Geleneksel kültür ve el sanatlarının geliştirilmesi ve gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla araştırma geliştirme arşivleme değerlendirme ve üretim çalışmaları yapan farklı eğitim programları ile 18-60 yaş arası tüm vatandaşlara eğitim sunan Olgunlaşma Enstitüleri’nin 20’incisi Kahramanmaraş’ta açıldı. 2017 yılının Ekim ayında resmi olarak açılan ve dün itibariyle de kurslara başlayan Kahramanmaraş Olgunlaşma Enstitüsü, geçmişle gelecek arasındaki köprüleri kuran, sanatsal alanda vizyonunu ortaya koyan bir kurum olma özelliğini taşıyor. Konumu ve faaliyetleri ile oldukça önemli bir hizmet veren Olgunlaşma Entitüsü’nün Müdürü Mutlu Aslantürk, enstitüyle alakalı açıklamalarda bulundu. İşte Olgunlaşma Entitüsü Müdürü Mutlu Aslantürk ile gerçekleştirdiğimiz röportajın detayları… ENSTİTÜNÜN TARİHİ GELİŞİMİ NEDİR? İlk olgunlaşma enstitüsü İstanbul Beyoğlu Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Enstitüsü adıyla açılmıştır. Zaman içinde teknolojik ve bilimsel gelişmelere paralel olarak müfredat programları ile öğretim yılları sürekli değişmiş, sayıları ve işlevleri artmış, eskiden edinilen tecrübeler ışığında yapısında da önemli değişimler yaşanmıştır. Başlangıçta kızlara iş alanı açmak ve el becerileri kazandırmak amacıyla açılan bu kurumlar zamanla Türk el sanatlarını ve işlemelerini modernize ederek Türk sanatının ve kültürünün yurtiçinde ve yurtdışında tanıtımını üstlenen kurumlar haline gelmiştir. Aslında Türk Tarihine bakıldığında İlk kız okulları II. Abdülhamid zamanında açılmıştır. Nitekim Abdüllatif Suphi Paşa'nın ilk defa bir kız sanat okulu açma teşebbüsünde tereddüt geçirmesi ve titizlenmesi üzerine Abdülhamid Han , “Sen mektebi aç, ben arkandayım”, diyerek açıktan destek vermiş ve çevresini, daima kızların okuması için ilk adımları atmaya teşvik etmiştir. Osmanlı tarihinin en canlı eğitim hamlesi, Abdülhamid Han dönemine rastlar. Türkiye, Abdülhamid Han dönemiyle kıyaslanabilecek bir okullaşma düzeyine yeniden ancak 1950'li yıllarda ulaşabilmiştir. Değişik yerlerde ve değişik adlar altında faaliyet gösteren bu okullardan sadece ikisi, Üsküdar Kız Sanayi Mektebi ile Çapa Kız Sanayi Mektebi Cumhuriyet dönemine intikal etmiştir. Cumhuriyet tarihinde ise ilk defa "Kız Teknik Öğretim Müdürlüğü" 1933 tarihinde Mesleki ve Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulmuştur. Başlatılan eğitim seferberliği ile yeni Kız Sanat Okulları ve Kız Enstitüleri ile Olgunlaşma Enstitüleri adında kız meslek okulları açılmıştır. Az öncede belirttiğim gibi; Bu alandaki ilkokul İstanbul’da açılmıştır. Okul, Kız Enstitüleri ile Akşam Kız Sanat Okullarından mezun olanların ihtisaslaşmalarına imkân sağlamak amacıyla 1946-1947 öğretim yılında İstanbul Beyoğlu Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Enstitüsü adıyla açılmıştır. ŞU ANDA TÜRKİYE’DE KAÇ TANE OLGUNLAŞMA ENSTİTÜSÜ VAR? Şu anda ikisi İstanbul’da olmak üzere 19 adet olgunlaşma enstitümüz var. 20’cisi Kahramanmaraş’ta kuruldu. Burada hemen kurumun Kahramanmaraş’ımıza kazandırılmasında; başta Hayat Boyu öğrenme Genel Müdürümüz Mehmet Nezir Gül beyefendi şahsında tüm hayat boyu öğrenme genel müdürlüğü ailesine, süreç boyunca himayesinde olacağımız Kahramanmaraş Valimiz Vahdettin Özkan beyefendi ve kıymetli Eşleri Ruhan Özkan hanımefendiye, binamızı tahsis ederek bizleri teşvik eden Büyükşehir belediye Başkanımız Mehmet Fatih Erkoç beyefendiye ve tüm büyükşehir ailesine, bizleri her daim cesaretlendiren İl Milli Eğitim Müdürümüz Mehmet Emin Akkurt beyefendi ve il ve ilçedeki tüm yöneticilerine, olgunlaşma enstitüsü hayali ile yola çıkarken beni hiçbir aşamada yalnız bırakmayan çekirdek ekibime gösterdikleri özveri ve verdikleri emek için teşekkür etmek isterim. NEDEN İHTİYAÇ DUYULDU? 