Tarihte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Kahramanmaraş, bu medeniyetlerin yaşam biçimleri ve sosyal olgularından etkilenerek kendi kültürünü ve sosyal kimliğini oluşturmuştur. Değerlerine bir kültür mirası olarak sahip çıkan bölge halkı, tarih boyunca duygu ve düşüncelerini çeşitli el sanatlarına aktarmış ve günümüzde de aktarıma devam etmekte. Kentte yoğun olarak uygulanan el sanatlarından Maraş File Nakışı, bölgeye özgü yapım tekniği ve özellikleri ile diğer illerde yapılan nakışlardan ayrılmakta. Halk kültürü içerisinde önemli bir yere sahip olan Maraş File Nakışı, kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze gelmiş ve 2018 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi ürün olarak tescillenmiştir. Maraş File Nakışı teknik olarak önce kumaşın sökülmesi sonra sökülen kumaşın işlenmesi ile oluşan tersi ve düzü aynı görünen bir nakış türü.
MARAŞ FİLE NAKIŞI NASIL YAPILIR
1. Kumaş Özelliği: Maraş File Nakışında kullanılan kumaşın dokuma ipliği ince ve ipekli olmalıdır.
Mongol en çok tercih edilen ipekli kumaş türüdür. Eni ve boyu farklı kalınlıkta iplerle dokunmuştur. Ende çok ince iplerle dokuma yapılmıştır. Bu yüzden kumaşa işleme yapmadan önce sökme işlemi yapılır. İkinci olarak ipek demor kullanılır. Demor kumaşın en ve boy iplikleri eşit dokunmuştur. Renkli demor kumaşlar da kullanılır.
2. İşleme İpliği ve İğne Özelliği: İşlemede kullanılan ipler parlak, sağlam, çok kalın olmayan saf ipek iplerdir. İpek ipler standart bükülmüş iki kattan oluşur. Bu katlar birbirinden ayrılarak tek kat halinde kullanılır.1,5 cm boyunda ince iğne kullanılarak yapılan işlemenin zarifliği buna bağlıdır.
3. Desen Özelliği: Tabiattan alınan çiçekler, yapraklar stilize edilerek desen olarak kullanılır. Geometrik desenler, stilize edilmiş (karakteri bozulmadan basitleştirilmiş desen) vazoda çiçek desenleri kullanılır. Desenler halk arasında işleyenlerin zevkine ve yaratıcılığına göre şekillenir.
4. İşleme Özelliği: Maraş File Nakışı teknik olarak önce kumaşın sökülmesi sonra sökülen kumaşın işlenmesi ile oluşan tersi ve düzü aynı görünen bir nakış türüdür. Kullanılan kumaşlar çok ince olduğu için kumaşın tellerini saymak sökerken daha kolay olmaktadır. Bu yüzden de işleme yapmadan kumaşa sökme işlemi uygulanmıştır. Bu teknik sadece Maraş File Nakışında uygulanır. Maraş File Nakışı yatay ve dikey olmak üzere artı şeklinde temel teknik olarak iki aşamada işlenmektedir. Birinci işleme Maraş File Nakışı suyu ikinci işleme ise motifleri oluşturan mercimek ajuru ile oluşturulur. Bu işleme tekniği işin kolalı gibi görünmesini sağlamaktadır.
Maraş File Nakışı görünüş olarak yakın yörelerdeki nakışlara benzetilse de kumaş sökümü, teknik ve işleme bakımından diğerlerinden farklı yöntemler kullanılmaktadır.
