Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yeni yılın bütçe görüşmeleri başladı. 2023 yılında emekli maaşına yapılacak olan zam, enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla oluşturmaya devam ediyor. Türkiye’deki 14 milyona yakın emekli, emekli maaşı zammının ne kadar olacağı merak ediyor. Konu ile ilgili gazetemize değerlendirmelerde bulunan Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Kahramanmaraş Şube Başkanı Mehmet Nalbantbaşı, “Emeklilerin yeni yıl zammından beklentisi yüzde minimum 40, bu rakamda ortalama 2 bin liraya tekabül ediyor. Şu an en düşük emekli maaşı 3 bin 500 lira, eğer beklediğimiz gibi zam gelirse onların alacağı maaşta 5 bin 500 lira olacak. Ama bu çözüm değil, Türkiye tüketim toplumu daha yeni yeni üretim toplumu haline geliyor. Enflasyona bir çözüm bulunamazsa yapılan zammın pek bir önemi yok. Üretim olmadan enflasyona çözüm bulamayız. Gıdada olsun teknolojide olsun tarımda olsun sürekli bir üretim olması gerekiyor. Enflasyonu düzeltmek için üretim şart. Şu an bir telefon 30-40 bin lira, insanların evinde iki üç tane telefon var. Bunları biz üretmiyoruz. Emeklilere kızıyorum ‘geçinemiyoruz’ diyor, ‘neden’ diyorum ‘toruna telefon aldım taksitini ödüyorum’ diyor. İnsanlar üretmediği kadar tüketiyor” şeklinde konuştu. ÇÖZÜMLER BEKLİYORUZ Başkan Mehmet Nalbantbaşı, maaş konusu haricinde birçok sorunun olduğunu ifade etti. Balbantbaşı konuşmasının devamında şunları kaydetti: “Maaş zammı haricinde çözüm beklediğimiz konular. Birçok konu yıllardır tam olarak çözüme kavuşmadı. Bu konulara yeterli çözüm bekliyoruz. İntibak, asgari geçim aylığı, refah payı, aylık bağlama oranı, ek ödeme, sağlık katkı payı, bayram ikramiyeleri, promosyon, sendika hakkı, EYT, 3600 ek gösterge, Sosyal Güvenlik Destek Primleri (SGDP), yapılandırma desteği, aile yardımı, konut alım desteği, kira desteği, yakacak ve gıda yardımı, enflasyon sepeti, fatura desteği, emekli meclisleri, çeyiz yardımı, cenaze yardımı ve yaşlı bakımı modeli konularının çözüme kavuşmasını bekliyoruz. Ben, Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün biz emekliler için söylediği ‘bir milletin yaşlı vatandaşlarına ve emeklilerine karşı tutumu, o milletin yaşama kudretinin en önemli kıstasıdır. Mazide muktedirken, bütün kudretiyle çalışmış olanlara karşı minnet hissi duymayan bir milletin istikbale güvenle bakmaya hakkı yoktur’ sözünü hatırlatmak istiyorum. Emekli vatandaşlar bu ülkede enflasyona ezdirmemeli, hakkı olan hayatı refah seviyesi yüksek şekilde yaşamalıdır. EYT KONUSUNDA GÜZEL BİR ÇALIŞMA VAR EYT konusunda güzel bir çalışması var. Yaşı 50’nin üzerinde olan emeklilik için 3-5 yılı kalmış ama iş bulamayan insanlar için faydalı olacak. Böyle insanlar yaşından dolayı düzgün bir iş bulamıyor, ucuz iş gücü olarak kullanılıyor, çok ucuz paralara çalışan insanlar var. EYT, bu tip insanlar için çok yararlı olacaktır ama yaşı genç olan insanların çalışması hem ülke ekonomisi için hem de kendileri yararına olur. Yaşı genç olanlar çalışıp primlerini yükseltebilirler. Avrupa’da emeklilik yaşı 65-72 arası. Avrupa devletlerine bakıldığında en erken emeklilik yaşı 65. Bir emeklinin, emekli olduktan sonra alacağı ortalama maaş 8 yıl. Kişi öldükten sonra ailesinde birine maaş bağlanmıyor. 7 bin iş günü ile emekli olan ve 9 bin iş günü ile emekli olan kişinin maaşları arasında ciddi farklar var. Yatırılan prime göre emekli maaşı da değişiyor. 