6 Şubat’ta yaşanan merkez üssü Kahramanmaraş olan 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler büyük yıkımlara yol açmıştı. 50 bine yakın insanın hayatını kaybettiği depremlerde binlerce bina ise ağır hasar aldı. Depremin yaraları sarılmaya devam edilirken hayatın normale dönülmesi için de çalışmalar sürüyor. Depremler, tüm hayatı etkilediği gibi iş dünyasını da etkiledi. Depremlerde birçok sanayi tesisi zarar gördü. Depremlerin ardından 1 aydan fazla bir süre geçmesine rağmen Kahramanmaraş’ta birçok sanayi tesisi tam olarak üretime geçmedi. İş dünyası, yaraların sarılmasını ve hayatın bir an önce normale dönmesini istiyor. Bu kapsamda; İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz’ün katılımıyla Kahramanmaraş’ın iş dünyası ve Sivil Toplum Kuruluşları, birçok ekonomi yazarı gazetecilerle bir araya gelerek bir toplantı gerçekleştirdi. Toplantıda depremler sonrası yaşanan sıkıntılar ve beklentiler masaya yatırıldı. HİÇBİRİMİZ BURAYI TERK ETMEYİZ Toplantıya katılan Kipaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Mehmet Hanefi Öksüz, Kahramanmaraş’ı bırakmayacaklarını belirterek şunları söyledi: “Kahramanmaraş, Türkiye’nin sanayileşmiş şehirlerinden birisidir. Burada özellikle tekstil sanayimiz ve tekstilinde ham maddesi olan iplik, dokuma, boyanın yarısını üreten tüm tekstil ihtiyaçlarının yarısını karşılayan bir şehirdir Kahramanmaraş. Bu depremlerde sanayi tesislerimiz çok zarar gördü. Bunun yanı sıra şehrimizin neredeyse yarısı göç etti. Kahramanmaraş ile beraber birçok şehirde zarar gördü. Yıkımlarla beraber birçok değerli insanlarımızı da kaybettik. Bir an evvel Kahramanmaraş’ın sanayicileri olarak bizler şehrimize bağlı insanlarız, bütün yatırımlarımıza da bu şehre yaptık bundan sonra da burada kalıp yaşamaya devam edeceğiz. Bir an önce şehrimizi eski gücüne kavuşturmaya azimliyiz. Hiçbirimiz burayı terk etmeyiz. Göç edenlerin de sanayi tesislerimizi çalıştırdıktan sonra tekrar geri döneceğine inanıyorum. Sanayicilerin altından kalkamayacağı bir yük var, burada devletimizin desteğine ihtiyacımız var. Bu şehirde büyük yıkım var, 10 bin bina yıkıldı. Biz 14 bin kişi çalıştırıyorduk, felaketin yaşandığında etrafımızda 10 kişi yoktu. Herkes kendi derdine düşmüştü. Allah bir daha o günleri göstermesin. Kahramanmaraş önemli bir vilayet buranın toparlanması lazım. Bir an önce normale dönmek istiyoruz.” TİCARET ALANLARI KOMPLE YIKILDI Toplantıya katılan DEKA Grup Yönetim Kurulu Başkanı Arslan Deveboynu konuşmasında şu ifadelere yer verdi: “Şehrimizde her şeyin aksadığını görüyoruz. Aradan 40 gün geçti. Süre içerisinde eğitim, sanayi, ticaret aksamış. Her şey aksamış durumda ve baktığımız zaman toparlanan bir şeyi göremiyoruz. Devlet büyüklerimiz geliyorlar, izliyorlar, bakıyorlar, ilgileniyorlar ama sonuç aldığımız hiçbir şey yok şu anda. Esnaflarımızın ticareti bitti. Kahramanmaraş’ta ticaret bitti. Ticaret alanı komple yıkıldı. Trabzon Caddemiz ve Azerbaycan Bulvarımız, buralarda bulunan iş yerlerimiz, kurumsal firmalar, yerel