Kahramanmaraş’ta bol miktarda tüketilen ve nam-ı diyar adıyla “ballı mayam” olarak bilinen meyan şerbeti, sıcak havalarda vatandaşların ilgisini görüyor. Vatandaşlar tarafından ‘böbrek dostu’ söylemi ile anılan meyan şerbeti, şehrin çeşitli noktalarında satışlar yapılıyor. Kahramanmaraş’ı temsil eden Ballı Mayamcı Mehmet Acı, 50 yıldan bu yana dededen miras kalan mayam satışını yaptığını söyledi. Mayam’ın şerbetinin böbrek ilacı olduğunu dile getiren Acı, Kolanın hammaddesi olan meyan kökünün ve bu bitkiden yapılan çayın göğsü yumuşatıcı, balgam söktürücü ve öksürük kesici etkisi bulunduğu, ülser ve kabızlığa iyi geldiği, böbrekleri çalıştırdığı için kum ve taş atımını hızlandırıyor. Göğsü yumuşatıcı balgam söktürücü etki gösteriyor. Ayrıca, bronşit, nezle ve grip gibi solunum yolu hastalıklarında ve boğaz ağrılarında rahatlatıcı olarak da şifa dağıtıyor.” dedi. Acı, genellikle satışının yaz aylarında fazla olduğunu ifade etti.
Meyan Kökü Faydaları Nelerdir?
Mayam hakkında yapılan birçok araştırma onun insan sağlığına olan etkilerinin tespitini sağlamıştır.
Ülser için şifalı bitkiler: Mide bağırsak sorunlarında meyan çok iyi bir yardımcıdır. Ülser ve gastrit sorunları için kullanılmaktadır. Meyan kökünün içinde ülseri tedavi edici maddeler bulunmaktadır. Ülser için 200-600 mg meyan kapsüllerinin 6 haftayı geçemeyecek şekilde kullanımı önerilmektedir. Yapılan çalışmalarda meyanın mide ülserinin midede yayılmasını engellediği ve ülserin büyüklüğünü ciddi oranda azalttığı belirlenmiştir. Onikiparmak bağırsağı ülseri ile ilgili meyanla yapılan bir araştırmada da meyanın ülserle ilgili kullanılan kimyasal ilaçtan daha çabuk yarar sağladığı tespit edilmiştir. Meyan kökünün balgamlı öksürük, mide ülseri ve karın ağrılarına karşı kullanılabileceğinin belirtilmiştir.
Bronşit için şifalı bitkiler: Bronşite iyi gelen bitkiler arasında önemli yeri olan meyan göğsü yumuşatıcı ve balgam söktürücüdür. Bronşit ve ciğerdeki balgamı akışkan hale getirir.
Şifalı bitkiler soğuk algınlığı: Meyan kökü bitkisinin öksürük kesici etkisi vardır. Soğuk algınlığı içinde yararlanılabilir. Soğuk algınlığı semptomlarını iyileştirici etkisi bir diğer meyan kökü faydası olarak belirtilebilir. Yangı giderici, kortizona benzer bir etkisi tespit edilmesine rağmen kortizonun göstermiş olduğu yan etkileri göstermemektedir. Meyan kökünün vücutta virüslere karşı etki gösteren interferon düzeyini artırdığına dair araştırmalar bulunmaktadır. Meyan kökü ile yapılan bir araştırma meyanın sars virüsünün çoğalmasını engelleyici etkide bulunduğunu göstermiştir. Arterit ağrıları için yararlıdır. Meyan kökü bitkisi menopozun semptomlarını tedavi etmek için kullanılabilir. Spazm çözücü etkisi meyan kökünün yararları arasındadır. Meyan çayı kabızlık sorununa yardımcı olabilir. Yorgunluk gibi şikayetlerde kuvvet verici etkisinden dolayı tonik olarak kullanılabilir. Sağlıklı olmak ve hastalıklardan korunmak isteyen herkes meyan kökünü kullanabilir.
Meyan Nasıl Kullanılır?
Meyan kökü çayı ve meyan kapsülleri şeklinde alınabilir. 100-520 miligramlık kapsülleri vardır.
Meyan çayı: Yarım kahve kaşığı kıyılmış meyan kökü üstüne bir fincan kaynar su döküldükten sonra 5 dakika demlenir ve süzülerek içilir.
Meyan balı: Meyan balı meyan köklerinin kaynar suyla karıştırılmasından sonra alçak basınçta yoğunlaştırılması yoluyla yapılır. Siyah renkte sert bir yapıdadır. Toz veya çubuk halde satılır. Özelikle güney illerimizde meyan şerbeti kullanımı oldukça yaygındır. Meyan kökü geleneksel Çin tıbbında da kullanılan bir bitkidir. Meyan ekstresi Avrupa ve Amerika da da eczanelerde satılmaktadır.
Meyan Kökünün Zararları Var mıdır?
Meyan kökünün faydaları meyan kökünün kullanımının bilinçli şekilde uygulanmasından geçiyor. Sürekli ve yüksek miktarda alımından kaçınılmalıdır. Altı haftadan daha uzun bir süre yüksek miktarda alımı toksik etkiye neden olabilir. Kullandıktan sonra 3 hafta ara verilmesi tavsiye edilmektedir. Günlük en yüksek doz -600 mg glisirizin- aşılmamalıdır. Meyan kökü kullanımı potasyum kaybına yol açabileceği için potasyum içeren yiyecekler de alınmalıdır. Yüksek tansiyona sebep olabilir. Tansiyon ilacı kullananlar aynı anda meyan kökü kullanmamalıdır. Kalp hastalarının kullandığı ilaç olan Digoxin alanlar meyan otu kullanmamalıdır. Vücutta sıvı birikmesine yol açabilir. Böbrek rahatsızlığı bulunanlar kullanmamalıdır.
Haber: Meliha Şeyda Akçakale
