İŞTE KURTULUŞUN KAHRAMANLARI!

12 Şubat 1920 günü canlarını ortaya koyarak memleketleri için kurtuluş mücadelesi veren ve bir şehir olarak Fransızları kapı dışarı eden milli mücadelenin onurlu kahramanları, kurtuluşun 99’uncu yılında onurla, gururla yâd ediliyor. 12 Şubat etkinliklerinin heyecanı, coşkusu tüm şehri sararken bu kutlamalara vesile olan milli mücadele kahramanlarını Manşet Gazetesi olarak derledik.

İşte Kahramanmaraş Kurtuluş Savaşı Kahramanları:

Sütçü İmam: Milletin namusuna uzanan ellerin nasıl kırılacağını göstermiştir.

Vezir Hoca: Talebeleri ve gönül verenleri ile beraber mahalle teşkilatının liderliğini üstlenmiş ve bilfiil çarpışmalara girmiştir.

Muallim Hayrullah: Mustafa Kemal ile temasa geçmiş ve Fransızların Maraş’a geleceği haberleri üzerine Onu haberdar etmiş ve Mustafa Kemal’den gerekli talimatları almıştır.

Ali Sezai Efendi: Maraş şehrinin bilgesi ve maneviyat öncüsü rolünde halkın sesi olmuş, Ermeni yalanlarını çürütmüş, mücadele içinde katalizör görevi görmüştür.

Avukat Mehmet Ali Kısakürek: 28 Kasım 1919 sabahı kalenin karşısındaki evinden, kalede dalgalanan Türk bayrağını göremeyince “Alem-i İslam’a Hitap” adıyla bir beyanname hazırlayarak Maraş halkının heyecanını şahlandırmıştır.

Rıdvan Hoca: Ulu Camii İmamı Rıdvan Hoca Maraş halkının Türk Bayrağının Fransız askerleri tarafından kaleden indirilmesi ile ilgili duygularına tercüman olmuş; “hürriyeti elinden alınan bir milletin Cuma namazı kılmasının dinen uygun olmadığını” dile getirmiştir.

Doktor Mustafa (Köker) : Fransız'lara karşı ilk müdafaa fikri Doktor Mustafa tarafından ortaya atılmıştı. Fransızlar Maraş'a gelmeden iki gün önce Ulu Camiinde ikindiden sonra bir konuşma yaparak, Ermenilerin Adana'daki cinayetlerini burada da sürdüreceklerini anlatmış, halkı işgalcilere karşı silahlanmaya teşvik ve davet etmiştir.

Arslanbey (Toğuzata): Maraş’ta Kuvay-ı Milliye’nin kurulması ve savunma teşkilatında önemli görev üstlenmiştir. Mustafa Kemal Paşa tarafından desteklenen Maraş Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Başkanı Aslan Bey, Maraş’ın işgal altında olmasından dolayı direniş kuvvetlerinin başına geçerek Fransızlara karşı oluşan “Milli Direnişi” örgütleyerek Maraş’ın düşman işgalinden kurtulmasında birinci amil olmuştur.

Abdal Halil (Fransız İşgalini Sıfıra İndiren Davulcu Halil Ağa): Fransız işgal güçlerinin Maraş’a gireceği gün kesinleştiğinde Ermenilern en zengin, hatırı sayılan en nüfuzlu kişisi olan ve aynı zamanda da eski Maraş milletvekili olan Agop Ağa, Kıptî aşiretinin Boybeyi ve en usta davulcusu olan Abdal Halil Ağa’ya• yanına gelmesi için haber gönderir. Halil Ağa geldiğinde, Agop Ağa, Ona; — Etbâ’ını topla gel. Ordusunun başında gelen büyük Fransız kumandanını karşılamağa gideceğiz”, dedi. — Öteden beri, Hırlakyan Agop Ağa’nın emrine amade olan ve onu eğlendirmek için kırk takla atarak davul çalan Abdal Halil Ağa, bu defa, Agop Ağa’nın bu davetine itiraz ederek: — “Olmaz, gelemem”, dedi. — Abdal Halil Ağa’dan beklemediği bu ret cevabı karşısında, Agop Ağa: — Kasnağını altınla dolduracağım gelirsen, dedi. — Uzun sakalını avucunun içinde tutan Davulcu Halil Ağa’nın, Agop’a verdiği cevap çok ilginçtir: — “Belli, bilirim. Hemi de doldurursun. Davulumu değil, evimi bile altınlarla doldurursun”, dedi. Ve sözlerine devam etti. “Amma bu din bahsi… Bir çomak bile vuramam”, cevabını verdi.

