Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Güvenç, bu kez farklı ve ilgi çekici bir konuyu ele aldı. Toplumu yakından ilgilendiren hemen hemen her konuda bilgilendirici yazılarıyla insanların doğru yönlenmesine yardımcı olan İsmail Güvenç, yağışlı havaların ardından üreyen mantarları ele aldı. Geçtiğimiz yıllarda tüketimine bağlı olarak çokça yaşanan zehirlenme olaylarının bu yılda yaşanmaması adına ışık tutan bilgiler veren Güvenç, mantar tüketmek isteyen kişilerin kendisinden yardım alabileceğini söyledi.
İşte Prof. Dr. İsmail Güvenç ile mantar zehirlenmelerine karşı yaptığımız röportajın detayları şu şekilde;
MANTAR TÜKETİMİ VE ZEHİRLENMELER
Soru: Mantarlar ve önemi?
Yeryüzünde 1,5 milyon kadar mantar türü olduğu düşünülmekte ise de sadece 69.000 kadar türü tanımlanmıştır. Birçok mantar gözle görülmemekte mikro mantar olarak adlandırmaktayız. Bu grup faydalılar yanında bitki, hayvan ve insanda hastalıklara neden olmaktadır. Beslenmede ise makro mantar dediğimiz grup kullanılmaktadır. Mantarlar insanlık için oldukça önemlidir. Örneğin günlük hayatta fermantasyon başta ekmek/turşu olmak üzere gıda endüstrisinin temelini mikro mantarlar oluşturmaktadır. Bununla beraber, ekosistemin önemli unsurudur. Bitki ve hayvansal yapıları çürütürler. Orman ekosistemlerinde karbondioksit salınımı gerçekleştirmektedirler. Ayrıca toprağın yapısını bitki gelişimi için uygun hale getirirler. Sayısı faydaları vardır.
YENİLEBİLİR MANTARLAR…
Soru: Türkiye’de yenilebilir Mantarlar hangileridir?
•1-Ayı Mantarı
•2 Biftek Mantarı
•3 Borazan Mantarı
•4 Çam Mantarı
•5 Çayır Mantarı
•6 Çörek Mantarı
•7 Domalan Mantarı
•8 Fındık Mantarı
•9 Gelincik Mantarı
•10 İstiridye Mantarı
•11 Kanlıca Mantarı
•12 Karakız Mantarı
•13 Kavak Mantarı
•14 Kayın Mantarı
•15 Kaypak Mantar
•16 Kestane Mantarı
•17 Kuzu Göbeği Mantarı
•18 Kükürt Mantarı
•19 Porçini Mantarı
•20 Şemsiye Mantarı
•21 Tirmit Mantarı
•22 Trüf Mantarı
23 Yumurta Mantarı
“AGARİCUS BİSPORUS MİNERAL VE VİTAMİN BAKIMINDAN ZENGİN BİR SEBZEDİR”
Soru: Mantarın besin değeri nedir?
Beyaz şapkalı mantar olarak adlandırılan Agaricus bisporus besin içeriğine baktığımızda % 90-95’i sudur. Bu mantarların 100 gramında protein % 1,50, toplam yağ % 0,41 kadardır. Çağdaş bir ihtiyaç olan toplam lif ( % 1,88) bakımından zengindir. Yine şeker (glükoz) içeriği yüksek (% 1,67) değildir. Mineral ve vitamin bakımından zengin bir sebzedir.
“MANTARLAR KÜLTÜRÜ YAPILAN VE DOĞANDAN TOPLANANLAR OLARAK AYRILIR”
Soru: Mantar nasıl temin edilir?
Mantarlar kültürü yapılan ve doğandan toplananlar olarak ayrılır. Kültürü yapılan mantarlar marketlerden satın alınmaktadır. Yabani mantarlar ise doğandan toplanarak pazarda satılmaktadır.
“ÜLKEMİZDE AGARİCUS BİSPORUS MANTARI YAYGINDIR”
Soru: Kültür Mantarı hakkında bilgi verir misiniz?
Farklı ülkelerde çok sayıda kültür yapılan mantar bulunmaktadır. Ülkemizde ise Agaricus bisporus mantarı yaygındır. Kültür mantarı olarak bilinmektedir. Beyaz şapkalıdır. Marketlerde yaygın olarak satılan mantar budur. Bunu yanında kayın mantarı, ağaç mantarı olarak bilinen türlerde vardır. Son yıllarda pazarlarda bu mantar türüne de rastlamaktayız.
“YENİLEBİLİR MANTAR TÜRLERİ 20-25 TANEDİR”
Soru: Yabani Mantarlar hakkında bilgi verir misiniz?
Doğada yaygın olan çok sayıda mantar vardır. Ancak Türkiye’de doğada yetişen ve yenilebilir mantar türleri birçok kaynakta 20-25 tanedir. Yine Türkiye’de doğada yetişen ve zehirli mantarla ilgili bir çalışmada 70 kadar mantar türüne yer verilmiştir.
“MANTARLA YAĞIŞLARI TAKİP EDEN ILIK GÜNLERDE ÇIKAR”
Soru: Yabani Mantarlar ne zaman toplanmalıdır?
Mantarla yağışları takip eden ılık günlerde çıkar. Zehirli veya yenilmesi ile mevsim arasında ilişki yoktur. Bu günlerde bir öğrencimiz bir topladığı bir mantarı öğrenmek için getirmişti. Bu mantar psilosibin sendromu dediğimiz bir bozukluğa neden olmakta. Halüsinasyon, gülme, öfke vs. duygulara neden olmaktadır.
“MANTAR TOPLANARAK YENMESİ BÜYÜK BİR RİSKİ DE BERABERİNDE GETİRMEKTEDİR”
Soru: Yabani Mantarlar yenilen ve zehirli olanlar bir arada bulunuyorsa toplamak tehlikeli olmaz mı?
Elbette! Mantar toplanarak yenmesi büyük bir riski de beraberinde getirmektedir. Öncelikle kültür formlarının tüketilmesini öneririm. Doğadan toplananlarda ise çok iyi tanıyanlardan yardım alınmalıdır.
“HER MANTAR YENMEMELİDİR”
Soru: Mantarlar ile zehirlenme konusunda ne dersiniz?
Bu soruyu iki başlıkta cevaplamak mümkündür. Kültür mantarları güvenilirdir. Ama uygun olmayan şartlarda muhafaza edildiğinde diğer gıdalarda olduğu gibi bakteri ve mantarlar gelişir. Bunlardan gelen toksit metabolitler zehirlenmeye neden olabilir. Dolayısı ile kültür mantarlarında taze ve pişirdikten sonra saklamaya dikkat etmelidir. Yabani mantarlarda ise yenilebile mantarlarda olsa mantarlar ağır metalleri ve çevresel zehirleri bünyelerinde biriktirdiklerinden mutlaka yol kenarlarından uzak yerlerdeki toplanmalıdır. Yabani mantarlardan çok sayıda zehirli olanlar vardır. Aşırı zehirli olanlar karaciğer ve Böbrek bozulmalarına neden olurlar. Daha hafif etkiler ise halüsinasyon, kusma ve sersemlik gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. O yüzde hayatını riske atarak her mantarı yememelidir.
Haber: Emre Akkış
