakkı var mı?
Türk Medeni Kanunu’nun 879. Maddesinde sigorta bedelinin de ipotek kapsamında olduğu, ipotek altına alınmış bir mal için sigorta tazminatı ödenecek olması durumunda ipotek sahibi alacaklının rızası olmaksızın mal sahibine ödeme yapılamayacağı kural altına alınmıştır. Yani kural olarak; DASK tarafından hasarlı evler için tazminat ödemesi yapılacak olması halinde, eğer ev üzerinde banka ipoteği varsa bankanın rızası olmadan ev sahibine ödeme yapılamayacaktır. Ancak kanun bu kurala bir istisna getirmiştir. Şöyle ki; aynı maddenin ikinci fıkrasında ise; “Sigorta tazminatı taşınmazın eski hâle getirilmesi için harcanacaksa, malik tarafından yeterli bir güvence gösterilmesi koşuluyla kendisine ödenir.” Hükmü yer almakta. Yani siz DASK’tan aldığınız parayı evin tamiri için kullanacaksanız, borcu ödeyeceğinize dair bankaya ve DASK’a yeterli bir güvence göstermeniz halinde DASK tazminatı artık ev sahibine ödenmek zorundadır. Eğer konutunuz ağır hasarlı veya yıkılmış ise; borcu karşılayacak başka bir ipotek göstermeniz halinde DASK tazminatı artık size ödenecektir. Orta hasarlı veya az hasarlı binalarda ise; bina tamamen zayi olmadığından, bankanın ipoteği ev üzerinde devam etmektedir. Daha önceki dönemde; banka kredi borçlarınızı gecikme olmaksızın düzenli olarak ödüyorsanız ve orta hasarlı veya az hasarlı olan konutunuzun güncel değeri, borcunuzu karşılayacak bir bedelde ise DASK’ın sigorta tazminatını size ödemesi zorunludur.
Ancak ne yazık ki; DASK ve bankalar adeta işbirliği yaparak vatandaşı beraberce soymaya yemin etmişler gibi. Bankalar; hiçbir hukuki bir dayanağı olmadan kendi kendilerine “50.000 TL üzerindeki sigorta tazminatlarını banka alır ve ev sahibinin borcuna mahsup eder.” Şeklinde bir zırva ile deprem mağduru vatandaşların, evlerini yaptırmak için ödenmesi gereken sigorta tazminatlarını adeta gasp ediyor. DASK da bu gaspa çanak tutuyor ve hiçbir yasal dayanağı olmadan, sigorta tazminatlarını vatandaşa ödemek yerine doğrudan bankaya ödüyor. Yani siz aslında resmen bankanın alacağını güvence altına almak için deprem sigortası yaptırıyorsunuz, primleri siz ödüyorsunuz ama bunların hepsini aslında bankanın menfaati içi yapıyorsunuz. Zira eviniz yıkılsa da yıkılmasa da DASK sigorta tazminatını bankanıza ödüyor.
Bankaların ve DASK’ın bu uygulamasının hukukla ve vicdanla uzaktan yakından bir alakası yok. Nitekim Yargıtay kararlarında da; “evin orta veya az hasarlı olması, ev sahibinin daha önceki kredi borçlarını gecikme yaşamaksızın düzenli olarak ödemesi durumunda bankanın alacağının güvencesi devam ettiği için sigorta tazminatlarının bankaya değil ev sahibine ödenmesi gerektiğine hükmedilmektedir. (Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2019/4447 E. 2020/3225 K. 08.06.2020 T. Sayılı karar)
Eğer DASK tarafından yatırılan ve bankanız tarafından alınan sigorta tazminatı 66.000 TL’nin altında ise Tüketici Hakem Heyetine başvurarak bu paranın size iadesini isteyebilirsiniz. Yatırılan tazminat 66.000 TL’nin üzerinde ise isterseniz 66.000 TL’yi aşan miktarı geri istemekten feragat edip borcunuzdan düşülmesine rıza göstererek, 66.000 TL için yine tüketici hakem heyetine başvurabilirsiniz. İsterseniz 66.000 TL’yi aşan sigorta tazminatı için önce arabuluculuğa ardından da tüketici mahkemesine başvurarak dava yoluyla alabilirsiniz. Peki bu parayı kimden alabilirsiniz? DASK’ın size ödemesi gereken tazminatı bankaya ödemesi, DASK’ın tazminat ödeme borcunu ortadan kaldırmaz, zira ortada gereği gibi yapılan bir borç ifası bulunmamakta. Bu nedenle DASK’ın size karşı tazminat ödeme borcu halen devam etmektedir. Siz sigorta tazminatını DASK’tan talep ettiğinizde, DASK tazminat borcunu bankanıza ödediğine dayanarak borçtan kaçınamayacaktır.
Sağlıcakla kalın…
