Kömürlü termik santrallere havayı kirletme izni veren ve Meclis’teki tüm partilerin 14 Şubat 2019'da aldıkları ortak kararla geri çekilen yasal düzenleme geçen hafta Meclis gündemine geldi.Kahramanmaraş’ın Afşin ve Elbistan ilçelerinde bulunan Afşin-Elbistan Termik Santrali’nin yanı sıra Türkiye’nin farklı illerindeki 15 kömürlü termik santrale, 4. kez baca filtresi takılmasını erteleme izni veren yasa, AK Parti ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) tarafından TBMM’de kabul edilmesine rağmen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından veto edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın vetosuyla Türkiye’nin en eski ve kirli santrallerinin, 30 Haziran 2022 tarihine kadar havayı kirletme ve halk sağlığını tehdit etmesinin önüne geçildi. Cumhurbaşkanı yasayı veto etmesine ilişkin, “Biz bunları böyle çalıştıramayız. Siz çok para kazanacaksınız diye biz halkımızın zehirlenmesine müsaade etmeyiz. Bir tarafta halkım diğer tarafta sermaye var. Kimse kusura bakmasın” açıklamalarını yaparak, başta Afşin-Elbistan Termik Santrali olmak üzere diğer santrallerin zehirlediği bölge halkının çağrısına hassasiyet gösterdi. TERMİK SANTRALLERLE İLGİLİ SORUN NEYDİ? Türkiye'nin farklı illerinde konuşlu bulunan 15 kömürlü termik santralin bacasından çıkan zehirler içinde bulundukları kentler başta olmak üzere atmosfere salınıyordu. Eğer madde kabul edilseydi bu zehirleme 30 Haziran 2022 tarihine kadar sürecekti. Bacalardan çıkan zehirli gazlar, temiz hava hakkının yanı sıra, termik santrallerin yakınlarında yaşayan vatandaşların sağlığını da birinci dereceden etkilemeye devam edecekti. Filtresiz bacaların monte edilmesi, santrallerin bir süreliğine ‘üretim dışı’ kalmasını gerektiriyordu. Bu da şirketler için milyonlarca dolar kayıp anlamına geliyordu. Öte yandan santrallere takılması planlanan bacaların tanesinin ise 12 milyon euro olduğu bildiriliyor. Santraller ağırlıklı olarak, Kahramanmaraş, Çanakkale, Karabük, Kütahya, Manisa, Zonguldak, Sivas ve Şırnak'ta yer alıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın veto sürecinde ise en çok gündeme gelen termik santral, Kahramanmaraş’ın Afşin-Elbistan ilçelerinde bulunan Afşin-Elbistan Termik Santrali oldu. Bu termik santrali ise Çelikler Holding işletiyor. Hürriyet Gazetesi yazarı Abdulkadir Selvi, köşe yazısında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD dönüşünde Afşin-Elbistan Termik Santralı’nı işleten Çelikler Holding’in sahibi Tahir Çelik ile yaptığı telefon görüşmesinin detaylarını yazdı. Selvi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Tahir Çelik’e “Biz sana süre verdik. Şimdiye kadar ne yaptın?” diye sorduğunu belirtti. İŞTE ABDULKADİR SELVİ’NİN YAZISI; “Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO zirvesi için Londra’da olduğundan AK Parti grubu toplanmadı. Ama Meclis’te CHP, İYİ Parti ve HDP’nin grup toplantıları vardı. Ancak CHP’li belediye başkanlarının katıldığı kaz yemeği kadar ilgi görmedi. Oysa iktidar ve muhalefet, insan sağlığı ve çevre açısından önemli bir işbirliğine imza attı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın veto ettiği termik santrallara filtreleme sisteminin takılmasıyla ilgili düzenleme, bugün plan ve bütçe komisyonunda görüşülecek. Termik santrallara 2.5 yıl ek süre tanıyan 50. madde çıkarılacak. Genel kurulda