Son yıllarda bilinçlenmenin artmasıyla erken evrede de teşhis edilebilen, erken teşhis edildiğinde de tedavisinde başarı oranı yüzde 90’lara ulaşan yumurtalık kanseri, kadınların en sık kapısını çalan üçüncü kanser türü. Günümüzde gerek dünyada gerekse ülkemizde giderek yaygınlaşan, ileri evrede tespit edilmesi durumunda hayati riski yüksek olan yumurtalık kanseri, her 100 bin kadından 14’ünün karşısına hayatlarının bir döneminde çıkıyor. Kahramanmaraş Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Programlar ve Kanser Şube Müdürü Tahsin Gökdal, Jinekolojik kanserler hakkında farkındalığı arttırmayı hedeflediklerini belirterek, yumurtalık kanserinin tanısının çoğunlukla rutin jinekolojik muayenelerde konulduğunu bu nedenle kadınların hiç olmazsa yılda bir kez rutin jinekolojik muayene ve pelvik ultrason yaptırmalarının yaşamsal önem taşıdığını vurguladı.
OVER (YUMURTALIK) KANSERİ NEDİR?
Yumurtalık kanseri oldukça ölümcül olan bir kanser türüdür olduğunu söyleyen Gökdal, “Amerika’daki kadınlarda sıklıkta görülen ve aynı zamanda kadınlardaki kanserlere bağlı ölümler arasında 5’inci sırada yer alan kanser çeşididir. Tanısı geç konabilen bir kanser olması bu kanserin önemini belirtmektedir” dedi. Gökdal, “Yumurtalık kanserine yakalanan kadınlarda beş yıllık yaşam oranı yüzde 30 dolayındadır. Eğer kanser belirli bir bölgede sınırlı ise hastaların çoğu beş yıldan daha fazla yaşar. Her yaşta ortaya çıkabilen bir kanser türü olan yumurtalık kanseri sıklıkla 45’li yaşlardan sonra görülmektedir. Özellikle menopozdan sonra görülme olasılığı artmaktadır. Bu dönemden sonra yaş arttıkça yumurtalık kanseri riski artmaktadır. 70 yaşından sonra en yüksek düzeye yaklaşmaktadır. Yumurtalık kanseri, köken aldığı dokunun çeşidine göre farklı türlere ayrılır. Bu türlere bağlı olarak da görülme sıklığı ve başlama yaşı değişir. En sık görülen türü ise yüzey epitelyum hücrelerinden köken alan kanserdir” şeklinde konuştu.
“HİÇ EVLENMEMİŞ KADINLARDA GÖRÜLME İHTİMALİ YÜKSEKTİR”
Yumurtalık kanserinin belirtilmiş birkaç nedeni olduğunu kaydeden Gökdal, “Bu nedenlerin arasında en önemlileri doğum yapmamış olma ve ailesel öyküdür. Az doğum yapan kadınlarda veya hiç evlenmemiş kadınlarda kanser görülme ihtimali yüksektir. Gebeliği engelleyici ilaçların uzun bir süre kullanılması kanser riskini bir miktar azaltmaktadır. Yani bu ilaçların kansere karşı bir koruyucu özelliği vardır. Ayrıca genç yaşta hamile kalmak, riski azalmaktadır. Yumurtalık kanserlerinin yalnızca yaklaşık %10 unun ailesel olmasına karşın, hatalı genlerin tespit edilmesi, kanserin moleküler nedenine yönelik birçok bilginin edinilmesini sağlamıştır. Birinci derece akrabalarında yumurtalık kanseri olan kadınlarda kanser görülme ihtimali yüksektir. Ayrıca hormonların ve çevresel etkenlerin yumurtalık kanserinin ortaya çıkmasında etkili olduğu düşünülmektedir. Menopoz döneminden sonra kadınlık hormonu olan östrojenin tek başına verilmesi kanser riskini arttırmaktadır. Bu yüzden bu dönemde östrojen ile birlikte progesteron hormonu da verilmektedir” ifadelerini kullandı.
OVER KANSERİNİN SEMPTOMLARI NELERDİR?
