2020 yılı için geri sayıma geçen Türkiye’de, 2019 yılında çok önemli gelişmeler yaşandı. 2019 yılı, Barış Pınarı Harekatı, 31 Mart mahalli idareler seçimleri ve yapılan itirazlar, terörle mücadele için yapılan operasyonlar, S-400’lerin teslimatı, Diyarbakır annelerinin oturma eylemi, döviz kurları ve altında yaşanan gelişmelerle tarihe geçti. 2019’un son günlerini geçirdiğimiz şu günlerde Kahramanmaraş Manşet Gazetesi olarak esnaflarımızdan hem geride bıraktığımız yılın değerlendirmesini hem de 2020 yılından beklentilerini aldık. Bakırcısından kuyumcusuna, manifaturacısından perdecisine, ayakkabıcısından çörekçi ve tatılıcısına kadar çeşitli meslek gruplarından esnaflarla yaptığımız röportajda en çok dikkat çekilen nokta 2019’un ekonomik açıdan kötü geçtiği oldu. Öyle ki esnaflar, 2020 yılının da 2019’un ekonomik sorunlarına benzer şekilde geçeceğini düşünerek, yeni yıldan da umutsuz olduklarını söyledi. Manşet Gazetesi olarak başlıkta da belirtiğimiz üzere, ‘Umutsuz yaşanır mı?’ diyoruz ve yeni yılın tüm esnaflarımıza başta ekonomi, sağlık ve huzur açısından hayırlar getirmesini temenni ediyoruz. İşte Kahramanmaraşlı esnaflarımızın 2019 değerlendirmesi ve 2020’den beklentisi; “2019, EKONOMİK AÇIDAN ÇOK KÖTÜ BİR YIL OLDU” Efemir Bakırcılık’dan Gökhan Azapoğlu; “İyisiyle de, kötüsüyle de 2019 yılının artık sonuna geldik. 2019 yılı bizim için ekonomik açıdan çok kötü geçen bir sene oldu. Alışveriş yok, tamamen çarşılarda hareketlilik sıfır. 2019’un başlarında doların yükselmesi, dolarla birlikte bakır fiyatlarınını yükselmesi, insanların piyasadan parayı çekerek bankalara aktarması ekonomik açıdan kötü bir yıl geçmesini sağladı. 2019, işlerin zayıflamasıyla geçen bir yıl oldu. Hala da alışverişlerimiz durgun, yeri geliyor siftah bile yapmadan kapattığımız günler oluyor. Bu arada bizler de bağkuru ödemekte zorlanıyoruz, çalışan arkadaşların maaşlarını öderken güçlük çekiyoruz, sonucunda da kredilerle boğuşuyoruz. Bizim açımızdan kötü bir yıl oldu diyebiliriz 2019 için. 2020 yılından da gerçekçi olmak gerekirse hiçbir beklentim yok. Ben 2020’nin de, 2019 gibi geçeceğini düşünüyorum. Bence umut yok. Piyasanın düzelmesi lazım öncelikle, bu da maalesef olmuyor. Çünkü banka kredileri yüksek, insanlar iş yapmıyor, parasını bankada tutuyor. Alışverişlerini erteliyor artık insanlarımız, böyle devam ettiği için de ben piyasanın canlanacağını düşünmüyorum.” “ÇOK SIKINTILI GÜNLER GEÇİRİYORUZ” Hilal Manifaturacılık’dan Ali Hilal; “Öncelikle bütün vatandaşlarımıza yeni yılın hayırlar getirmesini diliyorum. 2019 yılı bizim için çok berbat geçti. Esnaflar olarak bu durumdan çok şikayetçiyiz, iş yok, insanların alım gücü yok. Gün geçtikçe, her geçen yıl önceki yılı aratıyor. Geçmişe nazaran manifaturacılık çok sıkıntılı günler geçiriyor. Bu bir Peygamber mesleğiydi, insanlar hazıra yöneldi artık. Ama bizim genelde ilgilendiğimiz kesim kırsal kesimdi. Ama belediyelerimiz maalesef köy garajını uzağa yaptığı için insanlarımızın gelmeleri zorlaştı. Ulaşım sıkıntılı, birçok sebepten kırsaldaki vatandaş merkeze gelemiyor. Benim için ekonomik açıdan hiç iyi geçmedi. 