2011 yılında Kahramanmaraş Belediyesi tarafından restore edilmiş olan Kurtuluş mahallesinde yer alan kent dokusunu oluşturan sivil mimarlık örneklerinden Dedeoğlu konağında. Olgunlaşma enstitüleri bölgesel bazda çalışan kurumlar. Açılacak bölge belirlenirken yörenin kültür ve sanat altyapısı çok önemli oluyor. Kahramanmaraş bu anlamda çok zengin. Dili edebiyatı sanatı yaşam biçimi haline getirmiş gelenek ve göreneklerine değer veren bir şehir. Kahramanmaraş olgunlaşma enstitüsü Şanlıurfa ve Malatya bölgesine de hitap etmek üzere kuruldu. KAHRAMANMARAŞ OLGUNLAŞMA ENSTİTÜSÜNÜN FAALİYETLERİ NE OLACAK? Biz Kahramanmaraş’a olgunlaşma hayali olan çekirdek ekibimiz ile genel müdürümüze projemizi sunmadan evvel İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Kahramanmaraş Büyükşehir Kültür Dairesi Başkanlığı, KSÜ Kahramanmaraş Ve Yöresi Araştırmaları Merkezi Diyarbakır Olgunlaşma Enstitüsü, Adana Olgunlaşma Enstitüsü, Gaziantep Olgunlaşma Enstitüsü ile bazı istişareler yaparak ilimizde icra edilen el sanatlarını kapsaması bakımından çalışma alanlarımız belirleyen bir rapor hazırladık. GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİLERİ Geleneksel formları modern çizgiler ile yorumlayacağız. EL SANATLARI/NAKIŞ Bu alan altında öncelikle “İnce saraciye” yanı doğal deriye dekor ve süsleme unsurlarının eklenmesi şeklinde yapılan zanaat üzerinde çalışmak istiyoruz. Zira ilimizde içinde hiç kendi alanında hizmet veren bir dükkân olmayan bir saraçhane çarşısı bulunmakta. Dünya çapında bilinen Maraş işimiz Kahramanmaraş olgunlaşmanın olmazsa olmazı. Ve uzmanları yaptıkları yorumlara göre Zeugma kadar zengin bir eser yoğunluğuna sahip olan mozaik kentimiz “GERMANİCA” tanıtımına destek olmak için mozaik alanlarında çalışacağız. MOBİLYA DEKORASYON Bu alan altında özellikle ceviz oymacılığı konusunda çok önemli bir yere sahip olan il, yurtiçi ve yurt dışında ciddi ticari alan sahibidir. Tanıtım ve pazarlanmasına katkıda bulunmak üzere oymacılık ile ilgili çalışmalar yapacağız. Şu anda yaşayan tek ustası bulunan küleklerimizi günlük hayatımıza yeniden getirecek tasarımlar ile yaşatacağız. Çıkrıkçı ustaların şimşir tarakları yeniden ceplere ve çantalara girecek inşallah. KUYUMCULUK Bu alan altında özellikle Türk Patent Enstitüsü tarafından yapılan incelemelerin ardından Maraş burma bileziği coğrafi işaret olarak tescillenen ve dört eşit boyda altın telin çivi ve mengene yardımıyla örülmesi sonucu elde edilen Maraş burma bileziğinin tanıtımına katkıda bulunmayı hedefliyoruz. YİYECEK İÇECEK HİZMETLERİ Bu alanda Kahramanmaraş’ta her biri bir ritüel haline gelmiş olan; bağbozumu zamanında hazırlanan şıra, patenti alınmış olan sumak ekşisi, Kahramanmaraş çöreği, kış için hazırlanan tarhanayı ve buna benzer birçok lezzeti günümüzde unutulmaya yüz tutmuş ancak modern çağda yeniden karşımıza çıkan doğal beslenme doğal kaynakların israf edilmemesi gibi temalar ile işleyerek günlük hayatımızda tekrar canlandırmak için çalışacağız. GRAFİK TASARIM Ne yaparsak ne üretirsek bundan insanları haberdar etmek ve sunmak için olmazsa olmaz iletişim kanallarını en etkili kullanmanın yolu grafik tasarımdan geçiyor. METAL LEVHA İŞLEMECİLİĞİ Bu alan