görüşülmesi için 48 saat beklenmesi gerekiyor. Ama yine iktidar-muhalefet işbirliğiyle bu süre beklenmeden perşembe günü Meclis’te görüşülüp kabul edilecek. Yasal düzenleme AK Parti oylarıyla kabul edildiği için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın vetosu şaşkınlık yarattı. Ama Erdoğan’ın bu konudaki hassasiyetini Hürriyet’in başarılı muhabiri Gizem Karakış 20 Kasım tarihinde “Kirliliğe müsaade etmeyeceğiz” başlığıyla yazmıştı. Gizem’in MYK’nın perde arkasını aktardığı haberinde, Erdoğan’ın “Kirliliğe kesinlikle müsaade etmeyeceğiz” sözleri yer alıyordu. Erdoğan bu değerlendirmeyi 18 Kasım tarihli MYK toplantısında yapmış. Bu arada termik santrallarla ilgili 50. madde Meclis’te görüşülürken, AK Parti Kahramanmaraş milletvekilleri filtresiz baca görüntüleri, ölçümler ve hava kirliliğini yansıtan fotoğrafları o sırada ABD’de olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’a iletiyorlar. İŞTE O KONUŞMA Erdoğan da ABD dönüşünde Afşin-Elbistan Termik Santralı’nı işleten Çelikler Holding’in sahibi Tahir Çelik’i arıyor. “Biz sana süre verdik. Şimdiye kadar ne yaptın?” diye soruyor. İkna edici bir yanıt alamayınca bu kez, “Sen ne yapıyorsun, anlat” diye üsteliyor. Holding sahibi ise “Sayın Cumhurbaşkanım, 10 bin kişiye ekmek yediriyoruz. Biz bunun altından kalkamayız. Sürenin uzatılmasını talep ediyoruz” diyor. Erdoğan bu yanıt üzerine sesini yükseltiyor. “Süre uzatımına rağmen sen hiçbir şey yapmamışsın” diye çıkışıyor. Erdoğan’ın sertleşmesi üzerine holding sahibi, “O zaman ben bırakayım” diyor. Erdoğan, “Ben sana onu demiyorum. Ne yaptın, onu soruyorum” dedikten sonra telefonu kapatıyor. Süre uzatımı konusu, AK Parti grup yönetiminde de ele alınıyor. Süre uzatımına sıcak bakılmıyor, “Şimdiye kadar yapılmamış, şimdi de yapılmaz” deniliyor. Ancak Enerji Bakanlığı işin mali boyutunu gündeme getiriyor. İşletmelerin 10 bin kişiye istihdam sağladığı belirtiliyor. Bunun üzerine 6 aylık sürelerle yaptırım zorunluluğu getirilmesi eğilimi oluşuyor. Bu süreçte termik santralların işletmecileri uzlaşmaz bir tutum içine giriyorlar. AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Ahmet Özdemir, ek süre verilmediği takdirde çalışanların işine son verileceği şeklinde tehdit edildiklerini söylüyor. CHP Kahramanmaraş Milletvekili Ali Öztunç, “Beni, AK Parti milletvekili Ahmet Özdemir’i tehdit ediyorlar” diyor. Termik santralı işleten Çelikler Holding’in sahibi Tahir Çelik’le de konuştum. Tehdit iddialarını reddetti. “Baca gazlarıyla ilgili filtre sistemini çok hızlı bir şekilde yapacağız” dedi. AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal, Cumhurbaşkanı’nın vetosuyla ilgili bir tweet attığı için “Hem oy verdi, hem vetoyu savunuyor” şekilde sosyal medyada sataşmalara maruz kaldı. Mahir Ünal, başından itibaren süre uzatımına karşı çıkan milletvekillerinden. Ayrıca Meclis tutanaklarını da inceledim, oy vermemiş. Şimdi doğruya doğru, yanlışa yanlış. KULİSLERDEN İKİ ESPRİ Siyasetçiler ciddi insanlar. Ama o ciddiyetin altında kimi zaman güçlü bir mizah duygusu gizli olabiliyor. Dün Meclis kulislerinde iki espri dolaşıyordu: 1- AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çıkardığı yasayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan veto etti... 2- Ayağını kaydırmak istediğin siyasetçiyi kaz partisine davet et...” (Haber: Ahmet Güneçıkan)