Bir deri rahatsızlığı olarak bilinen ve yoğun kaşıntılara sebep olan uyuz vakalarında büyük artış gözlemlendi. Uzmanlar, ‘Salgın var!’ diyerek uyarılarda bulunurken, yurt genelinde geçen yıllara göre hastanelere yapılan 'uyuz vakası' başvurularında büyük artış olduğu, ilaçların da tükendiğini belirtildi. Uyuz vakasının özellikle göçmenlerin yaşadığı Kahramanmaraş gibi illerde daha yoğun gözlemlendiğine dikkat çekildi. Konuyla ilgili açıklama yapan Türk Dermatoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Emel Erdal Çalıkoğlu, hastalığın salgın haline dönüştüğünü kaydederek, “Uyuz şikayetiyle polikliniklere başvuruda çok fazla artış var. Dermatoloji uzmanları bizi arayarak, 'Eskisine göre çok fazla uyuz vakası geliyor. Tedaviye de çok dirençliler' diyorlar. Uyuza parazitler yol açıyor. Parazitler deriye bulaştıktan 2-3 hafta sonra şiddetli kaşıntıya neden oluyor. Bu kaşıntının en önemli özelliği gece artış göstermesi, sıcak banyo ve duş ile şiddetlenmesidir” dedi.
“EN ÖNEMLİ BELİRTİSİ, KAŞINTI”
Çalıkoğlu, "Kaşıntıdan en sık etkilenen bölgeler el parmak araları, el bileğinin iç yüzü, koltuk altları, kulak arkaları, bel bölgesi, ayak bilekleri, ayaklar, kalçalar, kadınlarda meme uçları ve erkeklerde cinsel bölgedir. Yetişkin insanlarda saçlı deri etkilenmezken çocuklarda saçlı deri de etkilenebilir. Uyuz hastalığının en önemli belirtisi deri içerisinde kazdıkları tünellerin görülmesidir. Bazen bu tünellerin sonunda küçük su toplayan kabarcıklar görülür. Bazı hastalarda hiçbir deri bulgusu olmadan kuru kaşıntıya neden olabilir. Bu hastalarda uyuzu düşündüren en önemli bulgu, gece kaşıntının artması, kaşıntı haplarına yanıt alınmaması ve ailede kaşıntı olmasıdır" bilgilerini verdi.
İSTANBUL’DA İLAÇ SIKINTISI YAŞANIYOR!
Göçmenlerin yaşadığı illerde uyuz vakasının daha fazla görüldüğünü dile getiren İstanbul Eczacı Odası Başkanı Zafer Cenap Sarıalioğlu, İstanbul gibi birçok ilde ilaç sıkıntısının yaşandığını belirterek, "Göçmenlerin yaşadığı ilçelerde hastalık daha çok görülüyor. İlaç firmaları, uyuz artışını öngörmedikleri için ilaç sıkıntısı yaşanıyor. Birçok ilaç piyasada yok. Önceden 100 kutu ilaç talep edilirken şimdi 500 kutu talep var. Hazır ilaçlar bulunmadığı için de bizim hazırladığımız ilaçlar doktorlar tarafından öneriliyor. Ama ilaç tedavide tek başına çözüm değil. Kökünü kurutmak gerekiyor. Bunun da başlıca şartı, hijyen. Hasta iyileşse bile, evdeki yorgan, giysi ve benzeri şeyler kaynar suyla yıkanmazsa uyuz ortadan kalkmaz" dedi.
YAKIN TEMASLA BULUŞUYOR!