2020’den de umut ediyoruz ki iyi olur ama maalesef iyi olacağı hiç de görünmüyor. Çünkü ülkemiz çok uç noktada, dolar az bir kıpırdasa hemen imalatçılar dolar yükseldi diyip zam yapıyor, müşteriyi zaten bu fiyatlara zor alıştırıyoruz. İnsanlarımıza anlatamıyoruz, bu ürünlerin dolarla geldiğini, ithal olduğunu. Bunu insanlar görmüyor. Normalde şuan için konuşacak olsak, kış kesatlığı deriz ama hiç iyi olamadık. Nisan ve Mayıs ayını görmemiz lazım 2020 yılını değerlendirebilmek için.” “2020 YILINDAN DA HİÇBİR ŞEY BEKLEMİYORUM” Perdeci Mustafa Doğdu; “2019 yılı benim açımdan başta ekonomik olarak rezalet bir şekilde geçti. Bu sadece bizde değil, tüm Türkiye’de sıkıntılı geçti, herkes biliyor. Sorduğunuz sorunun en kısa ve net cevabı buydu sanırım. Esnaflar olarak ekonomiden şikayetçiyiz. Birçok esnaflar görüşmüşsünüzdür, çoğu da benim dediğimi diyordur. Ben 2020 yılından da hiçbir şey beklemiyorum. Bence umut yok. Hiç kimse öleceğini unutmazsa, Allah korkusunu dilde değil, gönülde yaşarsa bence toplum olarak düzeliriz.” “2020’DEN BEKLENTİMİZ FAZLA AMA UMUTLU DEĞİLİM” Küçükpınar Ayakkabıcılık’dan Murat Küçükpınar; “Biz Kahramanmaraş’ın Tarihi Kapalı Çarşısı’nda spor ayakkabıları üzerine satış yapıyoruz. 2019 yılı işler noktasında çok sakin geçti. Zaten 2019 çok çabuk geçti diyebiliriz, bir girdik işte şimdi de bitirmişiz. Hiçbir canlılık olmadı, kötü de değildi, iyi de değildi. Orta derece gitti. İnsanlarımız kendisini artık orta derece gitmeye planlamış. Zaten 2019’un başında doların yükselmesiyle sorunlar başlamıştı. Doların yükselmesi demek biz de fiyatların da yükselmesi demek. Şuan da dolar sıkıntısıyla gidiyoruz. Bu aylarda işler daha da kötü. Sezon olarak 4-5-6 ve 7’inci aylarda hareketli oluyorduk ama o bile bu sene düşük geçti. Hükümetimiz randumanlı çalışırsa 2020’den de beklentimiz fazla olacak ama dış güçler bizi rahat bırakır mı onu bilemiyoruz. Ben esnaf olarak çok da düzeleceğinden umutlu değilim.” “FAİZLERİN DÜŞMESİ LAZIM, 2010’DAKİ GİBİ OLMALI” Ustaoğlu Tatlıcılık’dan Orhan Ceviz; “2019 ilk başta dolar kurundaki dalgalanmayla başladı ama sonlara doğru piyasalar düzelmeye başladı. Özellikle şu son aylarda biraz piyasa oturdu diyebiliriz. İnşallah 2020’de daha iyi olur, daha güzel olur. Türkiye’miz için herşeyin en iyisinin olmasını diliyoruz. Barış olur, sağlık olur, huzur olur, en önemlisi de esnaf kardeşlerimize Rabbimin hayırlı işler verdiği bir yıl olur diye temenni ediyorum. 2019 sıkıntılı bir yıl oldu. İnsanlar eskiden parası olduğu zaman yatırım yapardı. İnşaat sektörü olsun, arsa alırdı, ev alırdı. Şimdi hiç kimse almıyor. Para eline geçince insanlar ya altın alıyor ya da döviz alıyor. Bu da piyasaları olumsuz etkiliyor. Özellikle faizlerin yüksek olması piyasayı kitliyor. Faizlerin düşmesi lazım, konut kredilerinin, araç kredilerinin düşmesi lazım. Piyasa 2010’daki gibi olmalı. Esnaflar olarak beklentimiz bu yönde. Şu durumda ekonominin düzelmesi zor. Ben kendimden pay biçiyorum, araba alıyoruz, satınca hemen gidip altına bağlıyorduk. Eskiden böyle bir şey yoktu, bir şeyi sattığında ertesi gün yenisini alırdın. Şimdi almıyoruz, alamıyoruz. 