7 bin gün çalışıp 7 bin gün prim ödeyenle, 9 bin gün çalışıp prim ödeyen emeklinin emekli maaşı aynı olmaz. Primi yüksek olan emeklinin maaşı daha yüksek olur. Eskiden emekliler toplu sözleşmeye bağlıydı. Bülent Ecevit ve Mesut Yılmaz döneminde TÜFE’ye bağlandılar. İyi olur diye yaptılar ama olmadı. Eğer toplu sözleşmeye bağlı kalınsaydı, toplu sözleşmedeki haklar emeklilere de uygulanıyordu. Şimdi enflasyona göre hesaplanıyor oradan da biraz düşük çıkıyor. EMEKLİ KÖYLERİ PROJESİ Celalettin Güvenç vekilimizle Emekli Köyleri projesiyle ilgili bir görüşme yaptık. Biz bu projeyi düşündük, vekilimize anlattık, ‘sizde anlatın’ dedik. 100 metrekare, 60 metrekaresi yaşam alanı 40 metre karesi bahçe olacak şekilde prefabrik evleri cüzi miktarlarla emeklilere tahsis ettirmek istedik. Mülkiyeti ve kira bedeli belediyelerimize ait sıkıntı içerisinde olan emeklilerimiz için 700-1000 lira arası kira bedeliyle vereceksin 40 metre karelik alanda tarım yapması sağlanılacak. Kümes yapıp evsel atıkları da bu kümeslerde değerlendirilmesini sağlayacağız. Tavuk besleme zorunluluğu getireceksin. Türkiye’de şu an herkes bir adet yumurta üretse bunları bir liradan satsa ülkenin 84 milyonluk geliri olur. Devletten değil bunları belediyelerden istiyoruz. Belediyeler kaldırımlara trilyonlar harcıyor. Bu proje için harcayacakları para hiçbir şey. Soğuğa ve sıcağa dayanaklı uygun fiyatlara satılan çok fazla prefabrik ev var. Burada emeklilere bu projeden bahsettiğimiz zaman çok hoşlarına gitti. Evden dışarı çıkamayan emekliler için 40 metrekarelik bahçe tedavi gibi gelir. O 40 metre karelik alanda yetiştireceği meyve sebze 2 kişiye yeter de artar. Bu alanın içinde bakkal, eczane, sağlık ocağı, özel hastaneler klinik yapmak isterse yapabilir. PROJE İÇİN 10 BİN DÖNÜM ARAZİ VAR Adana yolu, Fatmalı Köyü ve üniversite çevresinde 8 bin dönüm boş arazi var, devlet bunun farkında değil. Baraj projesi yapıldığında Aksu Köprüsünün ayaklarına kadar baraj doluyordu. İş İnsanlarımız arazi kalmayacak 10 metre aşağıya indirin bunu dedi. 10 metre aşağıya indirince 10 bin dönüm arazi açıkta kaldı. Kim eker kim biçer kimse farkında değil buranın. Prefabrik konutları istediğin zaman kaldırabilirsin. İstediğin yere taşıyabilirsin. Biz bunu dillendirdik herkes sevincinden havalara uçtu. Emeklinin ortalama yaşam süresi 15 yıl, emekliye 20 yıl vadeyle ev verecekler, hiç biri sonunu göremez. Evin taksitlerini ödemek için zorluklar yaşayacaklar. Bir Özel Kalem Müdürü, bu projede emeklilerin kiralarını ödemesinde zorlanacağını söyledi. Ben de o konuda şöyle bir çözüm önerisi sundum: bankadan otomatik olarak kira tahsilatını kesilecek ve belediyeye aktarılacak. KAHRAMANMARAŞ’TA EMEKLİLERE 624 KONUT VERİLDİ Emeklilere 624 konut yapılmasına ön ayak oldum. Bu konutların yapılmasında başıma olmadık bela geldi. Konut projemizin dosyasını saklandı. Bu konuda Celalettin Beyin çok emeği geçti. İptal edildi geri başlandı. Ben gitmeyeceğim vekilim dedim. Bana bir yer falan bul dedim. Krizden dolayı yüzde 50 bile tamamlanmayan inşaatları durdurdular. 6 yıl sürdü, geçen yıl içerisinde tamamlandı ve sahiplerine teslim ettik. 3 bin kişi katıldı, 624 tanesi konut aldı, 297 tanesi peşinat bulamadı. 20 bin lirayı toparlayamayan arkadaşlar var. Kurada çıktı ama peşinatını yatıramadı. Birçok vatandaşımız ev sahibi oldu.” Haber: Ömer Harmankaya