Saatte ürettiği 5 ton dondurma ile Türkiye’nin dondurma ihtiyacını karşılayan Kahramanmaraş’ın ünlü firması MADO, Türkiye’de 300, yurt dışında ise 14 ülkede hizmet veriyor.
Özellikle yaz aylarında tüketimi artan dondurma birçok ülke ve bölge de üretilirken Kahramanmaraş’ın kendine has ürettiği dondurmanın lezzeti rakiplerini geride bıraktı. 300 yıldan bu yana Kahramanmaraş’ın Ahir Dağ’ında özel yetişen sahlep ve yine dağda otlanan keçi sütünün birleşimiyle harmanlanan Maraş Dondurması Türkiye’nin yanı sıra dünya ülkelerinde de adından sıkça bahsettiriyor. Manşet Gazetesi olarak Kahramanmaraş’ın ünlü dondurma firması MADO Yönetim Kurulu Üyesi Erdal Kanbur ile bir röportaj gerçekleştirdik. İşte Kanbur ile yaptığımız röportajın ayrıntıları:
Kuruluşunuzdan bahseder misiniz? Nasıl bugünlere geldiniz?
Dağlardan getirilen kara karıştırılan pekmez ve meyve özleriyle yapılan Karsambaç’tan, modern tesislerde üretilen dondurmaya varana kadar yaklaşık 300 yıl geçti. Kapı önlerinde dondurmacıların geçmesini bekleyen çocukların ellerindeki demir paralar hala sıcaklığını koruyor. Çünkü o yaz sıcaklarında dondurma arabalarının arkasından koşan çocuklar, şimdilerde kendi çocuklarının ellerinden tutup o günlerin özlemini geleneksel dondurmalar almaya götürerek gideriyor. Yaz sıcağında yenen ve üstüne bir bardak çeşme suyu içilen yıllardan, kar yağan sokağa bakılarak evlerde kaşıklanan dondurmalı günlere gelindi. Çocuklar sokaklarda oynamıyor eskisi gibi. Ama hala ellerde dondurmalarla eskiden kalan bir anıyı yaşıyoruz gizli bir sözleşmeyle. MADO, o gizli sözleşmede bir kaşık dondurmayla çocukluğuna dönen herkesle işbirliği içine girdi. Ne sütünden ne de salebinden ödün vermedi. Ne kadar büyüdüyse o kadar da sadık kaldı geçmişine. Tam 150 yıldır, lezzet serüveni içinde yol alan MADO, bugünlere sayısız öncü adım atarak, zor köprüler geçerek engeller atlayarak geldi. Kahramanmaraş Dondurması, 70’lerin sonuna kadar, teknik bilgi ve modern ekipmanlardan yoksun, küçük ölçekli işletmelerde geleneksel yöntemlerle, malzemelerin elle işlenmesiyle yapılıyordu. MADO için teknolojiye geçişin mihenk taşı, 1965 yılında Kahramanmaraş’ta açılan buz fabrikasıdır. Fabrika o yıllarda hem şehir hem de MADO için devrim niteliğindedir. Bu sayede yaz kış dondurma yapılabilecek, dondurma tutkunları bu eşsiz lezzeti tatmak için yaz aylarını beklemek zorunda kalmayacaktır. Şehirde Aras Garajı yanında küçük bir dükkânda dondurma üreten ve satan 2. kuşak baba Yaşar Kanbur, dükkânı büyütür. Aynı yıl dükkâna ilk ‘deep freeze’ getirilir. Böylece dondurma gece gündüz soğukta muhafaza edilir ve bu da satışları artırır. Önce kolla çalıştırılan makine ortaya çıkar, ardından motorlu makine kullanılır. 1970’te dondurmacı dükkânına otomatik makineler gelir. 1980’de Trabzon Caddesi’nde Yaşar Pastanesi açılır. Yurtiçi ve yurtdışındaki sektörel teknolojik gelişmeler yakından takip edilir ve MADO markasının dünyada tanınması için kollar sıvanır. İtalya’dan makinalar sipariş edilir. Bu makinelerin üretimi için geceler boyu uyunmaz. Çünkü MADO Dondurmasındaki elle dövülerek, geleneksel teknikle yapıldığında ortaya çıkan farklı tat ve kıvam önemlidir. Defalarca yapılan denemelerden ve sabırlı bir bekleyişten sonra makinalar satın alınır. 1983 yılında ilk kez teknolojiye geçilir ve dondurma üretimine başlanır. 1984’te MARDO Dondurmaları piyasaya sunulur. 