KASİAD Genç Kurulu tarafından ‘Deprem İstişare’ toplantısı düzenlendi. Şairler Tepesi’nde düzenlenen toplantıya, KASİAD Danışma Kurulu üyesi Mehmet Hanefi Öksüz, KASİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sıddık Ciğer, Genç KASİAD Kurulu Başkanı Çağatay Emirmahmutoğlu, KASİAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hikmet Gümüşer ve Ekonomi Gazetesi Yazarları ile birlikte çok sayıda KASİAD yönetim kurulu üyesi ve Genç KASİAD üyeleri katıldı. Toplantıda deprem sonrasında yaşanan ekonomik durumlarla ilgili konuşmalar ve görüşmeler gerçekleştirildi. Katılımcılar, depremin bölgedeki ekonomik etkilerini değerlendirerek çözüm önerileri ve stratejiler üzerinde istişarelerde bulundular. Toplantıda, KASİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sıddık Ciğer, KASİAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Hikmet Gümüşer, Genç KASİAD Kurulu Başkanı Çağatay Emirmahmutoğlu konuşma yaptı.
DEVREYE GİREMEYEN FABRİKALARIMIZ VAR
Kahramanmaraş şehrinin ve sanayisinin kendi yağında kavrularak bugüne kadar geldiğini söyleyen, KASİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sıddık Ciğer, "6 Şubat depreminde hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, kederli ailelerine sabır diliyorum. Tam bir yıl önce yaşadığımız depremin ardından, ekonomi gazetesi ekibi, sanayiciler ve iş insanları tarafından destek gördük. Kahramanmaraş, depremin merkezi olarak en fazla zarar gören şehir oldu ve birlikte çalışarak toparlanmaya çabaladık. İlk altı ay içinde birçok işletme faaliyete geçse de, hala devreye giremeyen fabrikalarımız var. Kahramanmaraş'ın teşviki hak ettiğine inanıyoruz, bu şehir kendi yağıyla kavrulan bir şehirdir fakat kendi yağı da tükenmektedir. Kamu kurumlarına ve Genç KASİAD'a teşekkür borçluyuz. KASİAD olarak, sanayicilerin ve iş insanlarının yanında olmaya devam edeceğiz, sorunların çözümü için elimizden gelenin en iyisini yapmak için çaba harcayacağız” ifadelerini kullandı.
GERİDE BIRAKTIĞIMIZ 1 SENEYİ KASİAD AİLESİ OLARAK ÜYELERİMİZLE BİRLİKTE ANALİZ ETMEK İSTEDİK
Depremlerin ardından Kahramanmaraş’ta nelerin yapılması gerektiğini, nelerin eksik olduğunu görüşmek için bir araya geldiklerini söyleyen, Genç KASİAD Kurulu Başkanı Çağatay Emirmahmutoğlu, “Öncelikle, yıl dönümüne yaklaştığımız 6 Şubat deprem felaketinde hayatını kaybeden tüm yakınlarımız ve hemşerilerimiz için Allah'tan rahmet diliyorum. Deprem sürecini ve geride bıraktığımız bir seneyi KASİAD ailesi olarak üyelerimizle birlikte analiz etmek istedik. Nelerin yapıldığı, nelerin eksik kaldığı, aslında nelere ihtiyacımızın olduğu konusunda bu çalışmanın değerli olacağı düşüncesiyle bugün bir araya gelmiş bulunuyoruz. Deprem öncesinde birlikte çok güzel etkinliklere imza attığımız ekonomi ekibi, yine depremin ilk günlerinden bu zamana kadar sahada bizlerle birlikte oldular. Bu etkinlik düşüncemizi kendilerine ilettiğimizde yine her zaman olduğu gibi bizi yalnız bırakmadılar. Sağladıkları katkı için şahsım ve kurulum adına teşekkür ederim” dedi.
5 ŞUBAT’TA 180 BİN SGK'YA KAYITLI İŞÇİ VARKEN 6 ŞUBATTAN SONRA 53 BİN 115’E KADAR GERİLEDİ
KASİAD Başkan Yardımcısı Hikmet Gümüşer, “Kahramanmaraş'ta 5 Şubat tarihinde yaklaşık olarak 180 bin SGK'ya kayıtlı işçi varken, bu 6 Şubat’tan sonra 53 bin 115’e kadar geriledi. Burada birçok kişinin şehir dışına göç etmesi, aynı zamanda evlerini barklarını yitirmeleri, bunun en önemli sebeplerinden bir tanesi. Kasım ayı itibariyle elimize ulaşan sonuçlara göre çalışan 53 bin olan sayımız şu anda 164 bin 117’ye ulaşmış durumda. Yani biz 180 bine yaklaşmış durumdayız. Bu bizim için oldukça önemli. Kahramanmaraş'ta yaşayan insanlar, Kahramanmaraş'tan ayrılmayı çok düşünmüyorlar, ayrılanlar da geri gelmek istiyorlar. Tabii bunun bazı şartları var.
