Geçtiğimiz günlerde İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, kısa mesafede yolcu almayan, taksimetre açmayan, fazla ücret almak için güzergahı uzatan taksicilerle ilgili artan vatandaş şikayetleri üzerine harekete geçilmişti. Bakanlık, 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 9’ncu maddesine göre vatandaşı mağdur eden taksiciler için, valiliklere “genel emir” çıkarma konusunda talimat vermişti. Bu kapsamda Kahramanmaraş Valisi Vahdettin Özkan, ticari taksilere ilişkin yoğun şikâyetler üzerine bir genelge yayımladı. Kahramanmaraş Valisi Vahdettin Özkan’ın imzasıyla yayımlanan genelde şu ifadeler kullanıldı; “Vatandaşlarımızın huzur ve güven ortamı içinde yaşamaları devletimizin asli görev ve sorumluluklarındandır. Kamu hizmetlerinin aksamaya mahal vermeksizin, değişen koşullara ve ihtiyaçlara uyumlu bir şekilde tüm vatandaşlarımıza ulaştırılması kamu düzeniyle yakından ilişkilidir. Vatandaşlarımızın günlük hayatlarının aksama ve sıkıntı olmaksızın idamesine ilişkin her türlü tedbiri alma yetki, görev ve sorumluluğu ise şüphesiz kamu idarelerine aittir. Ticari taksilerde seyahat eden vatandaşlarımızın güvenilir hizmet almalarını sağlamak, yaşanabilecek sorunları en aza indirmek önem arz etmektedir. İl sınırları içinde bazı ticari taksi şoförlerinin; kısa mesafe, çok uzun mesafe ya da olumsuz hava koşullarında veya trafiğin yoğun olduğu saatlerde yolcu almadığı, ödeme konusunda (bozuk para) sorun çıkardığı, özellikle yabancı turistler başta olmak üzere farklı şehirlerden gelen vatandaşlarımızın gidecekleri adresleri bilmemelerini fırsat bilerek ulaşım güzergahını uzatarak yolculardan yüksek ücret talep ettiği, pazarlık usulü ile taksimetre kullanmada imtina ettiği, araç içerisinde yüksek sesle müzik dinlediği, seyir halinde iken cep telefonu ile oyun oynadığı, uzun süreli yüksek sesle konuşarak yolcuları rahatsız ettiği, araç içerisinde sigara içtiği, alkollü iken araç kullandığı, uygunsuz tutum ve davranışlarda bulunduğu vatandaşlarımızdan gelen şikayet ve taleplerden anlaşılmaktadır. 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 9 uncu maddesinin (ç) fıkrasında; “Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ve diğer mevzuatın verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.” 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 11 inci maddesinin (c) fıkrasında; “İl sınırları içinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının, tasarrufa müteallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi valinin ödev ve görevlerindendir. Bunları sağlamak için vali gereken karar ve tedbirleri alır. Bu hususta alınan ve ilan olunan karar ve tedbirlere uymayanlar hakkında 66’ncı madde hükmü uygulanır.”, Anılan Kanunun 66’ncı maddesinde; “İl genel kurulu veya idare kurulları yahut en büyük mülkiye amirleri tarafından kanunların verdiği yetkiye istinaden ittihaz ve usulen tebliğ veya ilan olunan karar ve tedbirlerin tatbik ve icrasına muhalefet eden veya müşkülat gösterenler veya riayet etmeyenler, mahallî mülkî amir tarafından Kabahatler Kanununun 32’nci maddesi hükmü uyarınca cezalandırılır. Ancak, kamu düzenini ve güvenliğini veya kişilerin can ve mal emniyetini tehlikeye düşürecek toplumsal olayların baş göstermesi hâlinde vali tarafından kamu düzenini sağlamak amacıyla alınan ve usulüne göre ilan olunan karar ve tedbirlere aykırı