Türkiye bu projelere imza atarken üretkenliği ile sürekli ülkesine katkıda bulanan Kahramanmaraş’ta da dev projeler teker teker yükseliyor. Türkiye’nin ilk Şehir Devlet Hastanesi, Kurucuova Tünelleri, Yedikuyular Kayak Merkezi, Kuzey Çevre Yolu ve birbiri arkasına sıralanan projeler Kahramanmaraş’ı daha yaşanabilir bir hale getiriyor.
Bolu tünelleri ikiye katlanan Kurucuova tünellerinin proje maliyeti ortalama 1 milyar TL. 70’lerin Türkiye’sinde devlet memurlarının 1 milyon dolar maaşlarını ödemek için 80 kapıya 90 değnek çalınırken şu an 60 milyar Dolarlık yatırım yapılıyor. Kahramanmaraş’a hem dev hem de mega projeler ile üretkenliği artarken cazibe merkezi haline geliyor.
LİSTEDE 8 PROJE 4’Ü TÜRKİYE
Listedeki en büyük 8 projeden 4’ü Türkiye’den. Listenin ilk sırasında 35,6 milyar dolarlık yatırım değeriyle İstanbul 3. Havalimanı var. Türkiye’nin Kamu-Özel işbirliği modeliyle imza attığı yatırımlar parmakla gösteriliyor. Son 10 yılda dünya çapında bu modelle gerçekleştirilen en büyük 8 büyük projenin 4’üne Türkiye imza attı. Bu kulvardaki gücünü bütün dünyaya gösteren Türkiye’yi zirveye taşıyan en büyük dört proje; İstanbul 3. Havalimanı ve Osmangazi Köprüsü-Gebze-Orhangazi- İzmir Otoyolu ile Enerjisa ve Limak’ın inşa ettiği iki enerji santrali oldu. İlk sekizdeki diğer projelerin üçü Brezilya, biri ise Rusya imzalı.
1 - Türkiye
* 3. Havalimanı
* İnşaata başlama tarihi: 1 Mayıs 2015
* İlk etabının açılışı: 29 Ekim 2018
* İnşaat Aşamasının oluşturacağı istihdam:
Kasım 2017 sonu itibariyle 3 bin 120’si beyaz yaka olmak üzere 30 binden fazla çalışan bulunuyor. Toplam çalışan sayısı önümüzdeki aylarda 35 bin kişiye ulaşacak.
* Sağlayacağı İstihdam: İşletmeye açıldığında 100 bin kişiye yeni iş imkânı, dolaylı etkilerle 1,5 milyon kişiye gelir kaynağı.
* Kasım 2017 Sonu İtibariyle İnşaat İlerleme Durumu:
* Yüzde: 73
* Yatırım bedeli: 35,6 milyar dolar
AÇIK FARKLA LİDERİZ
Dünya Bankası’nın yayımladığı 2017 Global Kamu Özel Sektör İşbirliği Raporu’na göre;
İstanbul Üçüncü Havalimanı projesi 35.6 milyar dolarlık yatırım değeriyle son 7 yılda dünyanın en büyük bütçeli projesi unvanına sahip. İstanbul Üçüncü Havalimanını takip eden ikinci proje Brezilya’dan Belo Monte Hidroelektrik Santrali oldu. 14.8 milyarlık bütçeye sahip santralin bedeli İstanbul Üçüncü Havalimanı’nın değerinin yarısı bile etmiyor.
İlk sekiz projeden üçünü yapan Brezilya’nın 10,5 milyar dolarlık yatırımı olan Rio de Janeiro Havalimanı üçüncü sırada yer alıyor. Rusya’nın Kuzey Akım Boru Hattı Projesi(Faz1-2) 9,9 milyar dolarlık yatırımla dördüncü sırada. Beşinci sırada ise yine Türkiye var. 9,7 milyar dolarlık yatırımla hayata geçirilen Osmangazi Köprüsü’nün yer aldığı Gebze, Orhangazi İzmir Otoyolu projesi geçen yıl tamamlanarak hizmete sunuldu.
2 - Brezilya
Belo Monte Hidroelektrik Santrali
* Proje yatırım değeri: 14.8 milyar dolar
* Dünyanın en büyük üçüncü hidroelektrik baraj kompleksi
* İnşaya başlangıç tarihi: 2012
3 - Brezilya
Rio de Janeiro Havalimanı
* Proje bütçesi: 10.5 milyar dolar
* Proje başlangıç tarihi: 2014
105 MİLYAR DOLARIN 60 MİLYAR DOLARI TÜRKİYE’DE
Haberimize konu olan diğer üç proje ve yatırım bedelleri şöyle: Brezilya Guarulhos Havalimanı (9,3 milyar dolar), Enerjisa Adana Santrali Faz 1-2 (7,6 milyar dolar) ve Limak Holding Kemerköy-Yeniköy Termik Santrali (7,5 milyar dolar). Bu sekiz projenin toplam yatırım bedeli yaklaşık olarak 105 milyar doları buluyor. Türkiye’nin ilk sekize giren dört projesinin toplam yatırım bedeli ise 60 milyar doları aşıyor.
4 - Rusya
Kuzey Akım Boru Hattı Projesi (Faz1-2)
* Proje bütçesi: 9.9 milyar dolar
* Proje başlangıç tarihi: 2010
5 - Türkiye
Osmangazi Köprüsü ve Gebze, Orhangazi İzmir Otoyolu
* Proje bütçesi: 9.7 milyar dolar
* Proje başlangıç tarihi : 2013
154 projeyle 48 milyar $'lık yatırım yapıldı
Türkiye; yap-işlet-devret projelerine 1986’da başladı. Bu tarihten 2002’ye kadar toplam yatırım bedeli 11 milyar doları bulan 67 proje yapıldı. 2002-2017 arasında ise Türkiye; kamu-özel (yap-işlet-devret) modeliyle 154 projeye imza attı. Bu projelerin toplam yatırım bedeli ise 48 milyar dolar civarında oldu. Bu yatırımın 36 milyar doları ulaştırma sektöründe.
6 - Brezilya
Guarulhos Havalimanı
* Proje bütçesi: 9.3 milyar dolar
* Proje başlangıç tarihi: 2012
Türkiye
Enerjisa Termik Santrali Faz 1-2
* Proje bütçesi: 7.6 milyar dolar
* Proje başlangıç tarihi : 2008
60 milyar dolar cepte
AK Parti iktidarı zamanında kamu-özel işbirliği modeliyle yapılan 154 projenin gelir gider durumunu ise Başbakan Binali Yıldırım verdi.
Geçtiğimiz aylarda İstanbul’da düzenlenen Vizyoner Programı’nda konuşan Yıldırım, şu rakamları verdi: “Hükümetlerimiz döneminde gerçekleştirilen yap-işlet kapsamındaki projelerinden devletin kasasına işletme sürecinde 70,7 milyar dolar kaynak gelirken, 10 milyar dolar da ödeme yapılacak. 70’ten 10’u çıkar, 60 milyar cepte, Allah bin bereket versin” demişti.
Haber: Mustafa Kılınç
