Uzun yıllar Gaziantep’te Antep Fıstığı Araştırma Enstitüsü’nde görev yapan ve Antep Fıstığı konusunda doktora yapan hatta bu konuda kitap yazan Ziraat Mühendisi Dr. Celal Kuru, Kahramanmaraş’taki Antep Fıstığı yetiştiriciliği konusunda gazetemize açıklamalarda bulundu. Kahramanmaraş’ta iklim bakımından Antep Fıstığı yetiştirme de hiçbir sorun olmadığını belirten Kuru, Kahramanmaraş çiftçisinin bu konuda bilgilendirilmesi ve teşvik edilmesi gerektiğini ifade etti. Kahramanmaraş’ın Antep Fıstığı yetiştiriciliği konusunda Türkiye’de 5.sırada olduğunu kaydeden Kuru, ancak çiftçinin üretmek istemesi ve bilinçlenmesiyle bu sıralamada daha da yükseleceğini dile getirdi.
YAPAY TEKNİKLE ANTEP FISTIĞININ TOZLANMASINI SAĞLADIK
Gazetemize yaptığı açıklamalara öğrenim ve mesleki hayatını anlatarak başlayan Kuru, yaptığı çalışmalarla Antep Fıstığı’nın yapay yöntemlerle tozlanma tekniğini geliştirdiğini söyledi. Kuru, “1973 yılında Atatürk Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra, Gaziantep’teki Antep Fıstığı Araştırma Enstitüsü’ne tayin edildim. Orada çalışırken daha iyisini yapmak istedim ve Antep Fıstığı alanında doktoraya başladım. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde doktora yaptım. Doktora eğitimim 5 buçuk yıl sürdü. Doktora konumda Antep Fıstığı’nın tozlanmasıyla ilgiliydi. Antep Fıstığı’nın dişi çiçeği ayrı, erkek çiçeği ayrı ağaçta olur. Erkek ağaç meyve vermez. Görevi toz yapmak ve dişi ağaçtaki meyvenin içini doldurmaktır. Meyve vermediğinden ötürü üreticimiz bilinçli olmadığından dolayı, meyve vermeyen ağaçlara bahçesinde yer vermiyor. Bir bahçede hiç erkek ağaç olmayınca meyvelerin içerisi boş çıkıyor. Bu gibi durumlarda üretici ne yapmalıdır diye doktora çalışması yaptım. 5 buçuk yılsonunda da bunu neticelendirdik. Başka bir ifadeyle Antep Fıstığı’nın yapay yöntemlerle tozlanması tekniğini geliştirdik ve vatandaşın hizmetine sundum” şeklinde konuştu.
GAZİANTEP’LE KAHRAMANMARAŞ’I ANTEP FISTIĞI KONUSUNDA KIYASLAMAK DOĞRU DEĞİL
Kahramanmaraş’ın Antep Fıstığı yetişmesi bakımından Türkiye’de 5. sırada olduğunu belirten Kuru, Kahramanmaraş’ı bu konuda Gaziantep ve diğer şehirlerle kıyaslamanın doğru olmayacağını dile getirdi. Kuru, “Kahramanmaraş’ta Antep Fıstığı’nın en çok yetiştiği bölgeler Pazarcık’ın Ganidağ çevresi, bir de Türkoğlu’ndaki Uzunsöğüt çevresidir. Kahramanmaraş’ta bu 2 bölgede yaygın ve yoğun. Ancak, Kahramanmaraş’ta Antep Fıstığı konusunda öyle büyük bir üretim yok. Kahramanmaraş’taki üretim Türkiye’de birinci sırada değil. Türkiye’de Antep Fıstığı’nda birinci sıra Gaziantep’e ait. 2. sıra Şanlıurfa’ya ait. 3. sıra Adıyaman’a ait. 4. sıra Siirt’e ait. 5. sıra Kahramanmaraş’a ait. Kahramanmaraş’ta yani büyük çapta Antep Fıstığı üretimi yok. Gaziantep’le Kahramanmaraş’ı bu konuda kıyaslamak doğru değil” ifadelerini kullandı.
