2011 yılında Suriye’de başlayan ve adeta büyük bir yıkıma dönüşen iç savaş nedeniyle evlerini, işlerini, okullarını, yaşamlarını bırakmak zorunda kalarak, Türkiye’nin açtığı kucağa sığınan Suriyeliler, ülkenin çeşitli şehirlerinde olduğu gibi Kahramanmaraş’ta da yaşama tutunmak için mücadele veriyor. Kimi ailesini, kimi eşini, kimi ise anne ve babasını geçindirmek için çalışmak mecburiyetinde olan Suriyeli mültecilerin büyük bir çoğunluğuysa kayıt dışı çalışmak zorunda bırakılıyor. İşte tam da bu noktada devreye giren SGK Kahramanmaraş İl Müdürlüğü, kayıt dışı işçi çalıştıranlara yönelik harekete geçti. Hem Türk hem de yabancı uyruklu işletmeleri ziyaret edip, denetleyerek sigortasızlıkla ilgili büyük bir mücadele başlatan SGK Kahramanmaraş İl Müdürlüğü, bu anlamda şehirde tek bir kayıt dışı işçi kalmayana kadar mücadelesine devam edecek. Konuyla ilgili Manşet Gazetesi muhabiri Emre Akkış’a özel açıklamalarda bulunan SGK Kahramanmaraş İl Müdürü Hüseyin Karagöz, çalışma hayatını düzenleyen 5510 sayılı kanuna uymayan işletmeler için büyük cezaların olduğunu hatırlatarak, ülkemizde çalışma hayatına henüz birkaç yıl önce atılan Suriyelilerin oturma ve çalışma izninin olduğunu, bundan dolayı da sigortasız Suriyeli çalıştırmanın hiçbir bahanesinin olmadığını vurguladı.
KANUNLARA UYULMAK ZORUNDA
Karagöz, sözlerinin devamında şu ifadelere yer verdi: “5510 sayılı kanun ülkemizdeki çalışma hayatını düzenleyen işveren ve işçilerimizin hangi şartlarda çalışması gerektiğini kayıt altına alan bir kanundur. İşveren yönünden işverenlerimizin sorumluluğunu, işçiler yönünden de işçilerimizin sorumluluklarını yerine getiren bir düzenlemedir. Dolayısıyla bu kanuna göre ülkemizdeki işverenler çalıştırdıkları işçileri sigortalı olarak çalıştırmak ve kayıt altına almak zorundalar. İşçilerimizin de bu en doğal hakkıdır. İşçilerimiz işverenlerimizden bunu isteyebilirler. Ülkemizde çalışma hayatındaki bu düzenleme 5510 sayılı kanundan önce 506 sayılı kanun ve 1479 sayılı kanunla yürürlükte devam etmekteydi. Ancak 1 Aralık 2008’den sonra 5510 sayılı kanunla bu tek çatı altına toplanarak, yürürlüğe girdi. Bu kanunla devletimiz hem çalışanların hakkını hem de işverenlerimizin hakkını korumayı esas aldı. Tüm işçi ve işverenlerimiz bu kanuna uymak zorunda. Kanuna uymayanlar hakkında kanunda ki belirtilen şartlar ve müeyyideleri uyguluyoruz. Sigortalılarımızın mutlaka çalıştıkları yerde kendilerini kayıt altına aldırmaları gerekir. Kayıtlı çalışmaları gerekir. İşverenlerimiz de çalıştırdıkları işçilerin kayıtlarını yaptırmak zorundadır. Çalıştırmadıkları takdirde işverenlerimiz için ağır yaptırım ve müeyyidelerimiz var. İdari para cezalarımız var. İşverenlerimiz tümden sigortalı yapmaya, “Ağır geliyor” diyebilir. Ancak devletimiz çeşitli teşviklerle yüklerini azaltıyor. En son çıkan 687 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile biz işverenlerimizin yükünü büyük ölçüde hafiflettik. Dolayısıyla sigortasız çalıştırma bahanesi diye bir şey yok.”
ÖNEMLİ KOLAYLIKLAR SAĞLANDI
Suriyelilerin kayıt altında çalışmasıyla ilgili bakanlık nezdinde önemli kolaylıkların sağlandığını ifade eden Karagöz, sözlerinin devamında şunları kaydetti: “Suriye’deki iç savaş nedeniyle ülkemize büyük bir göç dalgası oldu. 3 milyona yakın Suriyeli Türkiye’nin çeşitli kentlerine dağılarak, buralarda hayatlarını idame ettiriyor. Tabii bu insanlarında hayatlarını devam ettirebilmeleri için mutlaka bir yerde çalışmaları gerekiyor. Bu çalışma anında az öncede bahsettiğim gibi bizim kanunlarımıza göre hareket etmek zorundalar. Hem işçilerimiz hem işverenlerimiz hem de Suriyeliler bu hükümlere göre hareket ederek çalışmaları veya çalıştırmaları gerekiyor. Suriyelilerin oturma izni ve çalışma izniyle ilgili bir takım sıkıntılar oldu. Ancak daha sonra çeşitli kanun ve yönetmeliklerle buradaki çalışma şartları yumuşatıldı ve bu çalışanların kayıt altına alınmasında kolaylıklar sağlandı. Bu kolaylıklarda yabancı uyruklu kişilerin bir iş yeri açtıkları takdirde Türk işçilerin yanı sıra çalışanların yüzde 10’u kadar yabancı uyruklu işçi çalıştırabiliyorlar. Ancak İŞKUR İl Müdürlüğümüze müracaat ederek bu yüzde 10 kotasını aşabiliyorlar. Yani yabancı uyruklu işletmeler Türkiye’de istedikleri nitelikte eleman bulamadıkları takdirde İŞKUR bir yazı vererek, bu kotayı yukarıya doğru çıkartabiliyor. Bununla birlikte işverenlerimiz kendileri direk çalışma bakanlığının ilgili sitesinden online şekilde müracaat ederek, Suriyelilerin sigortalı çalışma iznini çok kısa sürede alarak Türkiye’deki diğer sigortalı çalışanlarımızla aynı şartlara sahip olabiliyor.”
