Maraş tahrir defterlerinden elde edilen bilgilere göre, 16. yüzyılda şehir yalnızca tarımsal üretimiyle değil, sanayi ve ticaretteki çeşitliliğiyle de dikkat çekiyordu. O dönemde Kahramanmaraş’ta faaliyet gösteren işletmeler, hem halkın ihtiyaçlarını karşılıyor hem de devlet hazinesine önemli gelir sağlıyordu. Dokuma sanayisinin kalbi olan boyahaneler, 1526 yılında 23 bin akçelik gelir elde ederken bu rakam 1563 yılında yüzde 8 oranında artış gösterdi. Şehrin bağcılıkla ün kazanmış bölgelerinde ma’saralar, üzümleri sıkarak elde ettikleri ürünlerle 5 bin 140 akçelik gelir sağladı. Dericiliğin önemli bir kolu olan tabakhaneler ise 1563 yılında 2 bin 590 akçe vergi ödeyerek dönemin sanayi faaliyetlerinde yerini aldı.
Hayvan sinirlerinden iplik ve tel yapılan kirişhaneler 2 bin akçe, tatlı ve şerbet üretiminin merkezi olan macunhaneler 1 bin 254 akçe, mum imalatının yapıldığı şemhaneler ise 471 akçe gelir getirdi. Şehrin helvacı ve şerbetçileri bin akçe, kapanlar bin akçe, değirmenler ise 7 bin 740 akçe ile şehir ekonomisine katkı sağladı.
ŞEHRİN HAMAMLARI VE KASAP ESNAFI DA EKONOMİNİN ÖNEMLİ AKTÖRLERİ ARASINDA YER ALIYOR
Ticaretin kalbi olan bedesten 4 bin, arasta 11 bin 200, kervansaray ise 2 bin akçelik gelirle dönemin Kahramanmaraş’ında hareketli bir pazar yapısına işaret ediyordu. Şehrin hamamları ve kasap esnafı da ekonominin önemli aktörleri arasında yer aldı. 1526’da Ferhat Paşa Hamamı’nın geliri 3 bin akçeyken, 1563’te 10 bin 400 akçeye yükseldi. Kasap esnafının ödediği vergi de bin 980 akçeden 8 bin akçeye çıktı.
KAHRAMANMARAŞ 16. YÜZYILDA SADECE TARIM ŞEHRİ DEĞİLDİ
Osmanlı şehirlerinde olduğu gibi Kahramanmaraş’ta da ihtisap, asesiye, yol vergisi (bac-ı rah) gibi uygulamalar düzeni ve ticaret güvenliğini sağlıyordu. 1563 yılı kayıtlarına göre sadece yol vergisinden elde edilen gelir 15 bin akçeyi buldu. Tahrir defterleri, Kahramanmaraş’ın 16. yüzyılda sadece bir tarım şehri değil, aynı zamanda üretim, ticaret ve zanaat alanlarında da güçlü bir merkez olduğunu kanıtlıyor. Bu tablo, Kahramanmaraş’ın tarih boyunca ekonomik canlılığını koruyan bir şehir olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.
