Türkiye ve dünyadaki gelişmelerle birlikte dolar ve euro bu sabah saatlerinde rekor tazeledi. Yükselişin ardından piyasalar gözünü Berat Albayrak'ın açıklayacağı yeni ekonomi modeline çevrildi. Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan dün yapılan açıklamada, “Türk bankacılık sistemi, sağlam sermaye yapısı ve bilançosuyla finansal dalgalanmaları geçmişte olduğu gibi bugün de etkin bir biçimde yönetebilecek konumdadır ” denilmişti. Albayrak, Dolmabahçe Sarayı'nda yeni ekonomi modelini açıkladı. Berat Albayrak'ın konuşmasından satırbaşları: Yeni dönemin, yeni bir ekonomik yaklaşımla Türkiye hakikaten bir üst lige çıktığı çok başarılı bir süreç ortaya koydu. Bizim Türkiye olarak bir üst gelir grubuna çıkmak için gerekli noktalarda nasıl bir yol haritası çizmek için birçok toplantı yaptık. Bugün bu genel yol haritasını çizeceğimiz bir toplantı olacak. Bu toplantıya teşrifiniz için ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Bu süreçte hakikaten tüm paylaşlar üzerinde ulusal ve uluslararası, bu çerçevedeki geniş yelpazede her bir adımı ince ince döşüyerek aksiyon alacağız. Hakikaten Türkiye'nin bu yolculuğuna ışık tutacaktır. Yeni ekonomik yaklaşımın en önemli adımlarından birisi, kararlı bir yaklaşım olmasıdır. Bugüne kadar kararsız mıydı? Hayır. Bu bakanlığın koordinasyonunda çok daha güçlü ve çok kararlı yeni bir dönem başlayacak. Bir diğer fonksiyon, değişim. Türkiye bir üst tura çıkacaksa eğer, bir değişim ortaya koyması lazım. Çok somut zemini ortaya koyması lazım. Bunun yanında ne olması lazım? Güçlü bir reflekse sahip olması lazım. Güçlü bir stratejinizin olması gerektiği bir süreçte geçiyoruz. Çünklü bakıyorsunuz bir taraftan Amerika, bir tarafta Çin hemen ticaret savaşları. Dolayısıyla bu manada çok daha sağlam bir temel olacak. Güçlü temelleri olacak. Siz yolu ne kadar sağlam kurarsanız o kadar güçlü olur. Esen rüzgara karşı ne kadar güçlü olursanız, o kadar güçlü olursunuz. DÜZENİN SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMASI LAZIM Berat Albayrak geldi, sonra başkası geldi. Öyle değil. Sürdürebilir olacak. Albayrak bugün olsa da olmasa da düzenin sürdürülebilir olması lazım. Küresel ekosisteme baktığımızda, birçok sistemsel problemin başında sürdürebilrlik geliyor. Sürdürülebilir olacak. Ve başta da ifade ettiğim gibi, sonda tekrardan altını çizeceğim katılımcı olacak. Büyük bir hedefe kitlenmiş bir şekilde ilerlerken, 81 milyonun katılımcı olduğu, eğitim ve sektörel düzeyi ne olursa olsun günlük bu çerçeve stratejik bir akılla yaklaşmakta geçecek. Bu yaklaşımın temel parametrelerini ortaya koyduktan sonra bir prensipleriniz olması lazım. Öyle bir net prensipler belirlemesiniz ki, bu prensiplerle yola çıkılırsa bunlara ulaşılır diyecek. Bugün ortaya çıkan, küresel ve bölgesel durum ve ekonomideki mevcut tablo, makul ve mantıkla açıklanacak bir süreç değil. DEĞİŞİM YAPININ OLMAZSA OLMAZI OLACAK Biz şunu yapacağız, belirlediğimiz yol haritasını kişilere değil, oturtulmuş bir sitem üzerine inşa ettiğimiz zaman hiçbir şekilde savrulmadan yolumuza devam edeceğiz. Ekonomimizi güçlü temeller üzerine inşa edecek bir yapı lazım. Bu manada baktığımızda prensiplerimiz, 1) Tüm piyasa paydaşlarımızla daha etkili bir iletişim ve güvene dayalı bir süreci ortaya koymanız lazım. Kalıcı ve güçlü bir yapı için bu lazım. Defalarca farklı modeller ve politikalar belirlendi ama yeniden denenme ihtiyacının ortaya çıkmasındaki en büyük dinamik değişime ayak uyduramamak olmuştur. İşte bugün buradaki, paylaştığımız yapının en önemli özelliği, tüm süreçlerde bizi, ekonominin tüm paydaşlarını da zorlayacak olması. Değişim, bu yapının olmazsa olmazı olacak. 