Ramazan’ın özü paylaşmak, fakir ve zengin arasındaki firkin kalması ve yardımlaşmaktır. Osmanlı dönemindeki Diş Kirası geleneği bunun en güzel örneklerinden biridir. Zenginlerin yaşadıkları köşk ve konakların kapıları herkese açılır ve isteyen herkes bu evlere çat kapı girip yemeğini yiyebilirdi. Kendilerine her türlü hizmet verilen halka bu evlerin sahipleri tarafından gümüş tabaklar, kehribar tesbihler ve gümüş takılar gibi hediyeler verilirdi. Ev sahipleri gelen misafirlerine bu sevaba neden oldukları için bu hediyeleri büyük bir mutlulukla sunardı. Ramazan’ın en güzel geleneklerinden biri de Zimem Defteri denilen uygulamadır. Yine yardımlaşmanın önemine vurgu yapan bu uygulamada zengin kişiler esnafların dükkanlarına uğrar ve veresiye defterlerine bakıp, bu defterde borcu olan durumu iyi olmayan kişilerden birinin borcunu rastgele seçip silerdi. Böylece ne borcu silen ne de borcu silinen bu iyiliğin kime ve kim tarafından yapıldığını bilmezdi. İyilik duyurulmadan yapılan bir şeydi çünkü. Aynı zamanda çarşılarda özellikle lokantalar, oruç tutanlara saygı göstermek babında iş yerlerini ya tam kapatırdı ya da brandalarda örterdi. Ancak son Ramazan aylarında olduğu gibi bu Ramazan ayında da vatandaşın dilinden hep aynı ses yükseliyor. O da Ramazan ayının artık geçmiş yıllardaki heyecanının, sevincinin ve mutluluğunun kalmaması.
İşte Kahramanmaraş halkının eski Ramazan ayları görüşleri;
“RAMAZAN GÜZEL GİDİYOR, ÇOK FAZLA ZORLANMIYORUM”
Mehmet Karapınar
Bizler iyice yaşlandık, Ramazan ayını burada meydanda oturarak geçiriyoruz. Şuan için çok güzel geçiyor, çok fazla zorlanmıyoruz. Ben orucu yaz sıcağında çalışarak da tuttum o yüzden bu şartlarda çok zorlanmıyorum. Eskiden çalışan çalışarak orucunu tutardı, çalışmayan da evinde tutardı. Oruç tutmayanlar dışarıda asla yemek yemezdi. Sen yeter ki orucunu Allah için tut, ona sana yardım eder. Eskiden biz bu düşüncedeydik ama şimdiki nesil biraz değişti.
“ESKİDEN BİZ ÇALIŞARAK ORUÇ TUTARDIK”
Ali Gayret
Çok şükür Ramazan’da bir yaramazlık yok, gayet iyi geçiyor. Eskiden biz çalışarak oruç tutardık, terimizi sıyırırdık. Sanayide çalışırken oruç tutardım. Eskiden daha zor geçerdi günler. Hacivat-Karagöz oyunları olurdu meydanda. Eskiden maneviyat çok daha iyi olurdu, şimdi biraz insanlarda rahatlık oluştu. Çok fazla oruç tutmuyorlar.
“ESKİ RAMAZAN HEYECANI ŞİMDİ YOK”
Tahsin Karabulut
Ramazan çok güzel gidiyor şuan için. Ramazan ayları biz Müslümanlar için çok değerlidir, 11 ayın sultanıdır. Oruç tut sıhhat bul diyor, oruç tutuyoruz ve sıhhat buluyoruz. Daha önce hocalık da yaptım ben, çeşitli hastalıklarım var ama çok şükür oruç tutabiliyorum. Eskiden Ramazan aylarında çalışırdık, şimdi daha rahatız. Emekli insanlarız, boş boş oturuyoruz. Allah devletimize zeval vermesin. Eski Ramazan heyecanı şimdi yok. Eskiden daha güzeldi. Eskiden insanlık vardı, saygı sevgi vardı, hürmet vardı. İnsanlar birbirlerine gidip gelirlerdi. Ama eski insanlık kalmadı artık.
“ORUCA KARŞI MAALESEF SAYGI YOK”
Adnan Kaydı
Benim Ramazan çok güzel geçiyor, Ramazan ayı oruç tutmayanlar için kötü geçer. Onlar içlerinde hep bir pişmanlık hisseder. Bu olduğumuz meydan eskiden belediye pasajıydı, burada dükkanımız vardı. Oruç olduğumuz günlerde lokantalar kesinlikle kapatırlardı. Şimdi bir yanlış var, oruca karşı maalesef saygı yok. En azından bir bez çekerlerdi lokantaların önüne. Şimdi ise adam sigarayı içiyor, yüzüne karşı da üfürüyor. Bu saygısızlık var.