Kılıç Ali Bey: Mustafa Kemal Paşa tarafından Maraş ve Antep bölgesinde milli kuvvetleri teşkilatlandırmakla görevlendirildi. Mustafa Kemal, 1 Kasım 1919 tarihinde Kılıç Ali Bey’i Maraş ve Antep havalisi Kuvay-ı milliye kumandanlığına tayin etmiştir. Kılıç Ali Bey, Yörük Selim ile beraber Elbistan, Göksun ve Pazarcık teşkilatını kurmuştur. Maraş’ın kurtuluşunun ardından Antep’in kurtuluşu için de mücadele etmiştir. 12 Şubat 1920 sabahı Maraş’ın kurtuluşuna müteakip, aynı gün Mustafa Kemal; “ Maraş Müdafaayı hukuk Cemiyetine, Maraş Belediye Başkanlığı’na, Maraş’ta Kuvayı Milliye Komutanı Kılıç Ali Bey’e” şeklinde başlayan bir kutlama telgrafı çekmiştir.

Senem Ayşe: Tarihimiz Türk kadınının cephelerdeki başarıları ve düşmana karşı cansiperane mücadelelerinin örnekleri ile doludur. Maraş’ta da Maraş müdafaasına katılan ve Fransızların şehri terk ederek Antep istikametine çekilmesini sağlayan kahraman kadınlarımız öne çıkmış ve şehrin kurtulmasında önemli katkılar sağlamışlardır. Ancak bu kahraman kadınlarımızdan birçoğunun ismi bilinmemektedir. Senem Ayşe, Maraş Milli mücadelesinde öne çıkmış ve bu kutlu mücadelede Türk analarının zor şartlarda neler yapabileceklerini dünyaya göstermiştir. Bu mücadelede Senem Ayşe’nın eşi olan Ramazan, Haveydi aşireti mensuplarını, mahallesi ve aile eşrafını toplayarak, Ermenilere ve Fransızlara karşı çete harbine başlar. Bu sırada Senem Ayşe milis kuvvetlerine yemek yapmakta, bazen de yaralıları tedavi etmektedir. Haveydi aşireti, başlattıkları mücadelenin henüz başında büyük bir kayba uğrar. Ramazan, bir Ermeni kurşununa yenik düşmüştür. Kara haberi alan Senem Ayşe, evde bulunan fişekliği kaptığı gibi soluğu kocasının başında alır. Soğuk bedenine sarılır, akan kanları yüzüne sürer ve kocasının mavzerini eline alır ve onun çete kıyafetlerini giyerek silahlı mücadeleye eşinin bıraktığı yerden devam ederek Ermenilerle savaşır. Bir gün cephaneleri tükenir. Haznedarlı semtinde çadır kuran ve Mustafa Kemal Paşanın kumandanı olan Kılıç Ali Paşanın huzuruna çıkar, ondan silah ve cephane ister. Kılıç Ali Paşa, “Bacı, sen evine git, biz erkekler savaşırız” der. Ama ne çare Senem Ayşe kararlıdır. Onun bu ısrarı karşısında Senem Ayşe’ye bir hedef gösterilir ve kahraman Türk kadını hedefi tam onikiden vurarak istediği yardımı Kılıç Ali Paşa’dan almaya muvaffak olur. Mücadelesi sırasında evinin yakınlarındaki bir Ermeni evinin cephanelik olarak kullanıldığını fark eder ve gözünü kırpmadan kendi evini ateşe vererek cephaneliği havaya uçurur. Mahallesi ve sokağına hâkim olan Senem Ayşe, kümbet mezarlığının batısındaki Hemhane kilisesinde bulunan ve Türklere top ve makineli tüfeklerle ateş açan Ermeni ve Fransız askerlerine karşı imha planı kurar. Yanındaki üç çete mensubu ile mezarlığın yüksek mevkiinden kiliseye ateş açarlar. Dikkati kendi üzerlerine çekmekte başarılı olmuşlardır. Diğer çeteciler ise gizlice kilise bahçesine sızarak kısa zamanda kiliseyi ele geçirirler. Senem Ayşe buradaki çatışmada çok sayıda Ermeni komiteci ve Fransız askerini tesirsiz hale getirerek büyük kahramanlıklar göstermiştir.

Maraş’ın Milli Mücadele Savaşında Öne Çıkan Diğer Kahramanlarımıza Gelince: Çakmakçı Sait, Abdullah Çavuş, M. Hilmı Dedeoğlu, Fatmalıoğlu Derviş, Osman Erşan, Mümtaz Eren, Haflz Ali Efendi, Sait Yalçın, Tekerekzade Ahmet, Zeki Karakız, Yusuf Çavuş, Şehit Evliya, Cennet Ali Gözükara, Bombacı Ahmet, Osman Eşbah, Yürük Selim, Kılıç Ali Bey, Mustafa Kuşçu, Muhittin Karakız, Senem Ayşe ve tüm Kahramanmaraş halkı.

Derleyen: Sefa Deveboynu

3 ilin emniyet müdürü değişti