2) Gerçekçi politikaların seçilmesi öncelikli olacak. Burası çok önemli. Piyasa ve iletişimin, iki gün peş peşe farklı şeyler yorumlayabilir. Ekonominin temeli veriye dayanıyor. Burada bakan düzeyinde, genel müdür düzeyinde değil, çok daha etkin bir süreç ortaya koyacağız. Ve bunu güçlü iletişim içinde, özellikle türk liramıza güvenin artırılmasını güçlü ve etkin bir şekilde yöneteceğiz, yönetmek zorundayız. Çünkü bugün Türkiye sadece kendisi ve bölgesel üzere değil, çok önemli bir rol model oldu. Son 15 senede gelişmekte olan piyasalar üzerinde de çok öenmli bir süreç ortaya koydu. 3) MERKEZ BANKASI ÜZERİNDE ÇOK HASSAS BİR DİL KULLANMAYA DEVAM EDECEĞİZ 3) Para politikalarının tam bağımsızlığını sağlamak. Merkez Bankası üzerinde çok hassas bir dil. Bu konu prensip olarak devam etmesi gereken bir konu. Bu prensip özelinde yola devam etmemiz lazım. Çünkü tüm bu çerçeveye baktığımızda, Merkez Bankası'nın bağımsızlığı kritik bir yere sahiptir. Bunu ortaya koyacak yasal düzenlemeler, çerçeveler önümüzdeki süreçte, özellikle bankacılık kesimi olmak üzere bankacılık ve finansal kurumlarının daha da güçlendirilmesi önceliğimizdir. Bankacılık sektörü en temel sektörlerimizden biri olmaya devam edecek, finansal sistemdeki payını azaltacağımız, sermaye sisteminin pasta payını artıracağımız bir dönem olacak. Yapısal reformlar konusunda bakanlıkta yoğun bir çalışma yürütüyoruz, süreci hızlı bir şekilde teker teker hayata geçireceğiz. Yeni ekonomik yaklaşımımızın 4 tane sac ayağı var ama ben bunu 3+1 diye tanımlıyorum. Birinci adım 'ekonomik dengelenme' dediğimiz bir süreçten bahsediyoruz. 2018-19 yıllarında Türkiye birinci fazı bitirip, sürdürülebilir ve istikrarlı büyüme dediğimiz ikinci faza geçecek. Bu süreci 2020-21 yılında ortaya koyduktan sonra 3.fazı dediğimiz daha adaletli bir paylaşıma taşıyacağız. Daha sonra +1 dediğimiz nitelikli insan ve güçlü toplumu ortaya koyacağız. BÜTÇE DİSİPLİNİ EN TEMEL DİNAMİKLERDEN BİRİ OLACAK Özellikle bankacılık kesimi başta olmak üzere finansal sektörünün güçlü mali bünyeleriyle devam etmesi noktasında finansal çalışmaların devam etmesi önemli. Bankacılık sektörü en temel sektörlerden bir tanesi olmaya devam edecek. 15 senede ciddi bir bütçe performansı ortaya koyan 16. yılında daha somut bir mali plan dairesinde çok daha güçlü bir disipline kavuşacak. Büyüyen ekonominin üreten ekonomi olmasıyla bu süreci devam ettirecek. Sıkı para ve mali politikalardan bahsediyoruz. Bu resim içerisinde sıkı para ve mali politika sürecini ortaya koyacağız. Bunlar koordineli olmadığında neler yaşandığını gördük. 2018-2019'DA İLK FAZIMIZI GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ Cari açık kaynaklı büyüme yerine etkin bir şekilde süreci yöneteceğimiz 2018 ve 2019'da gerçekleşecek ekonomide dengelenme dediğimiz birinci fazını yaşayacağımız bir sürece gireceğiz. Güçlü temellerle yola çıktığımız bu süreçle 2018-2019 döneminde 1. fazı bitirip sürdürülebilir 2. faza geçecek 2020 ve 2021 yılında bitirerek, 3. faza ulaşacağız. Gerçek manasıyla başarıya ulaşması ve sürdürülebilir ekonomi için artı bir dediğimiz nitelikli insan gücü ve güçlü toplam fazını ortaya koyacağız. ENFLASYON VE CARİ AÇIK İLE MÜCADELE Daha adaletli paylaşım dönemi hedefleniyor. Çok daha sıkı bir Maliye Bakanlığı göreceğiz. Enflasyon ve cari açık ile mücadele sürecek. İş ve yatırım ortamının cazibesini artıracak çok önemli bir 1,5 yıl olacak. Kamuda borçlanmalardaki kaynak çeşitliliği sağlanacak. Yeni bir