Temmuz ayıyla birlikte hava sıcakları kendini boğucu bir şekilde hissettirirken, vatandaşlar başta klima yardımıyla olmak üzere yayla gibi serin yerlere giderek sıcakla baş etmeye çalışıyor. Özellikle ofis çalışanları ise bu bunaltıcı hava sıcaklıklarından kurtulmak için en etkili yöntem olarak klimaya başvuruyor. Doğal olmayan bir soğuma şekli olan klimalar ise, doğru kullanılmadığı zaman çeşitli sağlık sorunları oluşturabiliyor. Bu noktada da uzmanlar vatandaşlara çeşitli uyarılarda bulunurken, alınacak basit önlemleri sıralıyor. Yazı daha ferah geçirmenin şifrelerini Vatan Hastanesi’nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Nizamettin Kaya anlattı. Kaya, vatandaşlara klimanın tam karşısına oturmayın, mutlaka arıtma suyu ile temizleyin, odayı 6 saatte bir havalandırın, kapı ve pencereleri kapatın uyarılarında bulundu. Klimaların doğru kullanılmadığı takdirde çeşitli hastalıklara yol açtığını dile getiren Kaya, klimadan kaynaklanan hastalıkların en çok yaşlıları, hamileleri, çocukları, kalp ve diyabet gibi kronik hastalıkları olan kişileri etkilediğini söyledi. Kaya ayrıca bilinçsiz klima kullanımından oluşan sağlık sorunlarından bazılarının baş, boyun, omuz ve sırt bölgesindeki kas iskelet sistemi kaynaklı ağrılar olduğunu söyledi. Kaya, “Yaz geldi ve yazın boğucu sıcağını yine toplum olarak hissetmeye başladık. Yaylalara, serin bölgelere gitmek ve mevsiminin bu etkisinden kurtulmak toplumun çoğunluğunun, özellikle çalışan nüfusun ve büyük şehirlerde yaşayanların çoğunun ulaşamadığı bir durum. Bu olumsuz hava şartlarından kurtulmak için en etkili yöntem klimaların soğutucu gücüne dayanmaktır. Ancak sağlık açısından olumlu yönleri var gibi görünse de klima kullanımının beraberinde sağlık açısında birçok olumsuzluğu da insanoğluna yaşatmaktadır. Klima kullanımından doğan bu olumsuzluklar ve sağlık sorunları nedir? Onlardan kısaca bahsederek okuyucularımızı aydınlatmak istiyorum” ifadelerini kullandı. İşte Uzm. Dr. Nizamettin Kaya ile yaptığımız röportajın detayları; “KLİMA SAĞLIK KURALLARINA UYGUN KULLANILMALI” Soru 1- Bilinçsiz klima kullanımı hangi hastalıklara yol açar? Cevap 1- Klimanın sağlık kurallarına uygun kullanımı çok önemlidir. Eğer bu genel kurullara uymazsak aşağıda özetleyeceğimiz hastalıkların ortaya çıkması söz konusu olacaktır. Üst solunum yolunu ilgilendiren otit, sinüzit, tonsilit ve farenjit gibi bunların komplikasyonu olarak gelişecek olan menenjit (beyin zarı iltihabı), yüz sinirlerinin iltihaplanmasına bağlı fasiyal paralizi dediğimiz yüz felci. Klima mikrobu adını alan legionella bakterisinin neden olduğu legionella zatürresi. Klima filtre ve soğutma sistemlerindeki mantar, küf ve bakterilerinin artmasının neden olduğu kısa süreli alerjik rahatsızlıkların belirtileri. Klinik rahatsızlık durumu kas ve iskelet sistemlerinde ağrı sızı ile giden kas tutulması ağrı ve sızı ile kas tutulması, ağrısı ve sızılarına neden olan hastalık tablosu olarak özetlenebilir. “VÜCUDUN ISI MEKANİZMASININ ADAPTASYONU BOZULMAMALI” Soru 2- Klima çarpmasına karşı