Diyarbakır'da, 6 Şubat'ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde yıkılan ve 48 kişinin hayatını kaybettiği Sözel Apartmanı ile ilgili hazırlanan bilirkişi raporunda, binanın "projelerde 6 katlı olarak belirtilmesine rağmen, mimari ve betonarme projelerine aykırı olarak bodrum ve terasla birlikte 12 katlı inşa edildiği" bilgisine yer verildi.
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının, kentte depremde yıkılan binalardaki kusurların tespitine ilişkin başlattığı soruşturma "Deprem Soruşturma Bürosu"nda görevli bir cumhuriyet başsavcı vekili ve üç savcı tarafından sürdürülüyor.
Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Bölümünce oluşturulan bilirkişi heyetinin hazırladığı raporun yanı sıra savcılığın kapsamlı bir rapor için talebi üzerine İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğünce görevlendirilerek kente gelen 6 kişilik bilirkişi heyeti, merkez Yenişehir ilçesindeki Sözel Apartmanı'na ilişkin incelemelerini tamamladı.
Deprem sonrası alanda yapılan çalışmalar, yapıdan alınan numunelerin laboratuvar sonuçları, söz konusu yapının arşiv kayıtları ile projelerin incelenmesi sonucu hazırlanan kapsamlı rapor, soruşturma dosyasına eklendi.
Raporda, 48 kişinin hayatını kaybettiği Sözel Apartmanı'nın 1994 tarihli yapı ruhsatlarına göre, deprem bölgelerinde yapılacak yapılar hakkındaki yönetmelik olan 1975 hükümlerine tabi olduğu, belediye arşiv dosyasında binaya ait 1994 tarihli yapı ruhsatı ekinde mimari, statik betonarme ve tesisat projelerinin bulunduğu belirtildi.
Yapı ruhsatına göre binanın tek bodrumlu olarak inşa edildiği belirtilen raporda, şunlar kaydedildi:
"Bina yapı ruhsatı ile ruhsat ekindeki mimari ve betonarme projelerde bina kat sayısı bodrum+zemin+4 normal kat olmak üzere toplam 6 katlı olarak belirtilmesine karşın dava dosyasında yer alan binanın yıkılmadan önceki durumunu gösteren fotoğrafa göre binanın onaylı mimari ve betonarme projelerine aykırı olarak bodrum+zemin+9 kat+teras katı şeklinde toplam 12 kat olarak inşa edilmiştir. Belediye arşiv dosyasında fenni mesul ve yapı müteahhidinin isimlerinin geçtiği, yapı ruhsatı alımı aşamasında söz konusu inşaat için herhangi bir teknik eleman veya şantiye şefi ataması ve taahhütnamesine rastlanmamıştır."
Belediye arşiv dosyasında, yapı kullanım izin belgesinin bulunmadığı kaydedilen raporda, bodrum kat seviyesinde yapılan incelemede, temelde taşıma kapasitesi ve farklı oturmaya bağlı hasar gözlenmediği, belediye onaylı 1994 tarihli betonarme proje dikkate alındığında beton karot numunelerinin projedeki beton sınıfını sağlamadığı ifade edildi.
"Binanın projelerine uygun olarak inşa edilmediği belirlenmiştir"
Raporda, şu bilgilere yer verildi:
"Belediye onaylı 1994 tarihli betonarme proje dikkate alındığında betonarme donatılarının projedeki donatı sınıfını sağladığı ve bodrum kattaki kolonlarda herhangi bir kesilme olmadığı kanaatine varılmıştır. Zemin ve 1. kat seviyesindeki dershane kısmında kolon kesmeye dair herhangi bir bulguya rastlanmamıştır. Bina enkazında bodrum kat seviyesinde yapılan incelemede belediye onaylı betonarme projesine göre yapılması gereken SP1 betonarme perde kolonu yerinde bulunmamıştır. Bina enkazında bodrum kat seviyesinde yapılan incelemede su deposu olduğu düşünülen bir bölge olduğu ancak bu su deposunun binanın onaylı mimari ve betonarme projelerinde yer almadığı tespit edilmiştir. Binanın onaylı mimari ve statik betonarme projelerine uygun olarak inşa edilmediği belirlenmiştir."
Yapı kullanım izin belgesi düzenlenmeden iskana açılmış
Raporun sonuç bölümünde, şu değerlendirmede bulunuldu:
"Sözel Apartmanı'nın, belediye arşiv dosyasındaki onaylı projelere aykırı olarak inşa edilmiş olması, malzeme özelliklerindeki yetersizlikler, uygulama ve işçilik hataları, fenni mesuliyet kapsamında yapım denetimindeki yetersizlik nedeniyle yıkılmış olduğu görüşüne varılmıştır. Binanın, yapı ruhsatının gerekli ekleri olan mimari ve statik betonarme projelerine aykırı olarak inşa edilmesine müsaade edilmesi, binanın imar durumuna uygunluğunun kontrol edilmemesi, binanın yapı kullanım izin belgesi düzenlenmeden iskana açılması nedenleriyle ilgili belediye ve varsa diğer kurum yetkililerinin, binanın ruhsat eki projelere uygun olarak yapılmaması, mevcut beton özelliklerinin onaylı statik betonarme projede öngörülen beton sınıfını sağlamaması nedeniyle bina fenni mesulünün ve bina müteahhidinin sorumlu olduğu görüş ve kanaatine varılmıştır."
—AA