firmaların bütün iş yerleri yıkıldı. Benim 9 tane mağazam vardı, 5 tanesi yıkıldı. Buna baktığımız zaman cevap alacak herhangi bir yer bulamıyoruz. Şöyle bir şey yapılamadı; ticaret alanlarıyla ilgili bir komite kurulup, burada ne yapabiliriz? Ticareti tekrar nasıl ayağa kaldırabiliriz? Bir şehrin ticareti çok önemli. Sanayi ile ilgili bir komite kuruldu mu bilmiyorum. Devlet ile sanayiciler arasında bir iş birliği yapıldı mı bilmiyorum. Bu konularda da çok şeffaf bir şey yok ortada. Eğitim çok önemli çünkü herkes çocuklarını aldı, başka şehirlerde eğitimlerini devam ettirmeye başladı. Şimdi dışarıda çocuklarına eğitim verdiren bir kişiyi, Kahramanmaraş’a geri getirebilir misin, getiremezsin. Eğitimin bir an önce toparlanması lazım ki aileler çocuklarını getirip şehirde bir an önce eğitim alınabilecek alanların oluşturulması lazım. Bizde kendi ekibimizdeki arkadaşlarımıza soruyoruz. İşte çocukları Konya’ya, Kayseri’ye bıraktık. Çocukların burada eğitim alma imkânı yok, bende gideceğim diyor, geri dönmüyorlar. Dönmemesi de normal. PERSONELİMİZİN GELİR SEVİYESİNİ ARTTIRMAMIZ GEREKİYOR! İnsanlar sağlam olan evlerine de giremiyorlar. Hâlbuki bunu da teşvik etmek lazım. Sağlam raporu çıkmış olan az hasarlı, hasarsız olan binaların, insanlara bir an önce evinize geçin şeklinde teşvik etmemiz gerekiyor. İnsanlar çadır psikolojisinden çıksın. Bu da olmuyor. Enteresan bir şekilde hiçbir şeyi doğru bir şeklide yapılanmayı göremiyoruz. Ticaretteki esnafların perişanlığı az önce dinledik. Toptancı diye blokumuz kalmadı dediler. 50-60 metrekare çadırda toptancı esnafımız nasıl barınabilir. Dün gece yağmur yağdı. Bana göre hepsinin malları ıslanmıştır, tekrar başlarının derdine düşmüşlerdir, ne yaparız diye. Devletimiz bu konuda biraz hantal mı kaldı, yapılamadı mı? Bir an önce hızlı bir şekilde çözmemiz gerekiyor. Bir tarafta tabi ki bu insanları geri çağırmamız lazım. Adam diyor ki, 3 bin liraya oturduğum eve şu anda 6 bin lira istiyorlar. Personelimizin gelir seviyesini arttırmamız gerekiyor. Bunu devlet mi arttırır, biz mi arttırırız bilmiyorum. Diğer taraftan iş yerleri, kuzeydeki iş yerleri boş dükkânlara gittiği zaman, yıllık kirası 50 bin olan dükkânın şu an ki kirası 300 bin lira isteniyor. Bir çelişki var. Bunların da kanunen düzenlenmesi gerekiyor. Adam dükkânın önünde oturuyor ama adam bu yıl 300 bin lira ödeyeceksin, diyor. Bunlar başladı. Kira problemi başladı. Kahramanmaraş’ın ekonomik olarak, bizim çalışan ekibimiz, çalışan insanlar, iş yeri sahiplerinin çok hızlı bir desteğe ihtiyacı var. Ticaretin, sanayinin bir an önce ayağa kalkması gerekiyor. Bunun için de bizim beklentimiz devletten, gidip bir an önce burada konuşlanıp, oturup tek tek çözüm üretmesi lazım. Artık o döneme geldi. Yoksa inanın ki bu şehir batacak.” ÇOK FAZLA GÖÇ VERDİK Toplantıda konuşan Kipaş Holding Yönetim Kurulu Üyesi Hikmet Gümüşer ise “Şu andaki kriz tamamen maddi bir kriz değil, aynı zamanda sosyal bir kriz çünkü: Kahramanmaraş şahlanan bir şehirdi. Şehir nüfusu