Gökdal, “Bütün yumurtalık kanserleri erken dönemde semptom ve belirti vermediklerinden dolayı oldukça endişe vericidir. Aralarında büyük yapısal farklılıklar olmasına rağmen yumurtalık kanserlerinin klinik bulguları birbirlerine oldukça benzerdir. Yüzey epitelinden köken alan yumurtalık kanserleri yeterli büyüklüğe ulaşıncaya kadar genellikle belirti vermez. Fakat büyürse kasık ve karın ağrısı, sık idrara çıkma, karında şişlik, hazımsızlık gibi sindirim sistemine ait belirtiler verir. Yumurtalık kanserlerinin yaklaşık yüzde 30’u jinekolojik muayene sırasında tesadüfen saptanır. İleri dönemde ise vajinal kanama, karında fazla şişlik, karında asit birikimi gibi şikâyetler ortaya çıkmaktadır” diye konuştu.
OVER KANSERİ NASIL TANI ALIR?
Yumurtalıklar kasıkların iç tarafında olduğundan, erken dönemde yumurtalık kanserinin teşhisi oldukça zor olduğunu dile getiren Gökdal şunları kaydetti: “Hiçbir şikâyeti olmayan kadınlarda tarama amaçlı bir test yoktur. Jinekolojik muayene sırasında bu bölgede kitle saptanması doktorun bir takım testler istemesini sağlar. Bu testlerden birisi ultrason görüntüleme yöntemidir. Vajinanın iç kısmına küçük bir alet yerleştirilerek yapılan bu yöntemde yumurtalıklardaki kitle saptanır. Bu kitlenin hareketsiz olması yumurtalık kanseri olma riskini arttırır. Fakat bu yöntemle tümörün iyi veya kötü huylu oldu anlaşılamaz. Bunu anlamak için doktor karın bölgesinde küçük bir kesik yaparak laparoskop denilen aletle yumurtalıkları görüntüler. Bu sırada tümörden küçük bir parça alır. Ayrıca yapılan kan testlerinde bir kanser göstergesi olan CA-125’in yüksek saptanması, diğer testlerle birlikte tanıyı büyük ölçüde koydurur. Ayrıca bu test hastaların takibinde oldukça önemlidir. Belirli aralıklarla bu testin yapılması hastaların tedaviye verdiği cevabı ve tekrarlama ihtimalinin takip edilmesini sağlar. Fakat CA-125 sadece yumurtalık kanserinde yükselmez. Yumurtalık kistleri, enfeksiyon gibi durumlarda da bu maddenin kandaki düzeyi artmaktadır. Hastalığın kesin tanısı için tümörden alınan parçanın patoloji laboratuvarında incelenmesi gerekir.”
OVER KANSERİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Yumurtalık kanserinin tedavi seçeneklerinin günümüzde yeterli olmadığını ifade eden Gökdal, son olarak şunları kaydetti: “70’li yıllardan bugüne kadar geçen dönemde sağ kalım oranında az bir iyileşme sağlanmıştır. Yumurtalık kanserinin tedavisinde birçok doktorun bir araya gelerek bir ekip çalışması içinde olması gerekir. İlk tedavi seçeneği ameliyattır. Daha sonra hastaya kemoterapi ve ışın tedavisi uygulanır. Bazı durumlarda ameliyat ve ilaç tedavisi sonrası ikinci bir ameliyat yapılması gerekir. Bu ameliyattan sonra hastanın durumu yeniden değerlendirilir. Hastalığın seyrinde en önemli kriterlerden birisi hastalığın kaçıncı evredeyken saptanmış olmasıdır. Birinci evrede teşhis edilen ve tedavisi yapılan yumurtalık kanseri hastalarında beş yıllık sağ kalım oranı yüzde 70’lerde iken dördüncü evrede yakalanan hastalarda beş yıllık sağ kalım ihtimali yoktur. Bu yüzden tedavinin şeklinin belirlenmesinde erken teşhis çok önemlidir. Ayrıca yumurtalık kanserinin bir kadın kanseri olmasından hareketle bugün; hayatınızda, yanınızda, sağınızda, solunuzda bulunan bütün bayanları, ücretsiz kanser taramaları için (Meme Kanseri, Rahim Ağzı Kanseri ve Bağırsak Kanseri) KETEM’ lere bekliyoruz.”
Haber: Meliha Şeyda Akçakale
