Bu haberde öncelikle kentimizde bulunan Germanicia Antik Kenti ve çalışmalarda son durumları okuyacak, devamında da yazılış amacını anlayacaksınız, lütfen sonuna kadar okuyun!
Hititler, Urartular, Asurlular, Kimmerler, Medler, Persler, ve Romalılara kadar derin bir tarihi geçmişe sahip olan Kahramanmaraş, ticaret yolları üzerinde bulunmasının da etkisiyle birçok önemli kültürel zenginliğe ev sahipliği yapmış bir kent olarak dikkatleri üzerine çekiyor. Bu kültürel zenginliklerin başında ise Roma İmparatorluğu’ndan kalan, çalışmaların ise oldukça yavaş sürmesi nedeniyle hala gün yüzüne çıkarılmayı bekleyen Germanicia Antik Kenti geliyor. Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu ilçesi Şeyhadil, Bağlarbaşı, Namık Kemal ve Dulkadiroğlu mahallelerini kapsayan 140 hektarlık alan, 2010 yılında III. derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edilmiş, geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartları belirlenmişti. Fakat çalışmaların oldukça yavaş ilerlemesiyle birlikte, bu mahalle sakinleri Roma İmparatorluğu'ndan kalma eserlerin üzerinde oturuyor. Geçmişte gecekondu olan ancak sonradan imar affıyla tapu verilen bölgedeki evlerin birçoğunun alt katında eşsiz Germenicia mozaikleri yer alırken, evin üst katında ise insanlar yaşamaya devam ediyor. 2007 yılında kaçak kazılar sonrası gelen ihbar üzerine ortaya çıkan ve Milattan sonra 300-400 yıllarına ait olduğu öğrenilen Germenicia Antik Kenti’nin mozaikleri, kurtarılmayı bekliyor.
ÇIKAN ESERLER BUZ DAĞININ GÖRÜNEN YÜZÜ!
Germanicia mozaiklerinin yer aldığı bölge 61 parsel I. derece arkeolojik sit alanı olarak tescil edilirken, 2008 yılından günümüze Germanicia mozaik alanında 45 parsel kamulaştırıldı. 2009 yılında başlatılan kazılar neticesinde bugüne kadar 3 ayrı alanda 16 parselde (3000m²) yapılan kazı çalışması neticesinde 400 metrekare mozaik tabakası ortaya çıkarıldı. 2018 yılında ise Bağlarbaşı Mahallesi 2424 ada, 2 ve 3 no’lu parsellerdeki mozaikli alan ören yeri olarak ziyarete açıldı. Tarihi mozaiklerin olduğu bazı evler sit alanı olarak tescil edilse de kamulaştırma çalışmasının yavaş ilerlemesi hem dikkat hem de tepki çekiyor. Uzmanlar, ihbar sonucu ortaya çıkan mozaiklerin sadece buz dağının görünen yüzü olduğuna dikkat çekerken, bölgede Roma döneminde zenginlerin kullandığı yamaç villalarının yer aldığının da bilgisini veriyor. Bölgede her biri 15-20 odalı 100’ün üzerinde tarihi yamaç villalarının bulunduğu tahmin ediliyor. Mozaiklerdeki tasvirlerde bitkisel ve geometrik motifler, günlük hayattan betimlemeler ile dönemin dini, kültürel ve sosyal yapısını, mimari özelliklerini gösteren kompozisyonlar yer alıyor.
GAZİANTEP ŞOV YAPTI BİZ İZLEDİK!
