Kahramanmaraş gibi üretken, girişimci ruhu yüksek bir şehirde iş kurmak birçok kişi için önemli bir gayedir. Ancak bu gayenin hukuki temeller üzerine inşa edilmesi, sürdürülebilirlik ve başarı için elzemdir. Ne yazık ki ülkemizde birçok girişimci, hukuki süreçleri ikinci plana atmakta ve bu da zamanla ciddi hak kayıplarına, maddi zararlara ve yasal yaptırımlara neden olmaktadır. Bu yazımda, bir iş kurarken dikkat edilmesi gereken temel hukuki adımları detaylarıyla ele alacağım.

******

1. Mutlaka Bir İş Planıyla Yola Çıkın

Bir işletme kurmanın mutlak ilk adımı iyi bir fizibilite çalışmasıdır. Sektör analizi, hedef kitle, rekabet, sermaye ihtiyacı ve büyüme stratejisi belirlenmeden atılan adımlar, uzun vadede sizi zor duruma düşürebilir.

Bu aşamada hukuki danışmanlık almak, ileride karşılaşılabilecek sözleşmese risklerini önceden görmenizi sağlar. Bir toplumdaki ihtiyaçları tespit edip bu yolda yürümek başarıyı da getirecektir.

Örneğin korona döneminde kargo taşımacılığı inanılmaz bir öneme sahip oldu.

******

2. Doğru Şirket Türünü Belirleyin

Türk Ticaret Kanunu’na göre Türkiye’de beş farklı şirket türü bulunmaktadır. Bunlar; Anonim Şirket, Limited Şirket Kolektif Şirket, Komandit Şirket ( Adi Komandit Şirket / Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket), Kooperatiftir.

Türkiye’de yaygın olarak tercih edilen şirket türleri, şahıs şirketi, limited şirket ve anonim şirkettir. Her şirket türü; vergi yükümlülüğü, sorumluluk yapısı, sermaye şartları ve ortaklar arası ilişki bakımından farklı sonuçlar doğurur.

******

Şahıs şirketlerinde kuruluş ve kapanış aşamaları hızlıdır. Muhasebe giderleri diğer şirket tiplerine kıyasla daha düşüktür. Vergilendirme, gelir vergisi bakımından artan oranlıdır. Yıllık kazanca göre değişiklik gösterir. Fakat işletme sorumluluğu bakımından işletme sahibine doğrudan ve mutlak bir sorumluluk yükler. Özellikle mali boyutunun konusunda uzman mali müşavirler ile değerlendirilmesini tavsiye ederiz

Limited şirket ise en çok tercih edilen ticari şirkettir. Tek kişi ile veya ortaklı olarak kurulabilir. Limited şirketlerde 6102 sayılı Kanunun 580’inci maddesi kapsamında yapılan değişiklikle asgari sermaye tutarı 10.000TL’den 50.000TL’ye çıkarılmıştır.

*******

Aynı zamanda nakdi olarak değerlendirilebilen malvarlığı unsurları da şirket sermayesi olarak konulabilir. Bu bağlamda, kuruluş sermayesinin en az dörtte biri tescilden önce ödenmelidir. Ortakların sorumlulukları koydukları sermaye ile sınırlıdır.

*******

Anonim şirketler daha büyük ölçekli işlerde ve halka arz edilmesi olası şirketlerde özellikle tercih edilmektedir. Tek ortaklı kurulabileceği gibi, ortak sayısında herhangi bir üst sınır bulunmamaktadır. Henüz halka arz olmamış anonim şirketlerde başlangıç sermayesi 500.000TL’ye yükseltilmiştir. Ortakların hisseleri devredilebilir niteliktedir. Ortakların sorumlulukları limited şirketlerde olduğu gibi taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır. Vergilendirmeler ise kurumlar vergisine tabidir. Yüksek bütçeli projelerde, ulusal ya da uluslararası yatırımcılarla çalışmak isteyen girişimcilerin tercih edebileceği nitelikte bir şirket tipidir.

*******

3. İşyeri Kira Sözleşmesi ve Lokasyon Seçimi

İşyeri kiralanacaksa, mutlaka yazılı ve detaylı bir kira sözleşmesi yapılmalıdır.

Bu bağlamda başlıca dikkat edilecek hususları ise; kira süresi, kira artış oranı ve depozito miktarı ile işyerinin kullanım amacı ve ruhsat durumu, tadilat izinleri, masraf paylaşımları ve fesih şartları oluşturur.

Ayrıca kiralanan taşınmazın belediyeden işyeri ruhsatı almaya elverişli olması gerekir. Ruhsat alınamayan bir yerde ticari faaliyette bulunmak hem para cezası hem de kapatma kararı ile sonuçlanabilir.

4. Ruhsat, İzin ve Faaliyet Belgeleri

Belediye işyeri açma ve çalışma ruhsatı başta olmak üzere;

• Gıda işletmelerinde Tarım İl Müdürlüğü onayı

• Sağlık alanında faaliyet gösterecek işletmelerde Sağlık Bakanlığı ruhsatı

• Çevreye etki eden işletmelerde Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporları

• İşyerinin çalıştığı alana ilişkin münhasır izin belgeleri,

Başlıca olmak üzere, ek izin ve belgeler gerekebilir. Bu belgelerin alınmaması, hem faaliyetlerin durdurulmasına hem de yüksek tutarlı idari para cezalarına yol açar.

Kullanıcılar MERSİS’in internet adresi https://mersis.gtb.gov.tr/ üzerinden ücretsiz üyelik oluşturarak, şirket kuruluş sürecini başlatırlar. MERSİS’te şirket sözleşmesi hazırlanırken Türk vatandaşları kimlik numaraları ile yabancılar ise pasaport numaraları ile ortak veya yetkili olarak eklenebilmektedir. Ancak bu işlem için yabancıların öncelikle vergi dairesinden vergi numarası almaları ve ticaret sicili müdürlüğüne başvurarak kendilerini MERSİS’e kaydettirmeleri gerekir.

Şirketi temsile yetkili kılınan kişilerin şirket unvanı altında atacakları imzalarının yetkili makam tarafından onaylanarak, imza beyanlarının hazırlanması gerekmektedir. Türkiye’de bu işlem herhangi bir ticaret sicili müdürlüğünde yapılmaktadır

Devamı önümüzdeki hafta Çarşamba …