ne yapılabilir, nasıl daha kısa sürede atlatılır? Cevap 2- Klima çarpması, çok sıcak havalarda, sıcak ortamlarda, uygunsuz ve çok düşük ısıda klimalı ortama ani geçiş, direkt klima üflemesine maruz konumda ve vücudumuz sıcak, terli iken uzun süreli klimalı ortamda kalmasından oluşan kısa süreli halsizlik, yorgunluk, bazen ishal ve karın ağrıları ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Vücudunun ısı düzenleme mekanizmasının adaptasyonunun bozulması, adenom sistemi ve iskelet sisteminin fiziksel değişimine ayak uyduramaması sonucu gelişen bir klinik tablodur. Bu rahatsızlığı önlemek için sıcaktan kapalı bir ortama geçildiğinde önce bir müddet istirahat edip vücut ısısını düşürmek, üstümüzdeki terli elbiseleri değiştirmek sonra klimayı 23-24 derecede ve düşük üfleme hızında çalıştırıp ortam ısıtma yavaş yavaş düşürerek klimanın nemlendirme fonksiyonu varsa odada %40-50 nem oranını ayarlamak, klimanın direkt üfleme alanının dışında bir yere oturmalı, zaman zaman da dış ortama çıkarak klimanın zararını aza indirgemek gerekir. Böyle bir halsizlik meydana geldiğinde klimayı kapatarak evin en soğuk odasına geçerek eğer kıyafetler hafifse basit bitkisel çay sıvı kaybını önleyecek maden suyu ve mideyi teskin edecek yiyecekler almak, klinik daha ağır, ishal ağrılar ve ateş fazla ise vakit geçirmeden doktora başvurmak önerilir. “BİLİNÇSİZ KLİMA KULLANIMI HASTALIĞA YOL AÇAR” Soru 3- Bilinçsiz klima kullanımında hangi gruplar daha çok risk altındadır? Cevap 3- Bilinçsiz klima kullanımının vücut içindeki sağlıklı ya da dışardan alınan mikropların (virüs ve bakteriler) vücutta hastalığa yol açmasıdır. Bu açıdan küçük çocuklar yaşlılar şeker ve kalp hastaları kronik akciğer hastalığı olanlar, kanser hastaları vücutta immün direnci düşüren ilaç kullanırlar. Kan hastaları, böbrek hastaları, yanlış klima kullanmamızın sağlık üzerindeki zararları daha çok duyarlı gruplar olarak karşımıza çıkmaktadırlar. “LEJYONER HASTALIĞI, KLİMA ZATÜRRESİDİR” Soru 4- Lejyoner hastalığı nedir, klima ile alakası var mı? Cevap 4- Lejyoner hastalığı, denen klima zatürresi hastalığının otellerde, klima kullanılan okullar, işyerlerinde, su sistemleri, su depoları ve klima filtre dağıtma yaşayan ve buradan insanlara bulaşan, ciddi ve öldürücü olabilir. Zature hastalığına neden olan bir bakteridir. Kişiden kişiye buluşmaz. İnsan hücrelerinin içinde çoğaldığına dair tedavisi uzun süren ve belli antibiyotiklerle tedavi edilen bir hastalık türüdür. Birlikte ishal ve hastada bilinç bulanıklığı bile görülür. Yukarıda bahsedilen duyarlı hastalarda hastalık ağır ve öldürücü olabilmektedir. “OFİSTE ÇALIŞANLAR KLİMA KARŞISINDA OTURMASIN” Soru 5- Özellikle ofiste çalışanlar klima nedeniyle kas ağrısı ve tutulma durumunda ne yapmalı? Cevap 5- Daha öncede belirttiğimiz gibi klimaların ısı ayarı iyi yapılmalıdır. 