Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesine bağlı Marabuz (Dağlıca) Kasabası’nda, sarp kayalıklar üzerine kurulmuş görkemli bir yapı yükseliyor: Hurman-Rumman Kalesi. Tarihi tam olarak bilinmese de, mimari özellikleri ve yapılan kazılar sonucu elde edilen bulgular, kalenin Roma döneminde inşa edildiğini açıkça ortaya koyuyor. 10 ila 15 metre yüksekliğindeki surları, 14 burçla güçlendirilmiş olan bu kale; askeri barınakları, su ve yiyecek depoları, kilisesi ve Rumca yazılı duvarlarıyla sadece bir savunma noktası değil, aynı zamanda bir yaşam alanıydı. Batı tarafında kapısı bulunan kale, Doğu-Batı ticaretinin önemli geçiş yolları üzerinde yer alıyor. Tarihi kaynaklara göre İpek ve Baharat Yolu’nun gözetim noktalarından biri olan Hurman Kalesi, Roma döneminde Arabissos (Afşin-Efsus) ile Sebesteia (Sivas) arasında uzanan ticaret yolu üzerinde bulunuyor.
ROMA’DAN OSMANLIYA UZANAN SAVUNMA NOKTASI
1324 tarihli Halep Vilayet Salnamesi'nde de Hurman, Çerki ve Kız Kalesi olmak üzere Afşin'de üç tarihi kaleden bahsediliyor. Hurman Kalesi'nin en geniş eni 40, en uzun boyu ise 80 metre. Kaleyi çevreleyen duvarların kalınlığı ise 250 ila 270 santimetre arasında değişiyor. Kuzeybatı ve güney cephede iki giriş kapısı bulunan kale, Hurman Çayı’nın akışıyla doğal bir savunma avantajına da sahip oluyor. Arkeolojik buluntulara göre kale IV. yüzyıla tarihleniyor. Selçuklu, Dulkadirli ve Osmanlı dönemlerinde onarımlar geçiren yapı, özellikle Osmanlı döneminde parlak taşlarla süslenen burçlarıyla yeniden şekilleniyor. Bugün hâlâ ayakta kalan kısımlarıyla bu ihtişamın izlerini görmek mümkündür.
Anadolu’yu Suriye’ye bağlayan stratejik geçitlerin başında yer alan Afşin; Roma’dan Selçuklu’ya, Osmanlı’dan günümüze pek çok medeniyetin izlerini taşıyor. Afşin Hurman Kalesi de bu kadim yolculuğun sessiz tanıklarından biri olarak, yaşatılması gereken önemli kültür varlıklarımız arasında yer alıyor. Kaleye dair yerel halk arasında anlatılan rivayetlere göre, Sarız ile Afşin arasında insanlar taşları elden ele vererek bu kaleyi inşa ediyor. Bugün Kültür Varlıkları Envanteri’nde yer alan Hurman-Rumman Kalesi, hem tarih hem de mimari meraklıları için mutlaka görülmesi gereken, Anadolu’nun göz ardı edilmiş hazinelerinden biri olarak varlığını sürdürüyor.
