1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü nedeniyle hem ülke genelinde hem de Kahramanmaraş’ta işçi sendikaları tarafından çeşitli kutlamalar düzenlendi. 1 Mayıs’ın resmi tatil ilan edilmesi nedeniyle kamu kurum ve kuruluşlarında ve özel iş yerlerinde çalışanlar da etkinliklere katıldı. Ancak resmi tatil olmasına rağmen birçok meslek grubundan emekçiler ise “Ekmek parası, ev geçindiriyoruz” diyerek çalışmaya devam etti. Başta inşaat işçileri olmak üzere, temizlik işçileri, park ve bahçe işçileri, hurdacı, atık kağıt toplayıcı, taksici, toplu taşıma sürücüsü, sağlık personeli, sanayi esnafları, polisler ve basın mensupları 1 Mayıs’ta da çalışmaya devam etti. 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü dolayısıyla birçok resmi kurum ve kuruluş izin yaparken, haber ekibimiz ise bu günü çalışarak geçiren emekçilerin duygularını gazetemiz sayfalarına yansıttı. Gazetemize duygularını aktaran esnaflar, 1 Mayıs’ta tatil yapmayı isteseler de, geçim derdi nedeniyle büyük bir iş bilincinin örneğini sergileyerek, Türk milletinin çalışkanlığını gözler önüne serdi.
1 MAYIS İŞÇİ BAYRAMI’NIN TARİHÇESİ
İşçi Bayramı’na uzanan sürecin ilk adımının 1856 yılında Avustralya'nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçileri çalışma saatlerinin azaltılması için başlattığı protestolara kadar dayanıyor. Ancak bu protestolar tarihte, ABD'nin Chicago kentinde işçilerin 1 Mayıs 1886'dan itibaren iş gününün 8 saat olması için başlattığı mücadelenin, 1889'da Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı’nın Paris Kongresi'nde "işçilerin ortak bayramı" olarak kabul edilmesine kadar uzanıyor. Amerikalı işçilerin, 8 saatlik iş gününü kabul ettirmek için mücadelesi 1884'te başladı. Chicago'da, Trade-Unions (İşçi Birliği) Kongresi de 1 Mayıs 1886'dan itibaren normal iş gününün 8 saat olarak belirlenmesini kararlaştırdı. 1 Mayıs 1886'da ABD'nin büyük kentlerinde beş binden fazla grev ilan edildi. Polisle grevciler arasında çıkan çatışmalarda bir işçi öldü, çok sayıda işçi yaralandı. 3 gün süren gösteriler sonrasında sendikacılardan dördü idam, dördü ağır hapis cezasına çarptırıldı. Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı’nın 1889 Paris Kongresi'nde (II. Enternasyonalin 1. kongresi), işçilerin dayanışmaları amacıyla yılda bir günün ortak bayram ilan edilmesi benimsendi. Amerikalı sendikacıların önerisi üzerine o gün “1 Mayıs” olarak belirlendi.
OSMANLI’DA İLK KEZ 1911’DE KUTLANDI!
Dünyada 1890’lı yıllara uzanan İşçi Bayramı, tarihi kaynaklara göre, Osmanlı Devleti’nde ilk kez 1911'de kutlandı. Selanik’teki tütün, pamuk ve liman işçileri Türk tarihinde ilk kutlayanlar arasına girdi. İstanbul’da ise ilk kez 1912 yılında kutlandığı bilgisi kaynaklarda yer aldı. 1’inci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşları’nın ardından 1 Mayıs uzun bir aradan sonra ilk kez 1921'de kutlandı. Türkiye Sosyalist Fırkasının (TSF) çağrısı üzerine İstanbul işçileri mayısın birinci pazar günü tatil yaptı. TSF merkezindeki bayramlaşmadan sonra partinin Genel Başkanı Hüseyin Hilmi Bey ve üç delege, sadrazamı ziyaret etti. Ankara'da da Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkileri çerçevesinde, 1 Mayıs 1922'de işçi bayramı kutlandı. 1 Mayıs 1923’te de ilk kez “resmi” olarak işçi bayramı kutlamaları yapıldı. Ancak, 1924 yılında “kitlesel” 1 Mayıs kutlamaları yasaklandı. Ardından 1925 yılında çıkarılan “Takrir-i Sükun” yasasıyla kutlamalar 1935 yılına kadar yasaklandı. Cumhuriyet'in ilanından sonra 27 Mayıs 1935 tarihli "Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun" ile 1 Mayıs "Bahar Bayramı" olarak kabul edildi. Büyük ölçekli kutlamaların yaşanmadığı Türkiye’de 1 Mayıs yaklaşık 50 yıl aradan sonra tekrar ısındı. İlk açık 1 Mayıs kutlaması, 1975 yılında İstanbul Tepebaşı'nda bir gazinoda yapıldı. 1976 yılında ise Taksim Meydanı’nda Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), geniş kapsamlı bir kutlama tertip etti.