gençleşiyordu. Sivil Toplum Kuruluşları (STK) gençleşiyordu, şehirde söz sahibi olan ekipler kabuk değiştiriyordu ve şehrimizde daha öncesinde görmediğimiz kadar hem ticari anlamda hem de sanayi anlamında önemli bir atak vardı. Bunların yanı sıra Kahramanmaraş’ın nüfusu günden güne artıyor. Bizim şehir merkezinde yaşayan 750 bine yakın nüfusumuz var. Bu afetin en zara verdiği şey nüfus oldu, çok fazla göç verdik. Nüfusun 100 bine kadar düştüğünü düşünüyorum. Nitelikli iş gücü kaybı yaşıyoruz. Kahramanmaraş’ta 250 bine yakın bir istihdamı var, bu istihdamın birçoğu şehir dışına çıktı. Kahramanmaraş’ın nüfusu inanılmaz derecede azaldı. En büyük sıkıntılarımızdan birisi insan kaynağıdır” ifadeleri kullandı. DEPREMİN ZARARLARINI AZALTABİLİRİZ Arıkan Mensucat Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Arıkan, “Kahramanmaraş, devletin 1984 yılında vermiş teşvik desteklerini doğru kullanarak bugünlere geldi. Sanayileşmede aşağı yukarı 40 yıllık mazisi var. Değerli başkanlarımız birçok konuya değindiler. Tekstil sektöründe faaliyet gösteren birçok işletme entegre tesislerdir. Son teknoloji ürünlerle yatırımlar yapıldığı için dünyanın sayılı markalarına mal tedarik ediyoruz. Örme kumaşta, Kahramanmaraş’ın payı, Türkiye’nin örme kumaş üretimindeki payı yüzde 40-45 civarındadır. Dokuma kumaşta da yüzde 40 gibi bir paya sahip bir şehiriz. Bizler bu markalara üretim yaptığımız için bu firmalar bizlere ‘Ne zaman normale dönüp, üretime başlarsınız’ diye soruyor. Bugün baktığımızda siparişlerde azalma var. Bu tedarik konusunda önemli bir konuma sahibiz. Bizim net bir tavır ortaya koymamız lazım, şunu dememiz lazım: Biz 1 ay sonra, 2 ay sonra veya 3 ay sonra normale döneceğiz. Biz böyle bir hedef koyabilirsek ülke olarak bu depremi fırsata çevirebiliriz. Yabancı firmalar bizlere destek olmak isteyeceği için bizlere sipariş vereceklerdir. Biz ülke olarak bunu yapabilirsek depremin zararlarını azaltabiliriz. Bunu başarabilmek için de devletimizin desteği lazım, devletimiz bizim yanımızda olursa çok kısa sürede bu işleri toparlayabiliriz” dedi. 6. BÖLGE TEŞVİKLERİ YENİ YAPILACAK YATIRIMLARI KAPSIYOR Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mustafa Buluntu, toplantı sonrası gazetemize açıklamalarda bulundu. Başkan Buluntu, “Bugün birçok ekonomi yazarlarımızın ve Bloomberg tv’nin katılmış olduğu geniş katılımlı ve hemen hemen her sektörün temsilcilerin de katıldığı bir toplantı yaptık. Hem tüm sektörlerin sorunlarını dile getirmiş olduk. Hem de sanayici, iş dünyası, tüccarın, esnafın da sorunlarını dile getirmiş olduk. Konunun takipçisiyiz, tüm sektörlerle ilgili sorunları bire bir biliyoruz. İlgili kurumlara bakanlıklara olduğu gibi aktarmaya çalışıyoruz. Buraya gelen yazarlarımız, yerel basınımız çok önemli, bunlarla da sesimizi duyurmaya çalışıyoruz ve sonuç almaya da başladık. Sanayi Bakanımız geçen hafta buradaydı ve Sanayi Bakanımıza yerinde bire bir tespitler yaptırdık, bire bir şahit oldu, sorunları yerinde tespit etti. Akabinde de dün