Maden Teknik Arama (MTA) verilerinden Gazetemiz muhabirinin derlediği bilgiye göre, 1931 yılında Alman mühendisler tarafından yapılan araştırmalarda bulanan kömür, şu anda yerli ve milli mühendislerimiz tarafından stratejik önemi sahip oldu.
Stratejik önem verilen kömür sahalarının başında gelen Afşin-Elbistan, MTA tarafından yeni çalışmalar yapılan alanların da başında geliyor.
MTA sitesinde konu hakkında yapılan açıklamada: “Ülkemizde linyitin işletme ve aramalarına Cumhuriyetimizin kurulmasıyla gereken önemin verilmeye başlandığı bilinmektedir. Bu bağlamda 1927 yılında, Amasya-Çeltek, Yozgat-Yerköy, Kütahya-Tunçbilek-Değirimsaz ve Aydın-Nazilli-Girenez ocakları çalıştırılmaya başlanmış, 1935 yılında yer altı kaynaklarımızın araştırılmasıyla görevlendirilen M.T.A. Genel Müdürlüğünün kurulmasıyla, programlı ve bilimsel bir şekilde kömür aramalarına geçilmiş olup, günümüzde de bu çalışmalar yoğun olarak devam etmektedir. 1939-1984 yılları arasında MTA tarafından 40.000 km metrekare alanın detay etüdü yapılmış ve toplam 1.459.000 m sondaj yapılarak 117 adet Linyit sahası saptanmıştır. Bu çalışmalar sonucunda 8,3 milyar ton linyit rezervi tespit edilmiştir. 1984-2004 yılları kömür aramacılığı açısından durağan bir dönem olarak geçmiştir” dendi
2005 YILINDA BAŞLADI
Stratejik öneme sahip kömür için 2005 yılında çalışmaların başlatıldığı belirtilirken açıklamada şunlara yer verildi: “MTA tarafından, enerjide yerli kaynakların kullanılması politikası doğrultusunda 2005'te başlatılan yoğun kömür arama çalışmaları sonucunda 2017 yılı Kasım ayı itibari ile toplam 2.271.826 metre sondaj yapılarak; 4 adedi büyük rezervli (Karapınar-Ayrancı, Eskişehir-Alpu, Afyon-Dinar, Tekirdağ-Malkara) olmak üzere 13 adet yeni kömür sahası keşfedilmiş, 3 sahada ise rezerv artışı sağlanarak; ülkemiz linyit rezervleri toplam 9.179 milyar ton artırılmıştır.
Konya-Karapınar Sahasında 1,832 milyar ton
Trakya Çerkezköy Havzasında 573,6 milyon ton
Elbistan MTA Sahasında 515 milyon ton
Eskişehir-Alpu Sahasında 1,453 milyar ton
Afyon-Dinar Sahasında 941 milyon ton
Amasya-Merzifon Sahasında 9.2 milyon ton
Malatya-Yazıhan Sahasında 17 milyon ton
Pınarhisar-Vize Sahasında 140 milyon ton
Konya-ILgın Sahasında 30,6 milyon ton
Denizli-Çivril Sahası 7,5 milyon ton
Denizli-Çardak Sahası 44,2 milyon ton
Isparta-Şarkikaraağaç Sahasında 306,7 milyon ton
Tekirdağ-Malkara Sahasında 618 milyon ton
Buluculuğu henüz alınmayan toplam 825 milyon ton
Afşin-Elbistan EÜAŞ Sahasında 1,3 milyar ton
Manisa-Soma TKİ Sahasında 205 milyon ton
Beypazarı-Çayırhan EÜAŞ Sahasında 153,3 milyon ton rezerv tespit edilmiştir”
YÜZDE 109 ARTTI
Türkiye’de kurulu güç bakımından en fazla elektriği üreten ve her gün yaklaşık 14 milyon konutu aydınlatan Kahramanmaraş’ta yeni çalışmaların olacağı belirtilerek şu açıklamalar kullanıldı: “EÜAŞ ve TKİ sahalarında 1.658 milyar ton, MTA sahalarında 7.313 milyar ton ve son dönemde özel sektör tarafından beyan edilen 208.900 milyon ton olmak üzere, ülkemiz linyit rezervleri toplam 9.179 milyar ton artırılmış ve 17.478.900 milyar tona ulaşmıştır. 