Grip çok önemli bir hastalıkmış gibi görünmese de, dünyada her yıl yaklaşık olarak 500 bin insanın ölümüne neden oluyor. Eylül ayının gelmesi ve sonbaharın yüzünü göstermesi ile birlikte grip aşısına yönelik araştırmalar da hız kazandı. Grip nedir? Gripten korunmanın yolları nelerdir? Grip aşısı grip yapar mı? Aşı zararlı mıdır? Grip aşısının yan etkileri nelerdir? gibi soruların yanıtları vatandaşlar tarafından yoğun bir şekilde araştırılıyor. Her yıl mevsimsel gribe neden olan grip virüsü değişebiliyor ve grip aşısının içeriği de Dünya Sağlık Örgütü tarafından bir yıl önce salgın yapan virüs tiplerinin belirlenmesi ile geliştirilirken, aşının içeriği de bu uygulamaya bağlı olarak her yıl değişebiliyor. Grip ve grip aşısına dair tüm merak edilenleri Hayat Hastanesi’nden Uzman Doktor Mustafa Saygın Deniz cevapladı. Deniz, grip aşısının hastalık yapma özelliği taşımadığını belirterek, “Aşının içinde canlı virüs olmadığından hastalık yapma özelliği yoktur. Fakat aşı yapıldığı anda vücudunuzda zaten grip varsa veya koruyucu antikor henüz gelişmemişse; sanki şikayetleri aşı yapmış gibi yanlış değerlendirilebilir” dedi.
İşte Mustafa Saygın Deniz ile yaptığımız röportaj;
Mustafa Saygın Deniz; Grip, influenza adlı virüsle oluşan, yüksek ateş, öksürük ve boğaz ağrısı gibi semptomlarla seyreden son derece bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Ülkemizde grip salgınları kış aylarında (Aralık-Mart ayları arasında) görülmektedir. Her yıl dünya nüfusunun %10-20’si (500-600 milyon kişi) gribe yakalanmakta, bir kısmında da hastalık ağır seyretmekte. Gribe bağlı komplikasyonlar nedeniyle yılda 250-500 bin kişi hayatını kaybetmektedir. Grip, hasta kişinin öksürmesi, hapşırması ve hatta konuşması ile havaya dağılan virüsler aracılığı ile yayılmaktadır. Gripte, kuluçka dönemi oldukça kısadır. Virüsü aldıktan kısa süre sonra yüksek ateşle hastalık başlar. Kuru öksürük, baş ağrısı, tüm vücutta yoğun kas ağrıları, boğaz ağrısı ve şiddetli halsizlik mevcuttur. Grip her yaş grubunda tehlikeli olmakla beraber özellikle küçük çocuklar, yaşlılar, kalp-akciğer-böbrek hastalığı, şeker hastalığı gibi vücut direncini azaltıcı hastalığı olan her yaştaki bireyler , kanser veya kemoterapi nedeniyle bağışıklık sistemi yetmezliği olan kişilerde hayati tehlike oluşturmaktadır. Grip sonrası gelişen zatüre gribe bağlı gelişen ölümlerin başta gelen nedenidir.
T.K.: GRİPTEN KORUNMANIN YOLLARI NELERDİR?
Mustafa Saygın Deniz; Günümüzde birçok insanın doktora gitmeye gerek görmediği bir hastalık olan grip aslında oldukça önemli ve risklidir. Gripten korunmak için ilk yapılması gereken kış mevsimi başında grip aşısının ve diğer aşıların bir uzmana danışılarak yaptırılmasıdır. Böylece vücut, grip hastalığını oluşturan virüslere karşı bir sene boyunca çok daha güçlü olacaktır. Savunma sisteminde bir problem olmadığı sürece, karşılaşılan virüs yaptırılan aşı ile birebir aynıysa, bu gribe yakalanılmayacağı anlamına gelir. Çok küçük farklılıklar gösteren bir virüs ile karşılaşılması durumunda ise daha hafif bir grip geçirilmektedir.
T.K.: GRİP AŞISI GRİP YAPAR MI? AŞI ZARARLI MIDIR?
Mustafa Saygın Deniz; Aşının kendisi hastalık yapmaz, çünkü aşı inaktif bir aşıdır. Aşının içinde canlı virüs olmadığından hastalık yapma özelliği yoktur. Fakat aşı yapıldığı anda vücudunuzda zaten grip varsa veya koruyucu antikor henüz gelişmemişse; sanki şikâyetleri aşı yapmış gibi yanlış değerlendirilebilir. Aşının koruyuculuğunun başlaması için en az 2 haftalık bir süreye ihtiyaç olduğu da unutulmamalıdır. Genelde grip bulguları ile nezle (soğuk algınlığı) sıklıkla karıştırılır. Nezle geçirenler grip geçirdiğini zannedebilir. Nezle; gribe göre çok daha hafif seyreden bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Kendiliğinden üç beş günde düzelir. Bu hastalarda burun akıntısı, hapşırık, gözlerde yaşarma, hafif düzeyde öksürük bulunur. Gripte görüldüğü gibi; yüksek ateş, yaygın kas ağrıları ve solunum yetmezliği görülmez.