İşte 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nde çalışmak zorunda olan, vefalı işçilerin 1 Mayıs mesajı;
“BUGÜN İŞÇİLERİN ÇALIŞMASI TEZATLIĞINA HAYRET EDİYORUM”
Ümra Balık
1 Mayıs İşçi Bayramı’nda işçilerin çalışması tezatlığına hayret ediyorum. İşçi bayramında işçi çalışıyor, memurlar tatil yapıyor. İşin garip yanı Sanayi Sitesi bugün daha yoğun. Çünkü memurlar tatil olduğu için bu günü fırsat biliyorlar ve araçlarını tamir ettirmek istiyorlar. Biz de böyle olunca 1 Mayıs İşçi Bayramı’nda işçilerimize izin veremiyoruz. Bence işçi bayramında işçilerin dinlenmesi gerek, bayram havasında günlerini geçirmesi gerek ama maalesef biz bugünü diğer günlerden daha yoğun geçiriyoruz. Bu işte bir tezatlık var. İşçi bayramında bütün sanayinin kapalı olup, işçilerin bunu tatil havasında geçirmesini bende bir iş veren olarak temenni ederim. Müşterinin talebi maalesef sanayiyi açık tutmak, o yüzden biz de maalesef işçilerimize izin veremiyoruz. Bayramda daha yorucu geçiyor.
“HAYAT ŞARTLARI ÇALIŞMAK ZORUNDAYIZ”
Ökkeş Güler
Biz 1 Mayıs olmasına rağmen ekmeğimizin peşindeyiz, çalışıyoruz. Çok şükür sıkıntımız yok, çalışmayana ekmek yok derler. Hayat şartları çalışmak zorundayız. Ekmeğimizin peşindeyiz, tatil yapsak ne olacak yarın tekrar işe geleceğiz. Tabi bizde izin yapmayı isteriz ama özellikle memurlar izin yapınca bizim de işlerimizin en yoğun olduğu günler memurların izin yaptığı günler oluyor. Onlar da izinleri olunca, işlerinden vakit bulunca geliyorlar. Tüm işçilerin ve emekçilerin 1 Mayıs İşçi Bayramı’nı kutlarım.
“ÇALIŞMAYANA EKMEK YOK”
Ertuğrul Ağdur
Biz Sanayi Sitesi içerisinde araç film işi yapıyoruz, oto cam filmi çekiyoruz. Dediğiniz gibi bugün 1 Mayıs İşçi Bayramı, bizler çalışıyoruz. Her zaman çalışmak zorundayız, yaptığımız işle evimizi geçindiriyoruz. Çalışana ekmek var, çalışmazsak çoluk çocuk ne olur. Çalışıyor olmak çok güzel bir duygu, ama izin yapsaydık da kötü olmazdı diye düşünüyorum. Bu tür tatillerde devlet memurları izin yaparlar ama onların işleri de zor sonuçta onlarda insanlarla uğraşıyor.
“HİÇBİR ZAMAN 1 MAYIS’I KUTLAMADIK”
Nevzat Sırlı
Yeni Sanayi Sitesi’nde kaportacı olarak uzun yıllardan beri çalışıyorum. Biz hiçbir zaman 1 Mayıs’ı kutlamadık, kutlayamadık. Çalışmak da zorundayız başka çaremiz yok, ekmek parası yaptığımız iş. 10 yıl önceye bakarsak padişah gibiyiz, vallahi padişah gibiyiz. 10 yıl önce Hacı Murat’ın tenekesini bulamıyorduk, şimdi bindiğimiz arabaların en düşüğü 30-40 bin lira. Allah devletimize zeval vermesin, biz 1 Mayıs’ta çalışsak da olur. İzin yapsak ne olacak, çalışmasak ne olacak. Mecburuz, bizde ev geçindiriyoruz, kazanıyoruz da çok şükür.
