İlk Türk astronot Alper Gezeravcı, uzayda deneyler gerçekleştirmeye devam ediyor. Gezeravcı tarafından gerçekleştirilmesi beklenen 13 deneyin 4'ünde ise kadın bilim insanlarının imzası yer alıyor. Bu projelerden ikisinde Yıldız Teknik Üniversitesi'nden Prof. Dr. Didem Balkanlı ve üniversitede doktora öğrencisi olan Tuğçe Celayir'in imzası bulunuyor. Prof. Dr. Balkanlı'nın yürütücüsü olduğu Algalspace ile literatürde ilk kez kutup alglerinin uzayda kullanımına yönelik bir çalışma gerçekleştiriliyor. Projeyle aslında Türkiye'nin kutup çalışmalarıyla uzay çalışmaları da birleştirilmiş oluyor.
Uzaya adını yazdıran en genç isimlerden biri olan 27 yaşındaki doktora öğrencisi Celayir'in projesinde ise moleküler biyolojinin modern gen düzenleme tekniklerinden bir tanesi olan Crispr tekniğinin mikro yerçekimi ortamda bitkiler üzerindeki etkinliği araştırılıyor ve bitkilerin sağlığı ile verimini artırmak hedefleniyor. Bilim misyonları için NASA laboratuvarlarında da çalışan bilim insanları, projelerinin detaylarını anlattı.
"KUTUP ALGLERİ ÇALIŞILIYOR; DÜNYADA BİR İLK OLACAK"
Algalspace Projesi'nin yürütücüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi Kimya-Metalurji Fakültesi, Biyomühendislik Bölümü'nden Prof. Dr. Didem Balkanlı, "Algalspace projesiyle Türk astronot ve uzay bilim misyonuna katkı sunuyoruz. Bu katkıdan ötürü çok gururluyuz. Algalspace deneyi kapsamında Antarktika'dan Ulusal Antarktika Bilim Seferi'yle getirilen örneklerden ben ve ekibim tarafından izole edilen yeni kutup algleri çalışılacak. Bu dünyada bir ilk olacak.
Antarktika'dan izole edilmiş, oradaki ekstrem koşullara dayanıklı algler üzerine ilk defa Uluslararası Uzay İstasyonu'nda bir çalışma gerçekleştirilecek. Deneyimiz kapsamındaki türler yeni türler, daha önce çalışılmamış türler. Dünya üzerinde uzay koşullarına en yakın bölge Antarktika. Dolayısıyla buradaki zorlu koşullara dayanıklı olan kutup mikroalgleri üstün özellikler içeriyor. Diğer ılıman bölgelerde yaşayan mikroalglere göre içeriklerinde çok değerli sekonder metabolitler ve biyoaktifler üretebiliyorlar. Bu açıdan da sağlık, gıda, biyomalzeme ve çeşitli alanlarda rahatlıkla kullanılabilirler" dedi.
"EK GIDA TAKVİYESİ, OKSİJEN ÜRETİMİ, SU İYİLEŞTİRME…"
Prof. Dr. Balkanlı, "Geçen yıl astronotumuz bu laboratuvarda deneyle ilgili yoğun eğitimler aldı. Deneyle ilgili, uzay istasyonunda neler yapılacağını, ne gibi çalışmalar gerçekleştireceklerini burada birebir kendisine eğitim vererek açıkladık. Çok güzel haberler alıyoruz. Uzay İstasyonu'nda da deneyimiz başarılı bir şekilde sürdürülüyor. Bu deneyin başarılı bir şekilde yürütülmesi sonucu sonrası alacağımız sonuçlarla biz özellikle uzun süreli uzay görevleri için hem astronotumuza ek gıda takviyesi, hem karbondioksitten oksijen üretimi, hem su iyileştirme gibi farklı amaçlarla bizim izole ettiğimiz bu türlerin uzun süreli uzay görevlerinde rahatlıkla kullanılabileceğini düşünüyoruz. Oradan döndükten sonra çeşitli analizler gerçekleştireceğiz. Mikro yer çekimi ortamında alglere nasıl bir etki olmuş, yapısal veya biyokimyasal yapılarında nasıl değişiklikler olmuş bunları anlamak ve görmek istiyoruz. Bu çalışmalar gerçekten önemli, uzay misyonu çalışmalarıyla aslında ülkemizin kutup çalışmalarını birleştiren bir proje" ifadelerini kullandı.
