İyi bir lisede okuma hayaliyle Liseye Giriş Sınavı’na (LGS) giren milyonlarca öğrenci, puanlarının açıklanmasının ardından tercih heyecanı yaşıyor. 1 Temmuz’da başlayan tercih işlemleri, Milli Eğitim Bakanlığı’nın internet adreslerinde yayımlanan tercih listelerine göre, öğrenci velisi tarafından 12 Temmuz saat 17.00’a yani mesai bitimine kadar yapılacak. Öğrenciler toplam üç ayrı alanda toplamda 15 okul tercih edebilecek. LGS tercihlerinin yapılmasının akabinde sonuçların açıklanacağı tarihi bekleyecek olan binlerce öğrenci ve velisi, yüzdelik dilimler ve okulların taban puanları gibi bilgileri araştırmaya devam ediyor. Peki LGS tercihleri nasıl yapılacak? Nelere dikkat edilmeli? Özel Altınbilgi Okulları Psikolojik Danışman ve Rehberlik Öğretmeni Hasan Hüseyin Çetinay, halen tercih yapmayan öğrencilerde uyarılarda bulundu. Kahramanmaraş’ta bu yıl LGS’ye 18 bin 435 öğrencinin girdiğini belirten Çetinay, merkezi yerleştirme yani sınav ile öğrenci olan toplam okul sayısı 24, öğrenci sayısının ise 2 bin 460 olduğunu söyledi. İşte Çetinay’dan LGS tüyoları; “2023 EĞİTİM VİZYONU KRİTİK ÖNEME SAHİP” 2023 Eğitim Vizyonu’na göre mizaç ve yetenek temelli bir tanıma yaklaşımı, eğitim sisteminin aktörlerinin gelişimi için kritik öneme sahiptir. Bireyin kendini tanıması ve bu tanımanın takibi, onun eğitim yolculuğunda kişiselleştirilmiş bir yol haritasına sahip olması anlamına gelmektedir. Lise tercihi yapılırken öğrencilerin kendi potansiyelleri doğrultusunda yetenek, ilgi ve hedefleri öncelikli olarak dikkate alınmalıdır. Öğrencinin yetenekleri ve ilgi alanları, okulun eğitim müfredatı, okulun öğretmen ve akademik kadrosu, okulun geçmişteki üniversite sınavlarında elde ettiği akademik başarıları, okulun sosyal faaliyetleri, okulun fiziksel koşulları ve okula ulaşım imkanına dikkat edilmesi gerekiyor. “SINAVA GİREN VE GİRMEYEN TÜM ÖĞRENCİLER TERCİH YAPACAK” LGS sınavına giren ve girmeyen tüm öğrenciler tercih yaparak liselere yerleştirileceklerdir. Sınavsız alan yani yerel yerleştirme ile alan liseler dahil öğrenciler tercihleri doğrultusunda yerleştirileceklerdir. Tercih yapmayan öğrenciler, açık öğretim kurumlarına yönlendirilecektir. “MERKEZİ SINAVLA ALAN OKULLARA TERCİHLER PUANA GÖRE DEĞİL YÜZDELİK DİLİME GÖRE YAPILMALIDIR” Merkezi sınavla alan okulların tercihlerinde dikkat edilmesi gereken altın kural puana göre değil yüzdelik dilime göre yapılmalıdır. Çünkü okulların taban ve tavan puanları yıllara göre sınavın zorluk ve o yıl mezun olan öğrencilerin durumuna göre değişkenlik gösterebilir ancak yüzdelik dilimleri ortalama olarak aşırı değişim göstermez. Örneğin; geçen yıl alınan 395 puan %10’luk dilime denk gelebilirken bu yıl alınan 395 puan % 17’lik dilime denk gelebilir. Daha net bir örnek verecek olursak; örneğin Kahramanmaraş’taki 425 taban puanı ( % 2’lik dilim ) ile kapatmış bir lise bu yıl 465 taban puanı (%2’lik dilim) ile kapatabilir. Burada ki örnekte de olduğu gibi liselerdeki puanlar aşırı değişiklik gösterebilirken yüzdelik dilimler eğer ki yeni açılan liseler (veya kontenjan artışları) yok ise fazla değişim göstermez. Yerel yerleştirme ile alan okulların tercihlerinde dikkat edilmesi gereken altın kural kayıt alanına göre yapılmalıdır. Daha sonra dikkat edilmesi gereken nokta ortaöğretim başarı puanıdır. Yerel yerleştirmede LGS puanının hiçbir etkisi yoktur. ÖZEL ORTAÖĞRETİM KURUMLARI VE YETENEK SINAVIYLA ÖĞRENCİ ALAN OKULLARIN DURUMU? Güzel Sanatlar Liseler, Spor Liseler, Klasik Sanatlar ve Musiki, Görsel Sanatlar ve Spor Programı/Projesi Uygulayan Anadolu İmam Hatip Liselerine yerleştirme iş ve işlemleri ile öğrencilerin okullara kayıtları 12 Temmuz 2019 tarihine kadar (saat 17.00) tamamlanacaktır. Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğüne bağlı özel ortaöğretim kurumları, Merkezî Sınav Puanı esas alınarak kendi yönetmeliklerine göre öğrenci alabilecektir. 2019/2020 eğitim ve öğretim yılı için özel okul kayıt işlemleri, 27 Haziran-12 Temmuz 2019 tarihleri arasında yapılabilecektir. Yerleştirme sonuçları aynı eğitim-öğretim yılı için geçerli olacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta özel öğretim kurumlarına ve yetenek sınavı ile öğrenci alan okullara kesin kayıt işlemini tamamlayan öğrencilere tercih ekranı açılmayacaktır. Ancak öğrenciler, tercih süresi içerisinde kayıtlarını iptal ettirmeleri durumunda tercihte bulunabilecektir. TERCİH EDİLECEK OKULLARA NEREDEN ULAŞILABİLİR? Bu yıl Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırlamış olduğu LGS TERCİH ROBOTU veliler, öğrenciler ve rehberlik öğretmenleri adına çok yararlı olmuştur. Tüm veliler https://e-okul.meb.gov.tr/ adresinden hem yerel yerleştirme ile yani sınavsız okullardan hangilerinin öğrencinin kayıt alanında hangilerinin kayıt alanı dışında veya komşu kayıt alanında olduğunu görebilirler hem de merkezi yerleştirme yani sınavla alan okulların kontenjanlarını ve geçen yıl ki yüzdelik dilimlerini görebilirler. TERCİH İŞLEMLERİ VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER Sına giren ve girmeyen tüm öğrencilerin tercih işlemi öğrenci ve velisi tarafından https://eokul.meb.gov.tr internet adresinden veya herhangi bir ortaokul/imam hatip ortaokulu müdürlüklerinden yapılabilecektir. Yapılan tercihler mutlaka ilgili ortaokul müdürlüklerine onaylatılacaktır. Merkezi Sınava giren öğrenciler; Merkezî Sınav Puanı İle Öğrenci Alan Okullar (en az 1 en fazla 5 tercih), Yerel Yerleştirme İle Öğrenci Alan Okullar ( en az 1 en fazla 5 tercih) ve Pansiyonlu Okullar ( en az 1 en fazla 5 tercih) olmak üzere 3 (üç) grupta ve toplamda en fazla 15 okul tercih yapabileceklerdir. Merkezî Sınava girmeyen öğrenciler ise Yerel Yerleştirme İle Öğrenci Alan Okullar (en az 1 en fazla 5 tercih) ve Pansiyonlu Okullar (en az 1 en fazla 5 tercih) olmak üzere 2 (iki) grupta ve toplamda en fazla 10 okul tercih yapabileceklerdir. Sınava giren ve Merkezî Sınav Puanına sahip olan öğrenciler dâhil yani sınava giren ve girmeyen tüm öğrenciler yerel yerleştirme ile öğrenci alan okul tercihinde bulunmak zorundadır. Ancak Merkezi sınavla alan okulları ve Pansiyonlu okulları tercih etme zorunluluğu yoktur. Yerel Yerleştirme İle Öğrenci Alan Okullar ekranından tercih yapılmaması durumunda, öğrencilere Merkezî Sınavla Öğrenci Alan Okullar ile Pansiyonlu Okullar tercih ekranı açılmayacaktır. Sınava katılmayan öğrencilere Merkezî Sınavla Öğrenci Alan Okullar tercih ekranı açılmayacaktır. “EN AZ 1, EN FAZLA 5 OKUL TERCİH EDİLEBİLİR” Tüm öğrenciler, ilk olarak Yerel Yerleştirme İle Öğrenci Alan Okullar ekranından tercih yapacaklardır. Yerel yerleştirmede dikkat edilmesi gereken noktalar; En az 1, en fazla 5 okul tercih edilebilir. (1 tercih yapabilirler) Ancak 1 veya 2 tercih yapmak risklidir, açıkta kalabilirler. Eğer 3 tercihten fazla yani 4 veya 5 tercih yapılacaksa ilk 3 tercih kayıt alanından olmak zorundadır. Diğer tercihler kayıt alanından da yapılabilir, komşu veya diğer kayı alanlarından da yapılabilir. Ancak yerel yerleştirme de ilk koşul LGS puanı ya da OBP (ortaöğretim başarı puanı) değildir, öğrencinin kayıt alanında olup olmamasıdır. Örneğin; Kahramanmaraş’ta herhangi bir lise aynı kayıt alanında bulunan öğrencilerden kontenjanının üzerinde tercih edilmesi durumunda ortaöğretim başarı puanına göre yerleştirme yapılacaktır. Yerel yerleştirme tercih ekranında okullar; Yeşil renk, “Kayıt Alanında” öğrenci için ikamet adresinin