FİRMALARIN YARISI KAPASİTE KULLANIM ORANLARINDA YÜZDE 70 İLA 50 ORANINDA BİR AZALMA YAŞADI
Bir diğer değişimi kapasite kullanımı oranlarında görüyoruz. Türkiye genelinde ki kapasite kullanım oranında yüzde bir kadar azalma var. Kahramanmaraş'ta kapasite kullanım oranı azalması yüzde 40. Bunun çeşitli sebepleri var. Bizim yaptığımız bir anket çalışmasında depremden sonra depremle kapasite kayıtlarına uğrayan firmaların en çoğu yüzde 25 ile 50 arasında kaybına uğradığını söylüyor. Yani toplam ankete katılan firmaların yarısı kapasite kullanım oranlarında yüzde 70 ila 50 oranında bir azalma yaşamışlar. Bunun da en önemli sebepleri genel olarak çalışanlarımızın tamamının aktif olarak işe getiremiyoruz. Bir diğer neden müşteri talebinde azalma olması ve ham madde tedarikinde oluşan sorunlarla, altyapı anlamında ki sorunlar var. Genel olarak kapasite kullanım oranıyla ilgili sıkıntılar. Bu üç seçenekle yoğunlaşıyor.
İHRACATIMIZ GEÇEN SENE YÜZDE 9 AZALDI VE 2023 YILINI 1 MİLYAR DOLARLA KAPATTIK
Bir diğer değişimse ihracatımızda ve ithalatımızda yaşandı. Şehrimiz aslında 2022 yılında oldukça güçlü bir şekilde ihracatı arttırma yolunda ilerliyordu. Her geçen yıl ihracatımız artıyor ve ilk defa 2022 yılında şehir olarak 1 milyar dolar eşiğini geçebilmiştik. Kahramanmaraş sizlerin bildiği üzere değerli sanayicilerimizin bildiği üzere dışarıya göndermiş olduğu eşyalar ihraç olduğu için direkt ve dolaylı ihracatı yapan bir şehir. Buranın direkt ve dolaylı ihracat toplamı yaklaşık olarak 6 milyar dolar direkt ihracatımız ise 1,5 milyar dolar. İhracatımız geçen sene maalesef yüz 9 azaldı ve 2023 yılını 1 milyar dolarla kapatmak zorunda kaldık. Burada ihracatımızın azalmasında aslına bakarsanız yaklaşık olarak yaşadığımız bu 400 milyar dolarlık bu düşüş deprem bölgeleri içerisinde birçok şehirde yaşanan düşüşler daha fazla. Toplam depreme maruz kalan 15 şehrin 2022 yılı ihracatı 20 milyar dolardı. 2023 yılı ihracatı için 18 milyar dolardı. Bu arada 2 milyar dolarlık kaybın 400 milyon doları ne yazık ki çiftimize ait.
67 BİN 479 VATANDAŞ KONTEYNER KENTLERDE YAŞIYOR
Kahramanmaraş'ta faaliyetlerin yavaşladığını bize anlatan en önemli verilerden bir tanesi ithalat değişimi. Kahramanmaraş’ta 2023 yılında 2022 yılına göre yüzde 50 oranında daha az ithalat yapıldı ve bu konuda geçen seneyi 1,1 milyar dolarlık ithalatla kapattık. Cari açığımız da hala var şehir olarak. Buradaki ithalat düşüşünü biraz da kapasite kullanım oranındaki ve faaliyetlerdeki düşüşe bağlı olarak gerçekleştiğini söylememizde yarar var. Şu anda en önemli problemlerimizden bir tanesi Kahramanmaraş'taki personel sayısındaki azalma. Burada özellikle, tesislerde, ticari işletmelerde çalıştıracak, personel bulamamamız. Bunun da en önemli sebebi barınma. Kahramanmaraş'ta toplamda 52 tane konteyner kent var şu an hâlihazırda ve bunların içerisinde 20 bin 789 adet konteyner var. Konteyner kentin içerisinde de kayıtlı olarak 67 bin 479 adet vatandaş yaşıyor. Tabii ne kadar aktif kalıyorlar o sorgulanmalı. Kahramanmaraş'ta TOKİ tarafından tamamlanıp teslim edilecek konut sayısı 46 bin adet konut. Bunlardan 8 bin 126’sı önümüzdeki hafta Cumhurbaşkanımızın Kahramanmaraş'ta teşrifleriyle birlikte kura usulüyle dağıtılacak. Geriye kalan konutlar ise inşallah Mayıs ayından itibaren hızlı bir şekilde tamamlanmaya devam edecek.