süreç olacak. Kamu kaynaklarının verimli kullanılmasını sağlayacak tasarruf ve verimliliği sağlayacağız. Başladık ve etkin bir süreci yıl sonu rakamlarında göreceksiniz. CİDDİ BİR DÖNÜŞÜM YAŞANACAK Tüm paydaşların herkesin kendine ve kendi alanıyla ilgili yapılması gerekenleri belirlediği, anons ettik rafa koyduk, 2019 hadi bakalım başladık. Her bir bakanlığın performansın hedeflerinin takip edildiği çok etkin bir program olacak. Aylık ve 3 aylık hedef takibi olacak. Vergi sistemi noktasında bu kısım çok önemli. Yeni bir dönüşüm süreci başlayacak. Bu değişim çok daha etkin bir şekilde ortaya koyulacak. 100'lerce teşvik hayır, stratejik belirlenen teşvikler... Sonrasında 3. faz dediğimiz kısma başlayacağız. Bazı dönemlerde yakalanan büyüme rakamları değil. Sağlam temellere oturmuş bir durum. Milletimiz vatandaşımız açısından önemli bir faza taşıyacağız. Daha adil bir vergi sistemi oluşturulacak. Dolaylı ve dolaysız vergi... Tüm bu çerçevede bir sonraki aşama kayıt dışı... Performansa dayalı ekiplerle yoğun bir çalışma yapacağız. Türkiye bambaşka bir noktaya gelecek. Üçünü tamamladıktan sonra yeni bir başarı hikayesi, destek mekanizmasıyla bu nitelikli insan gücü ve güçlü toplum politikası ile taçlandıracağız. Ciddi bir disiplinle hayata geçirilecek. Üreten ekonominin her alanına katkı sağlayan STK'lar, stratejik adımlarla bu hedefi daha üst noktaya taşıyacağız. 5 yıllık dönüşüm sürecini kısa, orta ve uzun vadeli süreci biraz daha ufak ufak paylaşmak istiyorum. Hangi kamu harcaması olursa olsun yatırımı bu modelin belirlediği kriterlere göre yapacağız. Özellikle yapılacak yatırım ya da harcamanın teknolojik ürün üretimin katma değer açısından durumuna bakacağız, ihracatı artırıyor mu buna bakacağız. Bir katkısı var mı? Yatırım ve harcamaları etkin bir şekilde yöneteceğiz. VERGİ SİSTEMİNDE DÖNÜŞÜM Vergi sistemi ile ilgili ciddi dönüşüm süreci olacak. İstediğimiz Türkiye'nin mevsimsel değil, istikrarlı bir şekilde sağlanan bu büyümeyi toplumsal açıdan çok daha önemli faza taşıyacağız. 2002'den bu yana ekonomik refahı üst düzeye taşıdık. Ama bir üste daha taşımalıyız. Daha adaletli bir paylaşım sağlamalıyız. Daha adil bir vergi sistemi ortaya çıkacak. Hazinenin iki aylık borç çevirme oranı yüzde 110 oldu. 100 günlük eylem planı 2018 bütçesi içinde çözülecek. Hedef hazine borçlanmasını yıl sonu yüzde 100'e çekmek. Sadeleştireceğimiz vergi sistemiyle ilgili maliyede çok ciddi bir değişim süreci yaşanacak.Üst finansal regülasyon otoritesini getireceğiz. Bireysel emeklilik için önemli adımlar atacağız. Finansal sektöre çok kaliteli 2 tane kurumsal dönüşüm. Emlak Bankası'nı uzmanlık alanı olduğu sektörde daha da büyütecek bir yapılanma." İŞ DÜNYASI TOPLANTIDA Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın Yeni Ekonomi Yaklaşımı toplantısına aralarında Sabancı Holding YKB Güler Sabancı, Akbank YKB Suzan Sabancı, Shell Türkiye CEO'su Ahmet Erdem, Yapı Kredi Bankası YKB Gökhan Erün, Akbank genel Müdürü Hakan Binbaşgil, TEB Genel Müdürü Ümit Leblebici, Anadolu Grubu YKB Tuncay Özilhan, Borsa Başkanı Himmet Karadağ, Doğuş Holding YKB Ferit Şahenk, Vakıfbank GM, Acıbadem Grubu YKB Mehmet Ali Aydınlar, Doğan Holding YK Üyesi Vuslat Doğan Sabancı, Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Ülker, ISO Başkanı Erdal Bahçıvan, Beşiktaş Başkanı Fikret Orman, Çalık Holding YKB Ahmet Çalık, Turkcell Genel Müdürü Kaan Terzioğlu, Türk Telekom CEO'su Paul Doany, Akfen Holding YK Üyesi Pelin Akın, TİM Başkanı İsmail Gülle'nin de aralarında bulunduğu kalabalık bir işadamı Grubu katıldı. Mynet.com