“İŞÇİ BAŞRAMI DİYE ÇARŞIYA MI ÇIKIP GEZELİM”
Bilal Parlak
Biz burada iş makinalarıyla ilgileniyoruz, kaynak gibi elektrik eloktronik bütün işlemleri yapıyoruz. Mecbur çalışacağız, bu dava ekmek davası, çalışkan bir milletiz iş anlamında. İşçi Bayramı diye ne yapalım, çarşıya çıkıp gezelim mi? Devlet memurları izin yapıyor doğal olarak, çünkü devlet işi o. Memur istese de istemese de kapanıyor kurumu ve tatil oluyor. Çalışmak daha güzel bir duygu emin ol boş gezmeden daha güzeldir. Pazar günü de çalışıyoruz, gece de gündüz de çalışıyoruz. Bayramlarda da yeter ki müşteri alo desin, geceli gündüzlü çalışıyoruz.
“MECBUR ÇALIŞIYORUZ, İNSANLARA HİZMET EDİYORUZ”
Mehmet Çobanlar
İş imkanımız maalesef böyle, bizim işimizin geleneği bu. Bizde izin gibi bir olay yok, izin sıfır denilebilir. Çünkü biz direk insanlarla iç içeyiz ve burası çok hareketli bir yer. Mecburen açmak zorundayız, insanlara hizmet veriyoruz. Biz işçiler olarak 1 Mayıs’ta izin yapmıyoruz ama memurlar yapıyor. Onlara tatil var, tabi hayırlısı iyi olur İnşallah hakkımızda.
“BİZİM MESLEĞİMİZİN CİLVESİ BU”
Mustafa Kara
Vallahi bizim mesleğimizin cilvesi budur, bütün bayramlarda çalışırız biz. Birde çalıştığımız yer sanayi olduğu için diğer çalışan arkadaşlara hizmet etmek zorundayız. Gördüğünüz gibi bütün insanlar çalışıyor. İşçi ne yapar çalışır, biz de o yüzden çalışıyoruz. Bütün işçi ve emekçi kardeşlerimin 1 Mayıs İşçi Bayramı kutlu olsun.
“DEVLETİMİZ BUNA KARAR ALMALI”
Adem Kenger
Bugün 1 Mayıs İşçi Bayramı olabilir ama biz 365 gün çalışıyoruz. 1 Mayıs İşçi Bayramı deniliyor ama maalesef eksiklik çok. Bence devletimiz buna karar alacak ve diyecek ki bu 1 Mayıs geldiği gün resmi tatil, aynı Pazar günü gibi, tüm şehrin genelindeki sanayisi olsun, temizlikçisi olsun bir gün tatil yapmalı ve işçileri bundan faydalandırmalı. Ama maalesef bakıyorsun işçi bayramı diyor, memur tatil yapıyor, işçi çalışıyor. Bu ne nane, bu ne turşu. Bence biraz saçma gibi geliyor. Ben 1 Mayıs diye şiir yazmıştım hatta. Yazdığım şiirde, ‘Adı güya işçi bayramı sözde, diğer ismi denir işçi bayramı. Memur bayramda işçi yanar közde. Bugün de 1 Mayıs İşçi Bayramı’ dedim.
“BEN TATİL YAPMAYI ÇOK DA İSTEMEM”
Ali Maşa
Benim için 1 Mayıs’ta çalışmanın hiçbir sıkıntısı yok. Sürekli çalıştığımız için problem yok. Bugün tatil yapsak ne olacak ki, yarın gelip yine çalışacağız. Ekmek parası yapacak bir şey yok. Memurlar ya da izin yapan insanların branşları çok farklı, biz daha çok halka hizmet eden kesimiz. Ben tatil yapmayı çok da istemem, kendimizi çalışmaya alıştırmışız.
(Haber: Emre Akkış-Ahmet Güneçıkan)