altında ilimizde bakırcılık ve metal eşya yapımı konusunda ilimizde oluşan endüstriye geleneksel formlar ile tasarım desteği vermeyi planlıyoruz. Pekiyi bu kurumlar nasıl çalışacak kimler bu kurumlardan eğitim alabilir? Farklı programlar aracılığı ile halkımıza hizmet sunuyorlar: Kısaca birinci grup eğitimimiz: 2 Yıl Eğitim Verilen Yaygın Eğitim Kurumları Olan Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Enstitüsü programlarıdır. En az lise ve meslek lisesi mezunları kabul edilmektedir. Kayıtları temmuz ve ağustos aylarında alınmaktadır. Kayıt olan öğrenciler seviye belirleme sınavına tabi tutulmaktadırlar. Seviye belirleme sınavında başarılı olanlar kesin kayıt olma hakkına kazanırlar. Meslek lisesinden mezun olan öğrenciler mezun oldukları bölüme kayıt yaptırırken seviye belirleme sınavına tabi tutulmazlar. Genel lise mezunlarına eğitim döneminin ilk yılında alanlarında teorik dersler verilir. Genel lise mezunları ikinci yıllarında araştırma teknikleri ve uygulamalı dersleri birlikte alırlar. İki yıllık eğitimini başarıyla tamamlayan öğrenciler bitirme projesi hazırlayıp, komisyona sunarlar. Komisyon tarafından kabul edilen proje sahibi öğrenciler 160 saatlik staj yaparak olgunlaşma enstitüsünü bitirme belgesi ile birlikte okudukları alana dair 5. Seviye meslek elemanı diploması alırlar. İkincisi ise kısa süreli beceri eğitimi programları ile geleneksel sanatlarımızın öğretimine ve yaşatılmasına katkı sağlayan programlarımız. Beceri geliştirme kurslarının açılabilmesi için yeterli sayıda ön kayıt başvurusunun olması gerekir. Bu kurslara en az ilköğretim mezunu 18- 60 yaş arası vatandaşlarımız katılabilirler. İnsanlar neden olgunlaşma enstitülerinde 2 yıl gibi uzun bir sure kursiyer olmak istiyorlar? Bir kere her şeyden evvel bu bir aşk işi. “Aşk ile çalışan yorulmaz.” Bu kurumlar memleket ve sanat sevdalılarının yuvası. Bu İki yıllık eğitimin ardından öğrenciler kurum ve kuruluşlarda usta, usta öğretici olarak istihdam edilirler. OLGUNLAŞMA ENSTİTÜLERİNİ DİĞER YAYGIN EĞİTİM KURUMLARINDAN AYIRAN ÖZELLİKLER NELERDİR? Olgunlaşma enstitüleri kuruldukları bölgelerdeki halk eğitim merkezlerinin, belediyelere ait mesleki eğitim kurslarının yörenin tarihi ve kültürel yapısına uygun olarak hangi programlar ile çalışmaları gerektiği konusunda öncülük yapmak üzere yapılanmış kurumlardır. Yani olgunlaşmalar alan araştırmaları ile elde ettikleri bilgileri öğretim programlarına dönüştürüp denemelerini yapar revize ettikten sonra halk eğitim merkezleri belediye kurumlarının hizmetine sunarlar. Bu anlamda daha vizyoner ve motor görevini üslenen öncü kurumlardır. KAHRAMANMARAŞ OLGUNLAŞMA ENSTİTÜSÜ’NÜN DIŞ PAYDAŞLARINDAN BEKLENTİLERİ Tema çalışması sunumunun organizasyon, cd broşür katalog vb dokümanların oluşturma ve dağıtma yurt içi ve yurt dışından gelecek misafirler için ağırlama faaliyetlerine ve çalışma bölgesinde bulunan iller ile ilgili yapılacak alan araştırmaları için izin, ulaşım, iaşe ve konaklama masraflarının karşılanması konularında destek sağlanması Girişimcilik konusunda yapılacak eğitimler için KOSGEB ile işbirliği Üniversite ve meslek lisesi stajyer öğrencileri enstitüye almak için gerekli düzenlemelerin yapılması. Arşiv ve müze çalışmaları ve müze ürün kapasitesini artırmak için il kültür müdürlüğü ve müze müdürlüğü ile çalışmalar yapılması. Ulusal ve uluslararası projelerde belediyeler üniversite ve meslek odaları ile işbirliğini kolaylaştıracak protokoller imzalanması. Haber: Emre Akkış