ÇİFTÇİLERİN EKMESİ İÇİN BİRİLERİNİN ÖNCÜLÜK YAPMASI GEREKİR
Kahramanmaraş’ta çiftçilerin Antep Fıstığı yetiştirmesi için öncelikle bilinçlenmesi gerektiğini ifade eden Kuru, birilerinin öncülük edip Antep Fıstığı’ndan para kazanıldığını gösterip, çiftçiyi teşvik etmesi gerektiğini belirtti. Kuru, “Kahramanmaraş’ta Antep Fıstığı yetişmesi yönünde iklim bakımından bir sorun yok. Üreticiler ekmek isterse olur. 25 yıl kamu kuruluşlarında görev yaptım, 25 yılsonunda emekli olunca burayı açtım. Bu iş yerinde 25 yılım neredeyse dolmak üzere. Antep Fıstığı konusunda Kahramanmaraş’ta bilinçli çiftçi görmedim. Çiftçimiz çok bilinçsiz. Ezbere çalışıyor. Antep Fıstığı’nın üretilebilmesi için çiftçilerimizin öncelikle bilinçli olması gerekiyor. Birilerinin öncülük edip Antep Fıstığı’ndan para kazanması gerekiyor. Bu da diğer çiftçilerimize teşvik olacaktır. Şu anda Kahramanmaraş’ta bilimsel tekniklerle Antep Fıstığı üretimi yapılmıyor. Yapmak istenirse Kahramanmaraş iklimi gayet elverişli. Türkiye’nin birçok yerinde çalıştım. Doğudan batıya doğru gittikçe çiftçinin bilinçlenmesi artıyor. Gaziantep’te Antep Fıstığı’nın en çok olduğu yerde çiftçilerle konuşmak için köy kahvesine gitmiştim. Oradaki çiftçiler ellerindeki iskambil kağıdını bırakıp bizi dinlemedi. Batıya gittim. Gözümün içine bakarak beni dinlediler. Birçok sorular sordular. Batının çiftçisi bilginin kıymetinin farkında. Ancak Kahramanmaraş ve doğu çiftçisi bilgini kıymetini bilmiyor” diye konuştu.
KUZEY İLÇELER HARİÇ KAHRAMANMARAŞ’IN HER YERİNDE ANTEP FISTIĞI YETİŞİR
Kahramanmaraş’ın kuzey ilçeleri hariç her yerinde Antep Fıstığı’nın yetişebileceğini dile getiren Kuru, “Antep Fıstığı Ağacı, fıstığın içinin gelişmesi için yazları sıcak ve kurak iklim istiyor. Kışında belli bir soğuk istiyor. Kahramanmaraş’ın kuzey ilçelerinde, Elbistan, Afşin ve Göksun gibi ilçelerde kış soğuklarını karşılar ama yaz sıcaklarını belli ölçüde karşılayacağını düşünmüyorum. Ancak, Kahramanmaraş’ın geri kalan yerlerinde çok güzel bir şekilde yetişir” şeklinde konuştu.
SULU ARAZİDE DE ANTEP FISTIĞI YETİŞİR
Antep Fıstığı’nın sulu arazide de yetişeceğini belirten Kuru, açıklamalarını şu şekilde sürdürdü: “Antep Fıstığı çok uzun ömürlü bir bitkidir. 500 yıllık ağaçları bulunuyor. Mahsulü de geç veriyor. Bugün bir Antep Fıstığı ağacı dikseniz 12-13 yıl sonra mahsül alıyorsunuz. Ekonomik mahsüle de 20 yılda girebiliyorsunuz. Çiftçi tarlasını, bahçesini Antep Fıstığı’na ayırırsa ne yiyip ne içecek? Geçim kaynağını elde etmek gerekiyor. Bu nedenle Antep Fıstığı üreticileri Antep Fıstığı mahsül verene kadar bağ yapıyorlar ve bağdan geçim sağlıyorlar. Bu nedenle bağ ile fıstık birbirinin içine girmiş durumdadır. Çiftçimiz Antep Fıstığı’nın su istemeyeceğini düşünüyorlar ve ova arazilerine Antep Fıstığı ekmiyorlar. Ben Kahramanmaraş’taki Araştırma Enstitüsü’nde de 6 yıl çalıştım. Antep Fıstığı ile ilgili bir kısım denemeleri ben kurmuştum. Bunlardan bir tanesi bağ çalışmasıydı. Kahramanmaraş’ta nasıl bir bağ terbiyesi yapalım? Bu konuda çalışmalar yaptım. Ben o çalışmaya başladığım dönemde bir tek serpene usulü bağcılık yapılıyordu. Başka bir usul bilmiyorlardı. Ancak, başka ülkeleri ve başka şehirleri gördüğümde bilimi kullanarak daha fazla verim aldıklarını gördüm. Kahramanmaraş’ta niçin olmasın diye o zaman bir çalışma yapmıştım. Telli usulü ve serpene sistemini karşılaştırmak istedim ve üreticinin hangisinden daha fazla verim aldığını ölçmek istedim. Ovaya deneme kurdum. Bir proje hazırladığınızda Araştırma Enstitüsü’nde tartışırsınız, bu projenin memlekete ne getireceğini ve ne götüreceği konusunda tartışmalar yaparsınız. Bu konuda bana önce mühendis arkadaşlar itiraz etti. “Pamuk arazisine Antep Fıstığı ekilir mi” dediler. Bende “ önemli olan çiftçinin gelirinin artmasıdır” demiştim. Sulu araziye Antep Fıstığı ekilirse de verimli ekinler olur. Ancak, Kahramanmaraş’ta dağ, bayır gibi yerlere Antep Fıstığı ekiyorlar.”
Haber: Burak Alkaya