açıklanan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde birçok yetki ve sorumluluklar Sanayi Bakanlığı’na aktarıldı. Öncelikle bu organize bölgeleri, küçük sanayi siteleri, kuyumcu kent olsun ve yerinde çözümlerle alakalı ciddi mesafeler kat ettik. Yeni şu an da kurmaya çalıştığımız Tekstil İhtisas Organize Sanayi bölgesinin artık önü açıldı. Kararnameyle prosedürlerin tamamı hızlandırıldı. Şehrimiz 6. bölge teşvik kapsamına girmişti. Sanayi Bakanımızdan şunu rica ettik: 6.bölge teşvikleri yeni yapılacak yatırımları kapsıyor. Şu an benim 1000’e yakın sanayi tesisim, küçük sanayi sitesinde 1000’e yakın iş yeri, hasar görmüş. Şimdi biz yeni yatırımdan ziyade mevcut sanayi tesislerimizi ayağa kaldırmamız lazım. 6. bölge teşvikinin mevcut tesisleri de kapsayacak şekilde genişletilmesi lazım. Bu şekilde ricamızı ilettik. Sayın Bakanımız da tekrar çalışacağını söyledi. Enerji teşviklerini istedik. Bu konularla da alakalı bir çalışma yapılacağını söyledi. Finansal sorunlarımızı anlattık. Artık ikinci safhaya geçiyoruz. Çünkü hem tüccarın hem esnafın hem de büyük sanayicilerin ciddi finansal sorunları var. Kredileri, çekleri var. 6 Nisan’da çek takasları tekrar başlayacak. Bu tesisler ayağa kalkmadı ki bu çekleri ödeyebilsin. Ciddi bir zamana ihtiyaç var. Mevcut kredilerin yeniden yapılandırmaya ve yeni kredilerin sanayicilere verilmesi lazım. Açıklanan KGF kredileri yeterli değil. Kaynak yeterli değil. Ciddi mana da bunların genişletilmesi lazım. Hemen hemen bütün ilgili Bakanlık ve kurumlarla alakalı eylemlerimizi ve görüşmelerimizi aktarma fırsatımız oldu” ifadelerini kullandı. İŞ GÜCÜ KAYBIMIZ VAR Buluntu, konuşmasının devamında şunları söyledi: “İnsan Kaynakları bizim en büyük kazanımlarımız. Kahramanmaraş bir tekstil kenti aynı zamanda zanaatkârların yaşadığı çok nitelikli iş gücüne sahip bir kent. 50 bin tekstil çalışanı varsa, diğer sektörlerle beraber toplam istihdamımız bizim 200 bin kişi. Bu nitelikli iş gücümüzün hemen hemen hepsini kaybettik. Şu an eğer Kuyumcu Kenti, Altın şehri kurtaramazsak buradaki zanaatkârlarımızı da kaybedeceğiz. Birçok bakırcımızı, çelikçimizi kaybetmiş durumdayız. Tekstil sektöründe birçok iş gücümüz şu an da başka şehirlerde. Geri getirmeye çalışıyoruz, barınma sorununu çözmeye çalışıyoruz. Burada firmalarımızın bir kısmı kendi eylem planlarını alıyor. Konteyner kent, hobi evleri gibi bir takım barınmayla alakalı eylem planı içerisindeler ama bu yeterli değil. Örneğin 5 sanayi organize bölgesini topladığımız talep konteyner olarak 15 bin adet. Şu an elimizde daha bize ulaşan bir tane yok. Barınma sorununu hızlı bir şeklide çözmemiz lazım. Nitelikli iş gücünü tekrar şehrimize getirmemiz lazım. Tekrar maaş politikalarının burada çalışacak olan devlet memurlarının da içinde olduğu bir şekilde desteklenmesi lazım ki biz bu nitelikli iş gücünü tekrar şehrimize getirelim. Onları getirirsek, bu ciddi finansal sorunları çözersek, ümit ediyorum tekrar şehrimizi tekrar ayağa kaldırırız diye düşünüyorum.” Haber: Yunus Emre Bayır