Parazitlerin insandan insana aynı yatakta yatmak veya ele ele tutuşmak gibi yakın temasla bulaşabileceğini dile getiren Prof. Dr. Çalıkoğlu, uyuz hastalığının tedavisine ilişkin de şunları söyledi: "Tedavi kişinin yaşına, bağışıklık sisteminin durumuna göre değişkenlik gösterir. Etkili bir tedavi için sadece hastanın değil, özellikle hastanın yakın temas ettiği tüm aile bireylerinin tedavisi şarttır. Giysilerin değiştirilmesi, yeni veya kaynatılmış giysilerin giyilmesi, çarşafların değiştirilmesi de önem arz ediyor. Krem ve karışımlar ile düzelmeyen hastalarda bazı hapların kullanılması gerekebiliyor. Etkili bir tedavi için bu hapların endikasyon kapsamına alınması lazım." ifadelerini kullandı.
UYUZ NEDİR?
Uyuz hastalığı, küçük bir akar türünün neden olduğu bir cilt sorunudur. El, koltuk altı, karın, parmak aralarında kaşıntı ve döküntüye neden olur. Dünya genelinde oldukça yaygın halk sağlığı sorunu olan uyuza mikroskopik bir akar türü olan Sarcoptes scabei neden olur. Böcek benzeri bu akarın deri altına yerleşmesi ile ortaya çıkan hastalık; vücudun farklı bölgelerinde kaşıntı, döküntü ve cilt yaralarına da neden olabilir. Daha çok hastane, huzurevi, askeri kışlalar, bakım evleri gibi kalabalık ortamlarda aynı kıyafetleri giyen, aynı yatağı paylaşan kişiler arasında daha kolay yayılır. Uyuz, sanılanın aksine kedi ve köpek gibi hayvanlardan insana bulaşmaz. Geceleri yoğun şekilde kaşıntıya neden olan hastalık zamanında tedavi edilmediğinde ciltte yaralar oluşturabilir. Uyuz kremi, merhem ve solüsyon ile kısa süre içinde kolayca tedavi edilir.
UYUZUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
-Daha çok geceleri görülen şiddetli kaşıntı.
-Genellikle parmak aralarında, dirsek, bilek, bel, kalça, koltuk altında görülen ve sivilceye benzeyen kırmızı renkli kabarcıklar, yaralar ve döküntüler.
-Yaygın şekilde kızarıklık ve döküntüler; baş, yüz, boyun, sırt ve tüm bedende.
-Uyuz bulaşan kişinin cildinde bazen dişi uyuz akarının deri yüzeyinin hemen altında tünel açması nedeniyle, minik oyuklar görülebilir.
-Uyuz akarları, genellikle parmaklar arasında, bilekteki deri büklümlerinde, diz, dirsek, penis, göğüs ya da omuz bıçaklarında yaşamını sürdürürler.
UYUZ KREM, MERHEM VE LOSYONLARI NASIL KULLANILIR?
Doktor tarafından reçete edilen uyuz krem ve losyonları boyun bölgesinden başlayarak, ayaklara hatta ayak parmaklarına kadar sürülmelidir. Söz konusu çocuklar ve küçük bebekler olduğunda ise uyuz krem ve losyonları; yüze, tüm kafaya hatta kafa derisine kadar sürülmelidir. Küçük çocuklar ve bebekler; sadece permethrin krem ya da sülfür merhem kullanabilir. Uyuz krem ve merhemlerinin vücuda sürülmeden önce kişinin kesinlikle yıkanması gerekir; krem ve merhemler; muhakkak temiz cilde uygulanmalıdır. İlaç talimatlarında belirtilen süre için vücutta kalan uyuz krem ve losyonlarının, ilaç prospektüsünde belirtilen süre için vücutta kalması şarttır. Uyuz tedavisi tamamlandıktan sonraki ilk birkaç hafta boyunca kişinin vücudunda tüm uyuz akarlarını ve yumurtaları ölmüş olsa dahi kaşıntı devam edebilir. Ancak kaşıntının 2. ya da 4. haftadan sonra başladığı durumlarda ya da ciltte yeni oyukların, sivilce benzeri döküntülerin çıkması üzerine tekrar tedavi gerekebilir.