8,3 milyar ton olan ülkemiz rezervi ise yüzde 109 arttırılmıştır. Ülkemiz toplam dünya kömür rezervinin yaklaşık yüzde 2.1' ini içermektedir ve linyit açısından önemli bir yere sahiptir. Bununla birlikte linyitlerimizin %79 unun, 2500 kcal/kg ısıl değerin altında olması daha çok termik santrallerde kullanımını ön plana çıkartmıştır. Son yıllarda gerçekleştirilen yaklaşık 70,000.000 ton civarındaki üretimin yüzde 85 i termik santrallerde tüketilmektedir. Linyite dayalı termik santrallerimizin kurulu gücü 8.515 MW olup bu güç toplam kurulu gücümüzün yüzde 23,6 una karşılık gelmektedir. Rezervleri belirlenen ve termik santral kurulabilecek özellikte olan linyit sahalarımız hızla devreye sokulması ve bilinenlere yeni ünitelerin ilavesi ile kurulu gücümüzün 20.000 MW daha arttırılması mümkün görülmektedir”
KÖMÜR SAHALARI TOPLAM REZERV (ton)
Afşin- Elbistan 4.642.340.000
Afşin — Elbistan (MTA) 515.000.000
Manisa-Soma 861.450.000
Adana-Tufanbeyli 429.549.000
Adıyaman-Gölbaşı 57.142.000
Bingöl — Karlıova 88.884.000
Ankara-Beypazarı 498.000.000
Afyon-Dinar-Dombayova 941.000.000
Bolu — Mengen 142.757.000
Muğla — Milas 750.214.000
Çankırı-Orta 123.165.000
Çanakkale — Çan 92.483.000
Kütahya-Tunçbilek 317.732.000
Kütahya-Seyitömer 198.666.000
Sivas — Kangal 202.607.000
Kütahya-Gediz 23.945.000
Tekirdağ-Çerkezköy 573.600.000
Tekirdağ-Malkara 618.000.000
Tekirdağ — Saray 141.175.000
Amasya-Yeniçeltek 19.791.000
Yozgat — Sorgun 13.206.000
Bolu — Göynük 43.454.000
Çorum-Dodurga 38.500.000
Konya-Karapınar 1.832.000.000
Konya(Beyşehir-Seydişehir) 348.000.000
Bolu (salıp.-Merkez) 98.000.000
İstanbul (Silivri) 180.000.000
Eskişehir (Alpu) 1.453.000.000
Eskişehir(Koyunağılı) 57.430.000
Edirne 90.000.000
Bursa (Keleş — Orhaneli) 85.000.000
Balıkesir 34.000.000
Ankara (Gölbaşı) 48.000.000
Diğerleri 1.928.810.000
TOPLAM 17.478.900.000
Önemli Kömür Sahaları ve Potansiyel Kullanım Alanları
BİTÜMLÜ ŞEYL ARAMALARI
Organik kayaçlar içinde önemli bir yeri olan bitümlü şeyl; organik çözücülerde çözünmeyen ve ‘kerojen’ adı verilen organik madde içeren, ince taneli ve genellikle laminalı bir yapıya sahip sadimanter kayaç olarak tanımlanmaktadır. Ülkemizde bitümlü şeyl etütleri MTA Enstitüsünün kurulmasıyla başlamış ve ilk yıllarda çalışmalar bütün Dünyada olduğu gibi sentetik petrol eldesi amacıyla sürdürülmüştür. Bu amaçla; Beypazarı (Ankara), Seyitömer (Kütahya), Hatıldağ (Bolu), Himmetoğlu (Bolu), Mengen (Bolu), Ulukışla (Niğde), Bahçecik (Kocaeli), Burhaniye (Balıkesir), Beydili (Ankara), Dodurga (Çorum), Çeltek (Amasya), sahalarında etütler Boyalı (Kastamonu), Demirci (Manisa), Ilısılık (Çankırı) Aspiras ( Kastamonu) sahalarında prospeksiyon çalışmaları yapılmış bu çalışmalar sonucunda ülkemizde 1,6 milyar ton bitümlü şeyl rezervi belirlenmiştir.
ASFALTİT ARAMALARI
Asfaltit petrol kökenli katı bir yakıttır ve yüksek yumuşama noktasına sahip doğal asfalt benzeri bir maddedir. Asfaltit maddelerin yerleşimi petrolün göçüne neden olan; hidrostatik basınç, gaz basıncı, kapilarite, gravitasyon ve sıcaklık gibi etkenlerle ilgili olup bunun sonucu olarak hareket eden sıvı, yarı sıvı durumundaki asfalt, çeşitli kırık ve çatlakları izleyerek yüzeye kadar çıkabilir. Doğada bulunuş şekilleri çeşitli olan asfaltitin Ülkemizde Şırnak bölgesinde bulunuş şekli ise fay ve çatlak dolguları biçimindedir. Asfaltitler teshinde, boya, vernik, oto lastiği, elektrik yalıtımı, batarya koruyucuları, genleştirilmiş kauçuk, zemin karoları, su geçirmez kablolar yapımlarında ve benzer çeşitli alanlarda kullanılmaktadır”
Haber: Musafa Kılınç-Mesut Benli
