İşte kira artışlarındaki temel etken

Koronavirüs (Covid-19) salgını sürecinde kredi faiz oranlarının yüzde 1’in altına indirilmesi sonrası özellikle gayrimenkul sektöründe ciddi bir hareketlenme olmuş ve ev sahibi olmak isteyen vatandaşlar kredi faiz oranlarının düşmesiyle beraber emlak ofislerinin yolunu tutmuştu. Yaşanan süreçte gayrimenkul sektöründe hareketli günler yaşanmış ancak faizlerin yeniden yükselmesiyle beraber konuta olan talep azalmıştı. Tüm bunlarla beraber hem Türkiye Konut Fiyatı Endeksi’nin artması hem de konuta olan talebin düşmesi sonrası konut kira fiyatları yükseldi.

“ HERKES EVLERDEKİ FİYAT ARTIŞINDAN YAKINIYOR” Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan BKM Gayrimenkul Kurucusu ve Gayrimenkul Uzmanı Büşra Kalakenger, “Herkes evlerdeki fiyat artışından yakınıyor. Hatta aynı apartmanda 3 yıllık bir kiracı 1.000 TL kiraya otururken, yeni kiraya verilecek ev için 2.000 TL yani tam 2 katı isteyen ev sahipleri var. Türkiye Konut Fiyatı Endeksi’nin (TKFE) yıllık bazda yüzde 10 bandında arttı. Bu artış kiraların da yükselmesine neden oldu. Sektör temsilcileri artışın nedeni olarak faizlerdeki yükselişle beraber tüketicinin konut almaktan kaçınması olarak görüyor” şeklinde konuştu.

“ KONUT KİRALARININ DÜŞÜRÜLMESİ GEREKLİ” Kalakenger, konuşmasının devamında şu ifadelere yer verdi: “Bugün birisi ev alırsa 2-3 sene öncesine göre 2 katı daha fazla faiz ödemek zorunda. Bu da kiralık evlerin ücretlerini artırdı ve kiralık ev azlığından dolayı da talep yükseldi ve aylık kiralar yükseldi. Bugün kirada oturmak faiz ödemekten daha avantajlı. İşte kiraların artmasındaki birinci neden bu. Dünya üzerinde yapılan araştırmalara göre, kira artışlarının en çok yapıldığı, enflasyonun en yüksek olduğu ülkelerden biri Türkiye. Öğrenciler, bekârlar, işsizler, çok çocuklu aileler gibi pek çok az gelirli vatandaşın yaşadığı bir ülkede, konut kiralarının düşürülmesi gereklidir. Zira konut satın alacak gücü olan kişiler zaten dolgun gelire sahip olan ve konforlu yaşama sahip olan kişilerdir.

“ ALIM GÜCÜ AZALDIĞI İÇİN KİRACI SAYISI ARTIYOR” Konut satın alım gücü, eski yıllara oranla azaldığı için kiracı sayısı artıyor. Yapılan binlerce proje, devasa bütçelerle sunulan lüks konut projeleri emlak piyasasını etkiliyor ve vatandaşların rahat yaşam standartları, kira artışları, enflasyon artışı ve vergiler nedeniyle bir hayli düşüyor. İlk salgın ve pandemi döneminde tüm sektörlerde işlerinde bir durulma meydana geldi. Devletimizce bir teşvik verilmeye faizlerde indirim yapılarak sektörde bir canlılık oluşturuldu.

“ FAİZ İNDİRİMİ STOKLARIN ERİMESİNE SEBEP OLDU” Ev kredi faiz oranları düştü. Bu insanları ister istemez olumlu yönde etkiledi. İster istemez mülk fiyatlarını yukarı yönde hareket etmesini sağladı. Bildiğiniz üzere faiz oranları 0,64 oranlarına kadar indi. Öncesinde belli bir durgunluk vardı. Faiz indirimi ile piyasa hareketlendi. Piyasada evlerle ilgili bir stok vardı. Faiz indirimi sonucu bu stoklar eridi. Ev fiyatları düşüktü. Dolayısıyla faiz indirimi bu stokların erimesine sebep oldu. Uzun süredir yapılmayan satışlar bu döneme denk geldi. Tapu dairelerinde büyük bir yığılma meydana geldi. Mülkler el değiştirirken tapu randevuları 1 günde olurken 1 haftalık sürece yayıldı.

“ MALİYETLER ARTTI” Tabi bu kadar yoğunluk talep olunca ev fiyatlarında yukarı yönde bir yükseliş oldu. Hangi evlerde artış oldu ondanda bahsedelim. İnsanlar eve kapandıkları için bahçeli ve müstakil evlere balkonlu evler teraslı evlere yöneldiler. 75-80 bandında satılan 1+1’ler 100-120 bandına, 150-200 bandında satılan 3+1’ler 350-450 bandına 300-350 bandında satılan 4+1’ler 450-700 bandına çıktı. Tabii ki bunda maliyetlerin artışları da söz konusu oldu. Hem ev fiyatlarına hem Kira fiyatlarına otomatik yansıması oldu.

“ BAHÇELİ-VİLLA–REZİDANS EVLER TALEP GÖRDÜ” Borçlar Kanunu'na göre kira artış oranı bir önceki kira yılında Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) artış oranını geçmeyecek şekilde belirleniyor. Yani kira artışları yasayla belirlenmiş. Ancak yeni ev tutmak isteyenler arz talep dengesinden dolayı çok yüksek fiyatlarla karşılaşıyor.

“ KİRA ARTIŞLARININ SEBEBİ İLE İLGİLİ BİR DÜZENLEME YAPILDI” Yeni yılda kira artışları ay ay açıklanmakta olup. Kira artışına uyan kiracıları çıkartma hakkı mülk sahiplerinin keyfi çıkartmalarının önüne geçmiş olunmaktadır. Covid-19’dan dolayı insanlar erken çıkma ile ilgili kira ödeyemediler. 800 TL’den boşalan 3+1 daireler bin 250-bin 500 TL bandına 4+1’ler 1000 TL den 1 bin 800 bandına çıktı. Geriden gelen yeni yapılan daireler olmayınca artışlar ister istemez önü alınamadı. Talep görünce bu fiyatların yükselmesi de kanıksanmaya başlandı. Gönül isterdi ki fiyatlar artmasın stabil konumda kalsın. Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)’ne göre belirlenen konut kira artışları, arz- talep dengesine göre yükseliyor. Arsa fiyatlarının yükselmesi, inşaat malzemelerinden vergi ve harçlara kadar yapılan zamlar, konut satış fiyatlarını yükseltirken, kiracı sayısının artması, ev sahiplerinin avantaj kazanmasını sağlıyor.”

Haber: Emre Akkış