“ESKİ RAMAZANLARDA İNSANLAR BİRAZ DAHA SAYGILIYDI”
İsmail Bekçi
Ramazan iyi geçiyor. Eski Ramazanlarda insanlar biraz daha saygılıydı. Genelde gençlerimiz biraz daha saygılıydı. Oruç tutana karşı tutmayanlar daha saygılıydı. Yani Ramazan ayının geldiğini biliyordun. Ama şimdi bilemiyorsun daha doğrusu fark edemiyorsun. Ramazan ayında mıyız yoksa sıradan bir ayda mıyız hiç belli değil. Bu yüzden de Ramazanın şuurunu yaşayamıyoruz. Çünkü hep birlikte değilsiniz. Önceden oruç tutmayanlar tutanlara daha çok saygı gösteriyordu.
“İNSANLAR GEÇMİŞTE DAHA ÇOK ORUÇ TUTUYORLARDI”
Abdullah Polat
Ramazan çok güzel geçiyor. Ama tabii havalar sıcaklamaya başladı. Fakat biz orucumuzu tutuyoruz. Eski Ramazanlarla şimdiki Ramazanların arasında hiçbir fark yok. Ramazanın bereketi o zamanda vardı, şimdi de var, o zamanda huzur vardı, şimdide var. Değişen bir şey yok. Bir fark var o da insanlar geçmişte daha çok oruç tutuyorlardı. O zamanlar oruç tutan sayısı şimdikine göre fazla.
“RAMAZAN GÜZEL FAKAT ESKİSİ GİBİ GEÇMİYOR”
Ahmet Çolakoğlu
Ramazan güzel geçiyor. Fakat eskisi gibi geçmiyor. Daha önceleri böyle değildi. Oruç tutan çoktu. Ama şimdi çok fazla oruç tutan yok. Daha önceki Ramazanlarda vatandaşlarda bir heyecan vardı, bir istek vardı. Herkesin gözünde orucun vermiş olduğu huzuru görebilirdiniz. Bir kalabalık bir şenlik hali vardı. Ama şimdi ortalık sakin.
“ŞİMDİ HER YERDE LOKANTALAR AÇIK”
Ahmet Çona
Ben 81 yaşındayım. Ramazan bana göre çok iyi geçiyor. Eskiyle şimdikinin arasında aşağı yukarı bir fark yok ama geçmişte çalışıyordum ve orucumu öyle tutuyordum. Şimdi çalışmıyorum. Eskiden Ramazanlarda alışveriş dükkânları hareketli olurdu. Lokantalar kapalı olurdu. Oruca bir saygı vardı. Şimdi her yerde lokantalar açık, insanlar herkesin gözünün içine baka baka yemek yiyor. Oruç tutan şimdilerde daha az.
“ESKİDEN RAMAZAN’DA ÇALIŞMAZDIM”
Mehmet Kepek
Ramazan çok güzel gidiyor. İlk birkaç gün havalar çok serindi. Ama şimdi biraz havalarda ısındı. Eskiden ben marangozdum ve esnaftım. O zamanlar oruç geldiği zaman bu benim yıllık iznim derdim ve dükkanı kapatır, çalışmazdım. Şimdi dükkanım kalmadı ama yine de oruç tutuyorum.
“ESKİDEN BOLLUK BEREKETLİK VARDI”
Musa Türk
Ramazan çok şükür iyi geçiyor. Eskiden bolluk bereketlik vardı. Ama şu anda bu bolluk bereketlik yok. Herkeste geçim sıkıntısı var. Milletin doğru düzgün alım gücü yok. Ben inşaatçıyım. 3 yıl önce günlük 140 TL’ye çalışıyordum, şu anda 70 TL’ye çalışacağım.
“MANEVİYAT ANLAMDA ESKİ RAMAZANLAR DAHA GÜZELDİ”
Mehmet Kızıl
Ramazan güzel geçiyor. Şimdi eskiye göre daha iyi. Aradığım her şeyi şu anda bulabiliyorum. Her istediğime sahip olabiliyorum. Önceki Ramazanlarda insanlar aradığı her şeyi bulamazdı. Tabii işin maneviyat boyutunda eski Ramazanlar daha güzel bir ortamda geçiyordu.
(Haber: Ahmet Güneçıkan-Emre Akkış)