300 metrekarelik bir mekânda, 10-12 kişi ile günde 200 kilo dondurma üretilir. Gece üretim yapılır, gündüz satışa gidilir. Dondurma üretimine geçiş 1989’dadır... Aynı yıllarda süt fabrikası olan bina özelleştirme ihalesiyle Kanbur ailesine devredilir. Ancak tesisin yenilenmesi ve son teknolojik makinelerle donatılması için büyük rakamlar gerekir. Kanbur ailesinin kafasındaki tek şey ise rakamlardan ziyade dededen miras geleneksel dondurma üretimini fabrikada gerçekleştirmektir. Mühendislik eğitimi gören Atila Kanbur’un öncülüğünde, MADO TÜBİTAK destekli bir araştırma yaptırır. Araştırmanın amacı, Kahramanmaraş dövme dondurmasına eşsiz bir tat veren ve kıvamında rol oynayan karışımların formülünü belirlemektir. Bu araştırmadan sonra Kahramanmaraş dondurması bilimsel esaslara göre fabrikada, geleneksel yöntem dövme tekniğiyle üretilebilecektir. MADO markasının doğmasıyla birlikte Kahramanmaraş’ta dondurma sektörü büyük bir ivme kazanır. Bu meşakkatli süreçten sonra bugün, Yaşar Dondurma ve Gıda Maddeleri Anonim Şirketi’nin 33 bin dönüm üzerine kurulu fabrikası, günde 120 ton dondurma yapabilme kapasitesine sahip. Dondurmalar fabrikanın devasa depolarında üretildiği andan itibaren tadından kaybetmeden, erimeden ve bozulmadan muhafaza ediliyor.
Günlük ne kadar üretim yapılıyor?
Ülkemizde tüketim miktarı 5- 10 yıl öncesine göre çok çok iyi durumda. Son 5 yıl içerisinde ülkemizde kişi başına düşen dondurma tüketim miktarı 5- 6 litre civarına ulaştı. Önceki yıllarda 2- 3 litre dolaylarında idi. Genel olarak baktığımızda tüketiciler bilinçlendi. Dondurma yıllar öncesinde sadece yazın tüketilirken artık kışın da tüketilebilen bir ürün oldu. Bu anlamda Mado olarak bizim sektördeki payımız çok büyük. Üretimimiz kendi çiftliklerimizde yetiştirdiğimiz keçilerimizden elde ettiğimiz sütün tüm analiz ve araştırmaları tamamlandıktan sonra yine dondurma üretim tesisimizde saatte 5 ton kapasitemiz ile üretimimiz gerçekleştirilmektedir. Günde 120 ton dondurma yapabilme kapasitesine sahip. Dondurmalar fabrikanın devasa depolarında üretildiği andan itibaren tadından kaybetmeden, erimeden ve bozulmadan muhafaza ediliyor.
Kahramanmaraş’ta dondurma ne kadar tüketiliyor?
Türkiye’de şu an kişi başına düşen dondurma miktarı 5-6 litre civarında Kahramanmaraş’ta da bu oran tüketicilerin talepleri doğrultusunda giderek artmaktadır. Rakamsal olarak miktarı belirtmek zor.
Türkiye genelinde kaç tane mağazanız var?
300 den fazla şubemiz mevcuttur.
Yurt dışına ne kadar ihracat yapıyorsunuz?
14 Ülkede 28 civarında Şubemiz bulunmaktadır. İhracat pazarlarımızda istikrarlı bir ilerleme kaydetmeye çalışıyoruz. Her yıl düzenli bir artış gösteren Yurt dışı potansiyel pazarlarımız; Ortadoğu, Asya Pasifik, Türkiye Cumhuriyetler ve komşu ülkelerden oluşmaktadır. Bir de hedef pazarlar var; Avrupa, Amerika ve Çin Pazarı da hedef pazarlarımız arasındadır. 2014 yılı ihracat payımız yüzde 28 oranında artış göstermiştir. 2016 yılı hedefimiz ise bu oranı 2 katına çıkarmaktır.
Yurt dışına oranla Türkiye rağbetleri ne durumda?
Az önce de bahsettiğim gibi Türkiye’de şu an kişi başına düşen dondurma miktarı 5-6 litre civarında ancak Avrupa’da bu oran 12-13 litre dolaylarındadır. Bu açıdan baktığımızda Amerika ve Avrupa ‘da üretim miktarı tüketime bağlı olarak Türkiye’ye göre oldukça yüksek. Ancak Türkiye’de de bu oran tüketicilerin talepleri doğrultusunda giderek artmaktadır.
Haber: Meliha Şeyda Akçakale