ŞU AN ŞEHRİMİZ 6’INCI BÖLGE İLE AYNI DERECEDE BİR KONUMA SAHİP
Kahramanmaraş depremin ilk günlerinden beri birçok bürokrat ağırladı. Bunların birçoğuna Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası ve KASİAD olarak ev sahipliği yaptık. Gelen her bürokratlarımızla da sorunlarımızı görüştük. Taleplerimizi hem bakanlarımıza, hem bakan yardımcılarımızla, hem de milletvekillerimize ilettik. Gerçekleşen talebimiz bildiği üzere deprem bölgesi özel teşviki layık görüldü. Burada toparlanma biraz daha hızlandırılmak istendi. Ve şu an şehrimiz 6’ıncı bölge ile aynı derecede bir konuma sahip. Aynı zamanda mücbir sebeplerin uzatılmasını talep etmiştik. Mücbir sebep de uzatıldı. Vergilerin taksite bağlanmasını istemiştik. Taksite bağlandı. SGK ve KDV'lerinizi 24 ay, eşit taksitle ödeyebilirsiniz. Ama burada gerçekleşmeyen bir talebimiz vardı. En azından SGK ödemeleri ve teminat mektubu zorunluluğu kaldırılsın istemiştik. O halen görüşme altında. KOSGEB destekleriyle alakalı taleplerimiz olmuştu. Burada Dünya Bankası'ndan elde edilen bir fonla yaklaşık olarak 400 milyon dolarlık, bir fon geldi. Küçük ve orta ölçekli işletmelere hibe vermek suretiyle ve geri ödemesi olan faizsiz kredi şeklinde KOSGEB' desteklerimiz oldu. Yeni organize sanayi bölgeleri ilan edildi. Bizim en çok savunduğumuz şeylerden bir tanesi şehrimizin majörite sektörlerinden olan tekstil de pazarın yaşadığı sıkıntılardan dolayı gelir vergisi gümrük vergisi ve ilave gümrük vergilerinin arttırılmasını savunuyorduk. Bunlar da gerçekleştirdi. Peki, gerçekleşmeyen talepleriniz nelerdi? En önemlilerinden bir tanesi enerji keşfi. Biz Kahramanmaraş'taki ve depremi en çok hisseden 4 şehir ve 2 ilçedeki tesislerin kullanmış olduğu enerji de bir indirim talep etmiştik bu yerine gelmedi.
TOPLAMDA DA 30 BİN ADET ŞİRKET VAR VE DEPREMDEN HİÇ ETKİLENMEYEN FİRMA YOK
Mevcut kredi borçlarının 2 yıl ödemesiz, 5 yıl ödemeli 7 yıl vadeli bir şekilde yeniden yapılandırılmasını talep etmiştik fakat herhangi bir kredi yapılandırması meydana gelmedi. Birçok firma mevcut kredi borçlarıyla baş başa kaldı. Aynı zamanda iş yeri yapılan ticari kesim için kira desteği talep etmiştik ama bu da gerçekleşmedi. Sadece Kahramanmaraş'ta şu anda 16 bin 500 adet ticari kesim var. Toplamda da 30 bin adet şirket var ve depremden hiç etkilenmeyen firma yok. Kira artışlarından maaş artışlarından şehrimiz olduğu gibi etkilenmeye devam etti ve herhangi bir kira desteği sunulmadı. Yine gerçekleşmeyen bir diğer talebimiz; iş yeri yıkılan esnafın çalışanı çıkarmak zorunda kaldığı. Çünkü işleri bozuldu, makinesi hasar gördü, binası yıkıldı vesaire. Bu yüzden çalışanı işten çıkarmak zorunda kaldı. Bundan dolayı herhangi bir devlet tarafından destek sağlanmadı. Yine 5 yıl süreyle kurumlar vergisine indirim talep etmiştik bu da yerine gelmedi. Çek ödemelerinde bir destek vericisi talep etmiştik, bu da yerine gelmedi. Kredilerin çok yavaş işlemesinden dolayı biraz daha hızlandırılmasını ve depremlerden gerçekten etkilenen şehirlere yönlendirilmesini talep etmiştik. Ne yazık ki burada depremlerden en az etkilenen firmalar, depremden en çok etkilenen firmalar da payını alarak depremden en çok etkilenen 4 şehir ve 2 ilçeye bir şey bırakmadılar. Bu da şu anda derin yaralarımızdan bir tanesi. Devletin, Sanayi Bakanlığı'nın ilan etmiş olduğu yerine koyma teşvikle alakalı sorunlarımız var. Yerine koyma teşvik belgesi almak şu an imkânsız. Hiç kimse alamadı şehrimizde. Bunların da birazcık kolaylaştırılması gerekiyor. KDV iadelerini hızlı iade talep etmiştik, onu geçtim KDV iadeleri çok daha zorlaştırıldı ne yazık ki, bununla alakalı iyi sonuç alamadık. Dolayısıyla bu görüşeceğimiz konularda ve yaptığımız anket çalışmasının sonuçlarına göre ön plana çıkan en önemli taleplerimiz şu an için uzun vadeli finansman ihtiyacıdır” ifadelerini kullandı.