2009’da, 2010’da piyasa çok iyiydi, bütün esnaflar para kazanıyordu. İnşaat sektörü durdu, faizler yüksek. Düşünsenenize bir yağı 60 liraya alıyordum, şuan da 140 lira. İnşallah iyi olur diye temenni ediyorum.” “ 2019’DA BİZ GERİYE GİTTİK” Önder Çörekçilik’den Önder Kuzugüden; “2019 biz orta sınıf esnaflar için iyi bir yıl olmadı. İyi olmamasının sebebi insanlarımızın alım gücü düştü, ekonomik anlamda paradaki dalgalanmalar esnafa olumsuz yansıdı. Ama kötü olan şu ki 2020’den beklentilerimiz yüksek değil. Biz şu günü düşünerek artık ticaret yapıyoruz. Fazla açılmadan üretim yapıyoruz. Çörekçilik noktasında üretimimizle ileriye gitmemiz lazımdı ama tam tersi konumumuzu da koruyamadık. 2019’da biz geriye gittik. 2020’de de yüksek bir performans beklemiyoruz.” “BİZİM İÇİN İYİ GEÇTİ DİYEBİLİRİZ” Sular Kuyumculuk’dan Mehmet Han Sular; “2019’da ülkemizin etkilendiği her durumdan biz de esnaflar olarak etkilendik. Genel itibariyle bakıldığı zaman biz sektör olarak çok bir zarar görmedik çünkü altına güven her zaman var. Bir de Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın çağrısıyla insanların altına yönelmesinden dolayı da bize bir talep oldu. Bu eksi durumu da, artıya çevirdi. Bizim için 2019 iyi geçti diyebiliriz, kötü de değil. 2020 yılını altın yılı olarak görüyorum. Şuan da altın fiyatları ucuz, küresel bazda baktığımız zaman dünyada krizler var. Jeopolitik olarak da Türkiye bulunduğu noktadan dolayı sağdan soldan, aşağıdan yukarıdan baskı altında. Bizim Rusya ile anlaşmaya varmış olduğumuz doğalgaz anlaşması ve Libya ile keza anlaşma yapmamız gibi konularla başlayor 2020 yılı. Ben 2020’nin hareketli geçeceğini düşünüyorum. Allah umduğumuza nail etsin ama piyasada altın hala güvenli bir liman. Çünkü dünyada tüm devletin, tüm ülkelerin, tüm Merkez Bankaları’nın elinde tuttuğu tek emtia altın. Herkes altına yükleniyor. O yüzden ben 2020’yi altın yılı olarak görüyorum. “FAİZLERİN YÜKSEK OLMASININ FAYDALI OLMADIĞINI GÖRDÜK” 2019’un başında altın çok yükselmişti, geri sonlarına doğru aynı oranda düştü diyebiliriz. Bunu da eniştenin yapmış olduğu politikaya bağlıyorum. Merkez Bankası, bağımsız bir kuruluş olmasına karşın dış güçler tarafından yönetiliyordu. Cumhurbaşkanımızın çağrısı ve baskısıyla Merkez Bankası rayına oturdu. Faizlerin yükselmesinin bu ülkeye hiçbir faydasının olmadığını, Yahudi lobisine fayda sağladığını ve bundan da piyasanın etkinlendiğini herkes gördü. Her kötü olayda aslında Türk vatandaşı kendine bir ders çıkardı. Bu konuda da faizlerin daha da düşeceğini tahmin ediyorum. Merkez Bankası’nın yıl sonu hedefi tutuyor ama 2020 yılı itibariyle doların daha da düşeceğine, onsun yükseleceğine inanıyorum. İnşallah 2020 yılı bütün vatandaşlarımız için hayırlara vesile olan bir yıl olur diye umut ediyorum.” Haber: Ahmet Güneçıkan