UYUZ TEDAVİSİNDE EN ÇOK KULLANILAN İLAÇLAR
Permetrin içeren kremler
Sülfürik merhemler
Lindan içeren losyonlar
Krotamiton içeren kremler
Benzil benzonat losyonlar
Kaşıntının rahatsız edici olduğu durumlarda doktorunuz; Benadryl ve benzeri kaşıntı kremleri reçete edebilir. Daha ciddi ve yaygın uyuzlarda ise Ivermeçtin oral tablet yazabilir. Özellikle tedaviye yanıt vermeyen, kabuklu uyuz hastalığı olan, vücudunun hemen hemen tamamını uyuz hastalığı saran kişilerin ağızdan alınan ilaç kullanması oldukça önemlidir. Tedavinin ilk haftasında uyuz semptomları kötüleşiyor gibi görünebilir; ancak tedavinin dördüncü haftası tamamlandığında tamamen iyileşmeniz beklenir. Lakin kaşıntının 2-4 hafta gibi bir süre için devam edeceğini de unutmamalısınız.
UYUZ HASTALIĞI KOMPLİKASYONLARI
Ciddi anlamda yoğun bir kaşıntı ile karşılaşan uyuz hastalarında, derinin sürekli kaşınması ve tahrip olmasına bağlı olarak, değişik cilt problemleri ortaya çıkabilir. Cilt yaralarında bazen iltihaplanmalara da rastlanabilir. Hatta iltihaplanmaların ilerlediği durumlarda hastada böbrek iltihabı bile gelişebilir. Bu yüzden uyuza yakalanan kişilerin erken evrede tedavi edilmesi çok önemlidir. Norveç uyuzu olarak da isimlendiren kabuklu uyuz hastalığına yakalanmış kişilerin cildinde uyuzun karakteristik belirtileri olarak kabul edilen kaşıntı, kızarıklık, deride pullanma ve su kabarcıkları görülmeyebilir. Vücutta bulunan parazitlerin çokluğunedeniyle bağışıklık sistemi oldukça zayıflar, özellikle yaşlı hastaların içinde bulunduğu nörolojik durumlar; belirtilerin görülmesini engelleyebilir. Ancak bu kişilerde belirtilerin görülmemesi; uyuzun diğer sağlıklı kişilere kolaylıkla bulaşamayacağı anlamına gelmez. Aksine kabuklu uyuz rahatsızlığına yakalanan kişilerin başka bir kişiyle el sıkışması bile parazitin sağlıklı kişiye sıçraması için yeterlidir.
UYUZ HASTALIĞININ BİTKİSEL TEDAVİSİ
Uyuzların semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmak için birçok doğal tedavi bulunmaktadır. Bunlar arasında en çok bilinenleri, çay ağacı yağı, aloe vera, kırmızı biber ve karanfil yağıdır. Ancak bu tür şifalı bitkileri kullanmadan önce mutlaka bir hekim başvurarak tavsiyesini almanız sağlığınız için çok önemlidir.
ÇAY AĞACI YAĞI
Çay ağacı yağı cildinizdeki döküntüleri iyileştirebilir ve kaşıntıyı durdurmaya yardımcı olabilir. Bununla birlikte, bu yağın tek başına cildinizin derinliklerindeki akar yumurtalarını yok etmek için yeterli olmayacağını unutmayın. Bir spreyli şişeye az miktarda çay ağacı yağı koyun, yatak ve çarşaflarına püskürtün.
NEEM YAĞI
Neem bitkisi iltihabı ve ağrıyı hafifletir. Aynı zamanda antibakteriyel özelliklere sahiptir. Neem bir yağ olarak bulunabilir ayrıca sabun ve kremlerde de olabilir.
ALOE VERA
Bazı bilimsel çalışmalar, aloe veranın uyuzla mücadelede etkili olabileceğini göstermiştir. Aloe vera kullanmak isterseniz hiçbir katkı maddesi içermeyen saf aloe vera jel satın aldığınızdan emin olun ayrıca kullanmadan önce doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.
(Haber: Ahmet Güneçıkan)
