Kahramanmaraş’ın geleneksel el sanatları arasında yer alan yemeni, vatandaşlar tarafından yaz aylarında büyük ilgi görüyor.
Özellikle yaz aylarının vazgeçilmezi olan yemeni, yaz günlerinin kavurucu sıcaklarına karşın hem rahat olması yönünden hem de ayağı terletmemesi açısından Kahramanmaraşlı vatandaşların ayakkabı konusunda birinci tercihi arasında yer alıyor. Kahramanmaraş’ın geleneksel el sanatları arasında yer alan yemeni, eskiden derinin yalnızca doğal rengi kullanılırken sonraları siyah ve kırmızı eklenmiş. Şimdiyse turuncusundan kahvesine, mavisinden yeşiline her renk yemeni üretiliyor. Kiminin terlik gibi arkası açık kimi ayakkabı şeklindedir.
‘FİYATI 50-60 TL ARASI DEĞİŞİYOR’
Kahramanmaraş Tarihi Kapalıçarşı’da uzun yıllardır yemeni ustası olan Mehmet Azırak, “Çok uzun yıllardır yemeni ustalığı yapıyorum. Yemeni Osmanlıdan kalan bir ürün olduğu için ve rahat bir giyimi olduğundan dolayı Kahramanmaraşlılar ilgi gösteriyor. Diğer ayakkabılar dar ve ayağı sıktığı için yaz aylarında vatandaşlar çoğunlukla yemeniyi tercih ediyor. Ben bir yemeni ustası olarak yemeninin tabanını diğerlerinden biraz daha değişik yapıyorum. Yaptığım yemenilerin tabanı daha rahat ve farklı. Haftalık 20-25 çift yemeni yapıyorum ve hepsini satıyorum. Fiyatları ise, 50-60 TL arasında kalitesine göre değişiyor” dedi.
‘HEM SAĞLIKLI HEM RAHAT’
Yemeninin diğer birçok ayakkabıya göre hem sağlıklı hem de rahat olduğunu söyleyen Azırak, şunları kaydetti: “Dünyada marka olarak isim yapmış ayakkabılara rakip olan bu yemeniler hem yaz hem kış mevsiminde giyilebilecek en rahat ayakkabılardan. Terletmeye ve ayak kokusuna sebep olmadığı gibi rahattır. Ayak kuru kalır, nefes alır. Bir o kadar da şirin ve otantik bir görüntüye sahip. Her tarafı deri olduğu için gayet de sağlıklı. Giymeyi düşünenler Kapalı Çarşı’ya uğrayıp oradan hazır alabilir veya ayak ölçüsüne göre diktirebilir.”
‘ÇOK UZUN YILLAR GEÇSE DE MODASI HALEN DEVAM EDİYOR’
Geçmiş yıllarda Kahramanmaraş’ta çekilen Yedi Güzel Adam, dizisi sayesinde Kahramanmaraş’ta gençlerin modası haline gelen yemenilere ilgi hala devam ediyor. “Gençlere yemeni yetiştiremiyorduk, üretimi artırdık” diyen Azırak, yaptığı işin sadece para kazanmak amaçlı olmadığını ve bu işin kültür hizmeti olduğuna inanıyor. Kendisinin yaptığı yemenilerin diğer yemenilere göre biraz daha farklı olduğunu söyleyen Azırak, kendisinin yaptığı yemeninin taban dersinin farlı olduğunu ve daha rahat olduğunu belirtti.
HANGİ DERİDEN YAPILIR?
Yemeni esas olarak gön ve yüz olmak üzere iki kısımdan oluşur. Manda ve sığır derisinden yapılan gön, yere gelen kısımdır ve bunun üzerinde dana derisinden yapılmış taban kayışı bulunur. Yüz ise sırt ile birbirine birleştirilmiş ve çirişle yapıştırılmış sahtiyan ve meşinden yapılır. Yemeninin sağlam ve sağlıklı olmasının en önemli nedeni ise yapımında beş farklı hayvan derisi kullanılmasıdır. Yemeninin alt tabanı manda veya sığır, yüzü keçi, iç astarı koyun, iç tabanı sığır veya keçi derisinden, kenarı ise oğlak derisinden yapılır. İmalatında plastik madde kullanılmayan yemenilerin bütün dikişleri elle yapılır. Ustanın elinde tersinden dikilen yemeni, düz tarafı çevrildikten sonra kalıplanır. Son şeklini alması için etrafı düzgünce kesilir, kalıptan çıkarılır, kenar dikişi yapılır ve giyime hazır hale getirilir. Büyüklüklerine, renklerine ve şekillerine göre farklı isimler alan yemenilerin siyahlarına siyah yemeni, merkup, pantof ya da kulaklı denilirken, mor olanına annubi, kırmızı yemenilere ise gülşeftali ve narçiçeği adı verilir.
Haber: Emre Akkış