24 derece ideal olup, klimalı ortamda direkt klima karşısında oturmaktan kaçınmalı ve klimaların üfleme ayarının çok yüksek tutulmaması gerekmektedir. Ayrıca ortam havası ideal nemlendirmeye sahip olmalı. Klima kullanımında bu uyarılara uyulmaması halinde bölme tablolar ortaya çıktığında basit ağrı kesici, kas gevşetici ve lokal ağrı kesici pomatlar kullanılmalı, rahatsızlığı önleme adına zaman zaman klimalı odadan kısa süreli normal oda havasına geçerek vücudu dinlendirmeliyiz. Ofiste uzun süreli çalışanlar için kol ve boynu açıkta bırakmayan, yalnız yazlık ince kefen türü giysiler giyilmesi tavsiye edilir. “TERLİ İKEN KLİMANIN KARŞISINA GEÇMEYİN” Soru 6- Terli iken klimalı ortamlara girilirse ne olur, girilmeli mi? Cevap 6- Terli terli ve çok sıcak dış ortamdan, klimalı ortama girmek uygun olmaz. Bu durumda önce normal bir oda ortamına girip üstümüzdeki giysileri uygun yazlık giysilerle değiştirmeli, bir müddet bu ortamda vücut ısısı ve nemi ayarlanmış klimalı ortama geçmek ve direkt klimanın üfleme akımını görmeyen bir konumda oturmak çok önemlidir. Klimaların havayı dağıtıcı fonksiyonlarını çalıştırmak uygun olur. Yanlış şekilde böyle bir ortama girilmesi yukarıda değindiğimiz klimaya bağlı üst ve alt solunum yolu enfeksiyonu ve klima çarpması hadisesinin gelişmesi açısından riskli bir durumdur. Bahsedilen kurallara uymazsak başımıza bu sorunların gelme ihtimali elbette artacaktır. “BAKIMSIZ KLİMA HASTALIK SEBEBİ” Soru 7- Klima bakımı hastalık açısından ne gibi önem arz eder? Cevap 7- Klimaların sağlıklı ortam yaratması onların düzenli teknik bakımı, filtre değişimi ve periyodik olarak soğutma gücünün kontrol altında tutulması ile sağlanabilir. Hastalık etkenlerinin birçoğu klimaların sağlıksız ve bakımsız filtre ve soğutma sisteminde çoğalır. Ayrıca klimaların ortamı soğutması güçlenmesi periyodik bakımla zinde tutulması sağlık açısından zarar görmelerini önleyen ve dikkat edilmesi gereken püf noktalardır. “ARAÇ KLİMASINI KULLANIRKEN DİKKAT” Soru 8- Araçlarda da insanlar bugünlerde en çok klimayı kullanıyorlar, araç içi klimalar zarar verir mi? Cevap 8- Araç kliması kullanımı ev içi klimalarından fiziksel etkilenmeler ve çalıştırma prensipleri açısından bazı özellikler taşır. Araçlar çoğunlukla dış ortamda, güneş altında kalmaktadır ve metal, plastik parçaları ile yakıt sistemleri vardır. Çalışmadığı dönemde araç içinde ev ortamına göre çok yüksek sıcaklıklar oluşmasının yanında araç iç ortamında plastik ve yakıt sisteminden yayılan kanserojen, benzersiz oranda normal yaşamda soluduğumuzdan kat kat fazla olan benzal ve benzal tipi kimyasal zararlı maddelerle dolar. Bu nedenle araca binip klima sistemini çalıştırdığımızda önce 5-10 dakika araç camlarını açıp klima havasının direkt vücudumuza gelmeyecek şekilde ayarlayarak iç ortamın kirli havasının ve ısısının dışarıya tahliye olmasını sağlamak gerekmektedir. Klimanın soğutma ve ısıtma ayarının yine insan vücut ısı düzenlemesini bozmayacak şekilde 23-24 derecede tutmak sağlık açısından uygun olacaktır. Nasıl ki ev klimalarının bakımı ve sistem temizliğinin yapılması sağlığımız açısından önem taşırsa, araç klimalarının bakımı da o derece önem arz eder. Sağlıklı bir yaz mevsimi geçirmeniz dileğiyle. (Haber: Ahmet Güneçıkan)