Kahramanmaraş’ın köklü el sanatları arasında yer alan külekçilik, teknolojiyle birlikte unutulmaya yüz tutsa da bazı ustalar tarafından yaşatılmaya çalışılıyor. Yüzyıllardır kullanılan ve özellikle hububat ile sıvı gıdaların saklanmasında tercih edilen külekler, ustalık ve sabırla şekilleniyor. Küleklerin orta kısmı “kasnak”, kenarları ise “çember” olarak adlandırılıyor. Bu parçaların yapımında en çok tercih edilen ağaç türü ise esnek yapısı nedeniyle söğüt oluyor.
Eski zamanlarda külekler, günlük hayatta ihtiyaç duyulan yoğurt, tereyağı, bal, pekmez, süt ve hububat gibi gıda maddelerini taşıma ve muhafaza etme amacıyla kullanılıyordu. Pratik yapısı ve dayanıklılığı sayesinde kırsal yaşamda önemli bir yere sahipti. Ayrıca külek yapımında kullanılan ağaçlar da, üretildikleri yörenin coğrafi özelliklerine göre değişiklik gösterebiliyordu.
KÜLEK YAPIMININ İNCELİKLERİ
Kasnak için önce yaklaşık 5 mm kalınlığında, 25 cm eninde ve 50 cm boyunda kereste kesiliyor. “Silgi” adı verilen aletle yüzeyi temizlenen kereste, kurutulduktan sonra tekrar ıslatılıyor. Eğilmesi için uygun kıvama gelen parça, üzerine ağırlık konularak kalıba alınarak şekillendiriliyor. Çemberlenerek birleştirilen kasnak, daire şeklindeki taban ve kapak parçalarıyla çiviler yardımıyla tamamlanıyor. Son aşamada ise kulp, teneke pul ve çivilerle çembere tutturularak külek son halini alıyor.