davrananlar, üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.”, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun “Emre aykırı davranış” başlıklı 32 nci maddesinde; “Yetkili makamlar tarafından adlî işlemler nedeniyle ya da kamu güvenliği, kamu düzeni veya genel sağlığın korunması amacıyla, hukuka uygun olarak verilen emre aykırı hareket eden kişiye idarî para cezası verilir. Bu cezaya emri veren makam tarafından karar verilir. …” 5326 sayılı Kabahatler Kanununun “Tütün mamullerinin tüketilmesi” başlıklı 39 uncu maddesinin 2 nci fıkrasında; “Toplu taşıma araçlarında tütün mamulü tüketen kişiye, idarî para cezası verilir. Kabahatin özel hukuk kişileri tarafından işletilen toplu taşıma araçlarında işlenmesi halinde bu ceza ilk başvurulan kolluk birim yetkilileri tarafından verilir. Kamuya ait toplu taşıma araçlarında işlenmesi halinde idarî para cezası verme yetkisi bakımından birinci fıkra hükmü uygulanır. Özel hukuk kişilerine ait olan ve herkesin girebileceği binaların kapalı alanlarında, tütün mamullerinin tüketilemeyeceğini belirtir açık bir işarete yer verilmesine rağmen, bu yasağa aykırı hareket eden kişiye, idarî para cezası verilir. Bu ceza, şikâyet üzerine en yakın kolluk birimi yetkililerince verilir. “ 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanunun “Tütün Ürünlerinin yasaklanması” başlıklı 2’nci maddesinde hangi alanlarda tütün ürünlerinin kullanılamayacağı ve anılan Kanunun “Ceza hükümleri” başlıklı 5 inci maddesinde ise yasaklanan alanlarda kullananlar hakkında uygulanacak cezalar belirtilmiştir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun “Tedbirsiz ve saygısız araç sürme” başlıklı 73’üncü maddesinde; “Karayolunda araçların kamunun rahat ve huzurunu bozacak veya kişilere zarar verecek şekilde saygısızca sürülmesi, araçlardan bir şey atılması veya dökülmesi, seyir halinde sürücülerin cep ve araç telefonu ile benzer haberleşme cihazlarını kullanması yasaktır. Bu madde hükümlerine uymayanlar idari para cezası ile cezalandırılırlar.” hükümleri bulunmaktadır. Bu itibarla; kamu düzeninin korunması, vatandaşlarımızın huzur ve güvenliği için il sınırları içinde ticari taksi şoförlerince; - Kısa mesafe ya da çok uzun mesafeye yolcu alınmaktan kaçınılması, - Olumsuz hava koşullarında veya trafiğin yoğun olduğu saatlerde yolcu alınmaktan kaçınılması, - Ödeme konusunda sorun çıkarılması (bozuk para olmaması ya da çok bozuk para verilmesi), - Özellikle yabancı turistler başta olmak üzere farklı şehirlerden gelen vatandaşlarımızın gidecekleri adresleri bilmemelerini fırsat bilerek ulaşım güzergahını uzatarak yolculardan yüksek ücret talep edilmesi, - Araçların bakımsız ve /veya kirli kullanılması, - Araç içerisinde yüksek sesle müzik dinlenilmesi, - Seyir halinde iken cep telefonu ile oyun oynanması, uzun süreli yüksek sesle konuşarak yolcuların rahatsız edilmesi, - Araç içerisinde sigara içilmesi, - Uygunsuz tutum ve davranışlarda bulunulması, - Araçta pazarlık usulü yolcu taşınması, - Alkollü iken araç kullanılması, yasaktır. Aksine davranan şoförler hakkında ilgililerin bildirimi halinde tespit tutanağı düzenlemeye kolluk kuvvetleri ve belediye trafik zabıtası yetkili olup ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde adli/idari işlemler yapılacak, gerekli idari para cezası uygulanacaktır. Bu karar yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir. İlanen tebliğ olunur.” (Haber: Mustafa Bilgiç)