Önceki yazımda şu soruya cevap aramıştım: Türk halkının mutluluk seviyesi nedir?
TUİK verilerine göre mutlu olduğunu beyan eden bireylerin oranı, 2021 yılında %49,3 iken 2022 yılında %49,7 olarak belirlenmiş. Üst üste yakın rakamların alınması -şüpheleri gidererek- durumun gerçek olabileceğini gösteriyor.
Gerçek olan Türk insanının %50.3’ünün mutsuz olduğudur. Her iki kişiden biri kendini mutlu /huzurlu hissetmiyor. Dünyada, farklı ülkelerin mutluluk durumu Dünya Mutluluk Raporu (World Happiness Report (WHR)) ile belirlenmektedir. Türkiye ilk 100'e giremedi. 2023 raporunda Türkiye 106. sıraya yer aldı.
Ama neden? Öncelikle bu insanlar mutluluk (iyi hissetmenin) ne olduğunu bilmiyorlar.
Mutluluk
Birçok yaşam ustasına göre mutluluğun kesin bir tarifi ve mutluluğa giden tek ve kolay bir yol yoktur. Mutluluk uzun ve çetin yolları (yokuşları, virajları, engelleri) olan bir yolculuğu gerektirir. Mutluluğun sayısız değişik tanımları yapılmıştır. Mutluluk göreceli bir kavram olmakla birlikte birkaç tanıma bakmak faydalı olacaktır.
Birincisi; mutluluk, “bütün özlemlere eksiksiz ve sürekli olarak ulaşılmaktan duyulan kıvanç durumu” olarak tarif edilmektedir (TDK Büyük Sözlük).
İkincisi; mutluluk (İng. happiness; esk. saadet), insanların kendilerine genellikle en yüksek amaç olarak koydukları, bazı filozoflarda erdem, sağlık, rahatlık ve güzellikten, başka filozoflarda yalnızca erdemden kaynaklanan, başka bir şey için değil kendisi için istenen, neşe ve keyifle ilişkili değer (TÜBA Sözlük).
Üçüncüsü; mutluluk genellikle insanların kendilerine en yüksek erek olarak koydukları değer; istek ve eğilimlerin tam bir uyumu ve doygunluğu; değerli şeylerin bolluğu içinde alınan nesnel durum olarak da açıklanmaktadır.
Dördüncü bir tanım; mutluluk, kalıcı, keyifli ve olağanüstü ve mükemmel bir huzur hali (Psikiyatr, Prof. Dr. Toksöz Bayram Karasu).
Son olarak daha anlaşılır bulduğum bir tanım; mutluluk üç bileşenden oluşan duygusal durum: Olumlu duyguların hissedilmesi, hayattan memnun olmak ve olumsuz duygular yaşamamak (Plotnik R., 2009. Psikolojiye Giriş).
Peki nasıl mutlu olacağız? Huzuru nasıl bulacağız? İşte orası biraz karışık ve zor!
Aramak
Mutluluk nasıl aramalı? Mutluluğun tanımı kadar bu soruyu da cevaplamak zor.
-Mutluluk, manevi veya maddi değerlere mi bağlıdır? Ya da her ikisine de!
-Mutluluk diğer insanlarla birlikte yaşamakta mıdır?
-Kimileri ıstırapta aramıştır: Istırap ya da mutsuzluğu tatmamış biri mutlu olabilir mi?
-Mutluluk kimyasallarda/uyuşturucuda/ideolojilerde aranmıştır. Vücutta melatonin, serotonin ve endorfin hormonlarının salgılamasının mutluluk üzerinde etkilimi? Ya da eroin, sigara, alkol…
Bu liste uzatılabilir. Yaşam ustalarına göre sık yapılan hataların başında, mutluluğun (huzurun) hep uzaklarda, olmayacak yerlerde aranması var. Kimse “anahtarı kaybettiği yerde” aramıyor. Kimi “mal, mülk, para ve iktidarda”, kimi “terapiler, ilaçlarda” arıyor. Bazıları iç görü (farkındalık) ve empati geliştirmeye, patolojik zincirlerini kırmaya, içlerindeki çocuğu bağırlarına basmaya ve dışlarındaki yetişkini yeniden şekillendirmeye” çalışıyor.
Listem
Ben ise bunca okuduk ve öğrendiklerimde mutluluk için şu öneriyi yapıyorum:
- SAĞLIK: Hayatı yaşamak için bir beden ve akıl sağlığı: Varoluş özden önce gelir.
- ANLAM: Hayat için bir anlam(lar)a (amaçlara) sahip olmak. Zorluklarla yüz yüze gelecek kadar cesaret sahibi olmak ve çektiği ıstıraptan olumlu anlam çıkarabilmek.
- SEVGİ: Önce kendini sevecek kadar sevgiye/özsaygıya sahip olmak. Sonra diğer insanları sevmek. İnsanlarla sağlıklı ilişkiler kurabilmek. Bir öğreti derki: Mutsuz olanların çoğu yalnız kendi mutlulukları peşinde koşanlardır; mutlu olanların çoğu ise başkalarının mutlu olması için de çalışanlardır.
- İŞ (üretmek): Geçinebilecek kadar bir iş sahibi olmak. Özellikle temel ihtiyaçlara yetecek kadar zenginlik sahibi olmak.
-ŞÜKRAN VE UMUT: İyi bir yarın için umut sahibi olmak. Sahip oldukların için şükran duymak.
Son söz: Mutluluk öğrenilebilen bir ruh halidir.