T.K.: GRİP AŞISINI NE ZAMAN YAPTIRMALIYIM?
Mustafa Saygın Deniz; Dünya sağlık Örgütü virüsün değişikliklerini yakından takip edip, aşı içeriği için yıllık önerilerde bulunur. Aşının koruyucu etkisi aşılamadan iki hafta sonra başlar. Bu nedenle aşı için en uygun zaman gribin sık görülmeye başladığı dönemden hemen önce yapılmasıdır. Ekim ve Kasım ayları tercih edilmelidir. Aşılanmayanlar ise mart ayının sonuna kadar aşılanabilir. Koruyuculuk yaklaşık 6-8 ay sürer. Bu nedenle çok erken yapılan aşılamalar özellikle yaşlı kişilerde, mevsimsel grip olguları artmaya başladığında etkisini yitirmiş olabilir.
T.K.: GRİP AŞISINI NE SIKLIKLA YAPTIRMALIYIM?
Mustafa Saygın Deniz; Aşı, yapıldığı grip sezonu için etkili olmaktadır. Bu nedenle; eskiden geçirilmiş grip hastalığı ya da uygulanmış grip aşısına bakılmaksızın mevsimsel gribe karşı etkin bir korunma sağlanması için her yıl grip aşısı yaptırılmalıdır.
T.K.: GRİP AŞISININ YAN ETKİLERİ NELERDİR?
Mustafa Saygın Deniz; Grip aşısı güvenli kabul edilen bir aşıdır ve yan etkileri nadirdir. Nadiren alerjik reaksiyonlar gelişebilmektedir. En çok gözlenen istenmeyen etkiler aşı yapılan kolda ağrı, kızarıklık, halsizlik-kırıklık hali, hafif ateş gibi bulgulardır. Bunlar 24-48 saat içinde düzelmektedir. Ülkemizde çoklu doz içeren flakonlar kullanılmamaktadır, bu nedenle aşılar adjuvan içermemektedir.
T.K.: HAMİLELİKTE GRİP AŞISI YAPTIRILABİLİR Mİ?
Mustafa Saygın Deniz; Grip aşısı canlı virüs aşısı olmadığı için gebelikte her dönemde rahatlıkla uygulanabilir. Hem anne adayı hem de doğacak bebeği korumak açısından grip aşısı önerilebilir. Anneye yapılacak grip aşısı doğumdan sonra bebeği de ilk 6 ay boyunca koruyacaktır. Oluşacak antikorlar yeni doğan döneminde gribe bağlı enfeksiyon oluşma riskini azaltacaktır.
T.K.: GRİP AŞISI YAPILMAMASI GEREKEN BİREYLER VAR MIDIR?
Mustafa Saygın Deniz; 6 aylıktan küçük bebeklere, yumurta alerjisi olanlara, aşının herhangi bir bileşenine karşı ağır yaşamı tehdit eden alerjisi bilinenlere, daha önce yapılan aşıdan sonra 6 hafta içinde Guillian-Barre sendromu gelişenlere aşılanma önerilmez. Orta veya ağır derecede enfeksiyonu olanları aşılanmak için iyileşene kadar beklemek gerekir.
T.K.: GRİPTEN KORUNMAK İÇİN 10 ALTIN KURAL?
Mustafa Saygın Deniz; Gripten korunmanın tek yolu sadece aşılanma değildir.
Sık ve etkili el yıkama alışkanlığı gibi hijyenik kurallara uyulması
Hasta kişilerin öksürme sırasında ağızlarını elleriyle kapatması hatta maske kullanması
Bol sıvı alınması
Düzenli beslenmeye özen gösterilmesi
Yeterli taze ve doğal sebze ve meyve tüketilmesi
Özellikle C vitamini açısından zengin besinlere mümkün olduğunca çok yer verilmesi oldukça önemlidir
Açık ve temiz havada 45 – 60 dk yürüyüş yapılması
Klima bakımlarının ihmal edilmemesi
Evlerin ve işyerlerinin sürekli havalandırılması
Selamlaşmak için öpüşme alışkanlığından vazgeçilmesi
(Haber: Tuğçe Kayar)
