Türkiye’nin önemli tarım merkezlerinden biri olan Kahramanmaraş’ta buğday hasadı bereketli geçiyor. Elbistan, Türkoğlu, Pazarcık ve merkez ilçelerdeki verimli ovalarda süren üretim faaliyetleri, bu yıl için 1 milyon tonluk rekolte beklentisiyle dikkat çekiyor. Ancak buğday hasadını değerli kılan yalnızca miktar değil; şehrin farklı bölgelerinde yetiştirilen çeşitli buğday türleri, hem sofralık tüketimde hem de geleneksel ürünlerin üretiminde önemli rol oynuyor. Kahramanmaraş’a özgü tarhana, köftelik bulgur ve esmer bulgur gibi yöresel lezzetlerin temelini oluşturan buğday çeşitliliği, kültürel mirasla tarımsal üretimi bir araya getiriyor.
Geleneksel taş değirmenlerde üretilen bulgurlardan modern tesislerde işlenen ürünlere kadar geniş bir üretim yelpazesine sahip olan şehir, bu tarımsal zenginliğiyle öne çıkıyor. Üretimdeki çeşitlilik, hem iç pazarda hem de ihracatta Kahramanmaraş’a güçlü bir rekabet avantajı sunuyor.
HALK ARASINDA BİLİNEN BUĞDAY ÇEŞİTLERİ
Bulgur üreticisi Selçuk Şahne ise hem unluk hem de bulgurluk buğday tedariki ve işleme süreçlerine dair şunları söyledi: “En çok bilinen buğday türleri arasında Sarı Bursa, Tortçu, Gediz, Adana-99, Cumhuriyet buğdayı ve Darıel yer alıyor. Bu isimler halk arasında sıklıkla kullanılıyor. Her yıl anaç tohumlar üzerinden yeni çeşitler de ortaya çıkıyor. İçli köfte gibi yöresel lezzetlerde genellikle Güneydoğu’dan gelen makarnalık sert buğday tercih ediliyor.
BULGUR İŞLEME SÜRECİ AŞAMALARI
İşleme süreci şöyle işliyor: Buğday önce eleniyor, yedi-sekiz parçaya ayrılıyor. Temiz olanlar kaynatma bölümüne geçiyor, burada kaynatıldıktan sonra değirmene gönderiliyor ve işlemden geçiyor. Sonrasında köftelik, pilavlık, iri bulgur, yarma gibi çeşitlere ayrılıyor. Vatandaş ihtiyacına göre bu ürünlerden alıyor.
ÜRETİMDE MERKEZ İLÇELER ÖNE ÇIKIYOR
Bu yıl üretim en çok merkez ilçede yoğun geçti. İkinci sırada Elbistan, ardından Narlı ve Pazarcık geliyor. Merkez, ova açısından daha büyük olduğu için üretim kapasitesi de daha fazla.
TARHANALIK DÖVME TALEP GÖRÜYOR
Şu anda elimizde bulunan ürünler genellikle tarhanalık ve aşurelik dövme. En çok da tarhanalık dövme üretiyoruz. Fiyatlara gelince; işlenmemiş buğdayın kilogram fiyatı 15-18 TL arasında değişiyor. Dövme ise kilogram bazında 22-25 TL arasında satılıyor. Ton bazında toptan satışlarımız da var, perakende fiyatlarımız da bu rakamlar üzerinden şekilleniyor.”
MAKARNALIK BUĞDAYDAN BULGURA
Bir diğer üretici Tayyip Kaba, bölgede yetiştirilen buğday türlerinin kullanım alanlarına dikkat çekerek şu ifadelere yer verdi: “Maraş buğdayı olarak bilinen Tortçu buğdayı, özellikle köftelik bulgur yapımında tercih ediliyor. Yöreye özgü dövme ise Darıel buğdayından elde ediliyor. Ancak şehir genelinde en yaygın olarak yetiştirilen buğday türü, makarnalık buğday dediğimiz un yapımında kullanılan buğday oluyor.”
TARHANALIK DÖVMENİN VAZGEÇİLMEZİ: DARİEL BUĞDAYI
Tarhana yapımında kullanılan özel buğday türlerinin önemine dikkat çeken üretici Ali Deniz, Kahramanmaraş’ta buğday üretiminin en yoğun yapıldığı bölgeleri ve kullanılan çeşitlerini şu sözlerle anlattı: “Şehrimizde genelde en çok buğday Elbistan Ovası’nda yetişiyor. Ama Maraş’ın Türkoğlu civarında da üretim var, Narlı tarafında da bayağı yetişiyor. Kahramanmaraş tarhanasında kullanılan özel bir buğday türü var, adı Dariel. Tarhanalık dövme sadece bu buğdaydan olur. Diğer buğdaylardan istediğimiz sonuç çıkmaz. Bulgurluk buğdaylar da makarnalık buğday olarak bilinir. Sert, kırmızı buğdaydır. Biz bu işi yıllardır yapıyoruz, tamamen tarhanacılara yönelik çalışıyoruz. Bu yüzden sadece Dariel cinsi buğday kullanıyoruz. Fakat bu buğday genellikle Maraş’ta değil, Urfa tarafından getiriliyor.”