bulunduğu Kayıt Alanında yer alan okulları belirtir. Mavi renk, “Komşu Kayıt Alanında” öğrenci için ikamet adresine göre Komşu Kayıt Alanında yer alan okulları belirtir. Kırmızı renk, “Diğer” ise öğrenci için ikamet adresine göre bulunduğu Kayıt Alanında ve Komşu Kayıt Alanında olmayan il içindeki diğer kayıt alanları ile il dışındaki kayıt alanlarında bulunan okulları belirtir. Eğer 3 tercihten fazla yani 4 veya 5 tercih yapılacaksa aynı okul türünden en fazla 3 okul tercih edilebilir. (Örneğin; Tercih edilen 5 okuldan 3 tanesi Anadolu Lisesi ise diğer 2 tercih Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi veya İmama Hatip Lisesi olmak zorundadır.) MERKEZÎ VE YEREL YERLEŞTİRME ESASLARI NELER Merkezî sınavla öğrenci alan okulların belirlenen kontenjanlarına puan üstünlüğüne göre tercihleri doğrultusunda yerleştirme yapılacaktır. Sınavla öğrenci alan okullarda merkezî sınav puanının eşitliği hâlinde sırasıyla; Okul Başarı Puanı (OBP) üstünlüğüne, sırasıyla 8’inci, 7’nci ve 6’ncı sınıflardaki Yılsonu Başarı Puanı (YBP) üstünlüğüne, 8’inci sınıfta özürsüz devamsızlık yapılan gün sayısının azlığına, tercih önceliğine ve öğrencinin doğum tarihine göre yaşı küçük olana bakılarak yerleştirme yapılır. Öğrenciler, yerleştirme işlemleri sonucunda Merkezî Sınav Puanı ile Öğrenci Alan Okul tercihine yerleşmiş ise yerel yerleştirme ve pansiyonlu okul tercihleri dikkate alınmayacaktır. YEREL YERLEŞTİRME NASIL OLACAK? Yerel yerleştirme işlemleri okulların türü, kontenjanı ve konumuna göre il/ilçe milli eğitim müdürlüklerince oluşturulan ortaöğretim kayıt alanlarındaki okullara sırasıyla öğrencilerin ikamet adresleri, okul başarı puanının üstünlüğü ve okula özürsüz devamsızlık yapılan gün sayısının azlığı kriterlerine göre yapılır. Tercih edilen lise bakımından I. Yerleştirmede Öğrenciler, ikamet adresine göre bulunduğu Kayıt Alanından okul tercih etmeleri durumunda, aynı okulu tercih eden Komşu Kayıt Alanındaki öğrencilerden; Komşu Kayıt Alanındaki öğrenciler de Diğer Kayıt Alanlarındaki öğrencilerden öncelikli yerleştirilecektir II. Yerleştirmede, Okul Başarı Puanı yüksek olan öğrenciler öncelikli olarak yerleştirilecektir. III. Yerleştirmede, 8’inci sınıfta okula özürsüz devamsızlık yapılan gün sayısı az olan öğrenciler öncelikli olarak yerleştirilecektir. Değerlendirmede eşitlik olması durumunda sırasıyla; 8’inci, 7’nci ve 6’ncı sınıflardaki yılsonu başarı puanı üstünlüğüne bakılarak yerleştirme yapılır. Öğrenciler, yerleştirme işlemleri sonucunda Yerel Yerleştirme İle Öğrenci Alan Okul tercihine yerleşmiş ise pansiyonlu okul yerleştirmelerine yaptıkları tercihler dikkate alınmayacaktır TERCİH YAPMAYAN VEYA TERCİHLERİ DOĞRULTUSUNDA HİÇBİR TERCİHİNE YERLEŞEMEYEN ÖĞRENCİLER EN YAPMALI? Tercih yapmayan veya tercihleri doğrultusunda hiçbir tercihine yerleşemeyen öğrenciler, açık öğretim kurumlarına yönlendirilecektir. Bu yüzden öğrenciler açıkta kalmamak adına tercihlerini çok dikkatli yapmalıdırlar ve mutlaka bir rehberlik uzmanından destek almalıdırlar. Tercih yapmayan veya tercihleri doğrultusunda hiçbir tercihine yerleşemeyen öğrenciler nakil başvuru dönemlerinde tercihlerini yapabilirler. Yerleştirmeye esas nakil işlemi için; tercih başvuruları 29 Temmuz-02 Ağustos 2019 ve 05-08 Ağustos 2019 tarihlerinde olmak üzere 2 farklı nakil tercih süreci olacaktır ve saat 17.00’ye kadar tercihler yapılabilecektir. Nakil döneminde dikkat edilmesi gereken nokta, yerleşen öğrencilerde nakil sürecinde tercih yapabilirler. Yerleştirmeye esas nakil başvuruları, tercih edilecek okulun boş kontenjanına bakılmaksızın herhangi bir ortaokul veya imam hatip ortaokulu müdürlüğüne başvurarak yapılabilecektir. (Haber: Ahmet Güneçıkan)