“KAHRAMANMARAŞ’TA 106 YABANCI UYRUKLU İŞLETME VAR”
Kentte şu anda 106 yabancı uyruklu işletmenin olduğunu belirten Karagöz, 774 yabancı uyruklu kişinin de kayıt altında çalıştığının bilgisini verdi. Karagöz, “İlimizde sigortalı olarak çalışan işçi ve Bağ-Kur’lu olarak tabir ettiğimiz işverenimiz var. Göreve geldiğimiz günden bu yana konuyla ilgili büyük bir mücadele vererek, bu sayıları daha da yukarılara çektik. Şu anda Kahramanmaraş’ta 106 tane yabancı uyruklu işyeri var. Bunlar aynı şekilde ciddi manada ülkemize döviz kazandıran, sigortalı çalıştıran Türk işçisi çalıştıran ve ihracat yapan firmalardır. Bu yabancı uyruklu firmalardan birisi hazır giyim alanında şu anda Kahramanmaraşlı bir firmadan sonra ihracatta ikinci sırada yer alıyor. Bu firma şu anda 250 kişi çalıştırıyor. Kısa süre sonra ise az önce bahsettiğim izin ve sıkıntılarını aşması sonrası 550 kişiye daha ekmek kapısı açacak. Bunların büyük bir çoğunluğu Türk işçisi. Bunun haricinde sigortalı olan 4-A diye tabir ettiğimiz sigortalılarımızda var. Bu sigortalıların rakamı ise 774 kişidir. Ayrıca bir de bağımsız çalışan dediğimiz Bağ-Kur’lu diye tabir ettiğimiz 164 tanede kayıtlı Bağ-Kur’lu Suriyeli işyerimiz var. Bunların tamamı kayıt altında ve bu işyerleri bizim kanunlarımıza hem de diğer mevzuatlarına uygun şekilde açılmış işyerleridir” şeklinde konuştu.
KAYIT DIŞI İŞÇİ ÇALIŞTIRANA CEZALAR BÜYÜK
Kayıt dışı işçi çalıştıran işletmelere uygulanacak para cezalarını söyleyen Karagöz, “İlimizde kayıtlı olarak 75 bin Suriyeli var. Bunların büyük bir kısmı da ilimizde çeşitli yerlerde çalışıyor. Bu çalışan kişilerin birçoğu biz biliyoruz ki kayıt dışı çalışıyor veya izin alamadıklarını dile getiriyorlar. Ancak biz bütün görüşmelerimizde tüm Suriyelilerin oturma izninin olduğunu ve sigortalı olarak çalışmaktan dolayı bir bahanelerinin olmadığı söylüyoruz. Kendilerine de hem Türk işverenlerimize hem de yabancı uyruklu işverenlerimize bu konuda işlemleri kolaylaştırmak yönünde de yardımcı oluyoruz. Kendi mevzuatımız açısından da diğer konularla ilgili de birimlerimizle, bakanlığımızla iletişime geçerek işlemlerin hızlandırılmasında yardımcı oluyoruz. Ama eğer ki bir işveren kayıt dışı Suriyeli işçi çalıştırırsa o işyerine her bir kayıt dışı işçi için 6 bin 229 TL para cezası var. Bunun yanında Çalışma izni olmaksızın bağımsız çalışan yabancıya 4 bin 983 TL, kanunda öngörülen bildirim yükümlülüğü süresi içerisinde yerine getirmeyen bağımsız ve süresiz izinle çalışan yabancı ile yabancı çalıştıran işverene 415 TL idari para cezası var” ifadelerini kullandı.
DENETİMLER ARTACAK!
Denetimlerin artacağını kaydeden Karagöz, son olarak sözlerine şunları ekledi: “Bizim kurumumuzda ayrıca her sigortalı için asgari ücretin en az iki katı cezalarımız var. Bütün bunları düşündüğümüz zaman işveren açısından ceza var. İşçi açısından ceza var. İşverende her bir sigortalı içinde çalıştırdığı ayrıca bir para cezaları var. Bütün bu cezaları da düşündüğümüz zaman tüm işverenlerimizin kayıt altında olmayan kayıt altına alınmamış sigortalı çalıştırmamaları gerekiyor. Çalıştırmaları halinde ise büyük yaptırım ve cezalarla karşı karşıya kalacaklarını belirtmek istiyorum. İşverenlerimiz mutlaka işçilerini kayıt altına almalılar, eğer sıkıntı yaşarlarsa da müdürlüğümüze gelirler ve biz kendilerine yardımcı oluruz. Kayıt dışı çalışmada ilimizde hızla bir düşüş var. Ben bu istatistikleri 4-5 ay önce aldığımda bu rakam 300’lerdeydi. Bu oranda kademeli bir şekilde her ay artış var. Biz işyerlerimizi ziyaret ederek, bu konuda kendilerini uyaracağız ve gerekli denetimleri arttıracağız.”
HABER: EMRE AKKIŞ
