Ülkemizde ilk olarak 2013 yılında ilimizde tespit edilen ve 2014, 2015, 2016 yıllarında birçok ilimizde ekonomik kayıplara neden olan sığırların nodüle ekzantemi hastalığı (LSD) il ve ilçe müdürlüklerde görevli bütün veteriner sağlık çalışanlarının yoğun gayreti, yetiştiricilerimizin duyarlılığı ve Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesinin aşılamaya verdiği ekonomik destekleriyle 2015 yılında olduğu gibi 2016 yılında da yapılan düzenli aşılamalarla meyvesini verdi. 2015 yılında 141 bin 113 adet sığırın aşılanması ile hayvan ölümü görülmemiş olup, 2016 yılında da yapılan aşılamalar sayesinde İlimizde hastalık çıkışı ve hayvan ölümü görülmemiştir.
SIĞIRLARIN NODÜLE EKZANTEMİ HASTALIĞI (LSD)
Ülkemizde ilk olarak İlimiz Elbistan İlçesinde hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı Çatova Mahallesinde 2013 yılında tespiti yapılan ve 2014, 2015, 2016 yıllarında birçok İlimizde de görülen Sığırların Nodüler Ekzantemi Hastalığı; Bütün yaş grubundaki sığırların duyarlı olduğu, yıllık olarak aşılanan hayvanların hastalanma riskinin düşük olduğu, tipik olarak deride; nodüller ve yumrularla karakterize İhbarı mecburi viral bir hastalıktır.
İLİMİZDE HASTALIĞIN YILLAR İTİBARI İLE DURUMU
|
YILLAR |
AŞILANAN HAYVAN SAYISI |
ÖLEN BÜYÜKBAŞ HAYVAN SAYISI |
İLİMİZDE GÖRÜLEN HASTALIK SAYISI |
|
2013 |
2 487 |
18 |
5 |
|
2014 |
140 937 |
515 |
37 |
|
2015 |
141 113 |
- |
1 |
|
2016 |
129 031 |
- |
- |
2016 yılı aşılamaları devam etmektedir.
LSD virusu kan, burun ve göz akıntısı semen, salya ile yayılmaktadır. İnsektlerin sokması hastalığın yayılmasında en büyük role sahiptir. Sinekler ve sivrisinekler hastalığı bulaştırırken, diğer insektler (Stomoxys, Tabanus ve Musca gibi) hastalığın mekanik olarak taşınmasından sorumludur. Bunun yanında, direk temasın yayılımda çok küçük rolü olduğu görülmüştür. LSD, su yollarının olduğu bölgelerde yaygın olarak görülmektedir. Bununla birlikte, hastalığın prevalansı ve sezonlar arası pozitif bir ilgi vardır. Salgınlar genelde, yaz ayları gibi insekt aktivitelerinin yoğun görüldüğü dönemlerde meydana gelmektedir. Klinik bulgular; ateş, deri, mukoz membranlar ve iç organlarda ortaya çıkan nodüller, subscapular ve prescapular lenf nodüllerinde belirgin büyüme, deride ödem görülmekte, ateşten kısa süre sonra tüm vücuda yayılan tarzda deride oluşan karakteristik nodüller yer almaktadır. Göz mukozası, oral ve nazal kavitede ülseratif lezyonlar oluşmakta, salya, gözyaşı ve burun akıntısı ile birlikte yüksek miktarda virus saçılımı meydana gelmektedir. Postmortem incelemede pox lezyonlarının iç organların yüzeyine de yayıldığı görülmüştür.Hastalık, ineklerde özellikle laktasyon döneminde yüksek ateş nedeni ile hem viral enfeksiyon hem de sekunder bakteriyel enfeksiyonlardan dolayı süt veriminde ciddi düşüşlere, boğalarda ise geçici veya kalıcı kısırlığa neden olmakta, derinin kalıcı zarar görmesi ve sekunder bakteriyel enfeksiyonlar sonucu ölüme sebebiyet vermesi ile ciddi ekonomik kayba neden olmaktadır. Enfekte hayvanların zayıflaması ve birkaç aya varan iyileşme periyodu damızlıkların büyüme oranında düşüşlere neden olmaktadır. Derin deri lezyonları kalıcı yara dokularının oluşmasına ve buna bağlı olarak derinin değerinin düşmesine de neden olmaktadır. Yoğun sığır yetiştiriciliğinin yapıldığı ünitelerde Lumpy Skin Disease’ den kaynaklı direk ve indirek üretim kaybının lüzde 45-65 olduğu tahmin edilmektedir. Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin ticaretine getirilen kısıtlamalar, aşılama kampanyaları ve hayvan hareketlerinin geçici olarak sınırlandırılması gibi pahalı kontrol ve eradikasyon ölçütleri, ulusal düzeyde önemli finansal kayıplara neden olmaktadır. Hastalığın yeni giriş yaptığı bölgelerde, alan karantinaya alınmalı, hasta ve hastalığa açık hale gelen hayvanlar kesime gönderilmeli, dezenfeksiyon uygulanmalı ve karantina alanı içindeki hayvanlara aşı uygulanmalıdır. Endemik bölgelerde LSD kontrolünde en etkili süreç, karantina bölgesinde düzenli yapılan aşılama, hasta ve hastalığa açık hale gelen hayvanların hemen kesimi, kontamine materyallerin uzaklaştırılması ve dezenfeksiyonun uygulanmasıdır. Bunun yanında mevcut insektisit ve rapellentler, hastalığın yayılımının engellenmesinde kullanılmaktadır.
Haber Merkezi
Editör: Mahmut Beyaz