Buraya kadar çalışmalardaki yavaş ilerleme hariç her şey güzel görünse de, komşumuz Gaziantep’in hafta sonu yaptığı gövde gösterisi Kahramanmaraş halkını derinden üzdü. Yanı başımızdaki Gaziantep, Amerika Birleşik Devletlerinin Ohio eyaletindeki Bowling Green Devlet Üniversitesi’ne satılan ve çalıntı olduğu anlaşılana kadar burada sergilenen Çingene Kızı Mozaiği’ni Zeugma Antik Kenti Müzesi’nde sergiye çıkarttı. Çingene Kızı mozaiğinin ABD’den Gaziantep’e getirilen 12 parçası, hafta sonunda Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un da katıldığı törenle Zeugma Mozaik Müzesi’nde ziyarete açılmıştı. Açılış tüm Türkiye’deki yerel ve ulusal TV’lerde canlı olarak yayınlanırken, gündemin de en önemli konusu haline gelmişti. Bir ay öncesine kadar hiç bilinmeyen Çingene Kızı mozaiği, canlı yayınlarla birlikte Türkiye’nin en ücra noktasında yaşayan vatandaşın bile kulağında çınladı. 60 yıl önce yurt dışına kaçırılan Çingene Kızı başarılı çalışmalarla sansasyonel bir şekilde evine kavuşurken, aynı döneme ait olan ve Kahramanmaraş’ta bulunan Germanicia Antik Kenti’ndeki eserlerin hala Namık Kemal Mahallesi’nden dışarı çıkamaması tüm Kahramanmaraş halkının kafasında soru işaretleri ortaya çıkardı.
GERMANİCİA ZEUGMA’DAN DAHA ÖNEMLİ AMA...
Roma döneminde bölgenin üç büyük antik kentinden (Zeugma, Germanicia ve Samsat) birine Kahramanmaraş ev sahipliği yapıyor. 3 büyük antik kente bakıldığında Kahramanmaraş’ta bulunan Germanicia, zenginliği bakımından diğerlerinden öne çıkıyor. Nitekim, Fırat Nehri üzerinde bulunan Atatürk Barajı ile batan Samsat Antik Kenti ve yine Fırat Nehri üzerinde bulunan Birecik Barajı ile batan Zeugma Antik Kenti’nde kazı çalışması yapılamıyor. Germanicia’nın ise döneminde kuzeye açılan önemli ticaret yollarının üzerinde olması sebebiyle en zengin antik kentlerden biri olduğuna uzmanlar dikkat çekiyor. Germanicia’nın önemli ticaret yollarının üzerinde olması, Roma’nın bölgede daha çok mimari eser bıraktığını da gösteriyor.
PEKİ BİZ NEDEN BAŞARISIZIZ?
Beceriksizliğimiz mi, koordinasyonsuzluğumuz mu, yoksa iç çekişmelerimizden mi bu tarihi değeri gün yüzüne çıkartamıyoruz bunun sebeplerini araştırırken, Kahramanmaraş’taki Germanicia Antik Kenti’ni gün yüzüne çıkarmadaki başarısızlığımızın ve Gaziantep’teki Zeugma Antik Kenti’nin gün yüzüne çıkartılmasındaki başarının arkasındaki sebepleri sorular halinde şu şekilde sıraladık.
MAHİR ÜNAL’IN AKTARDIĞI PARALAR DOĞRU KULLANILMADI MI?
1- AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal’ın, Kültür ve Turizm Bakanlığı döneminde Germanicia Antik Kenti’nin bulunduğu binaların istimlak edilmesi için Kahramanmaraş’a aktardığı milyonlarca TL ile neden doğru istimlakler yapılamadı? Çalışmalar hala neden yavaş ilerliyor?
REKLAM ÇALIŞMALARIMIZ NEDEN YOK?
2- Gaziantep’te Zeugma kazıları, gerek İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü gerekse de Gaziantep Müzesi’nin gayretleriyle uluslararası alana taşınmış ve çalışmaya sembol olabilecek bir karakter bulunarak uluslararası ölçekte reklamlar yapılmış? Peki biz bu tür reklam için ne bekliyoruz?
GERMANİCA’DA HANGİ ÜNİVERSİTELERLE ÇALIŞILDI!
3- Gaziantep’te Zeugma kazıları her ne kadar kurtarma kazıları olarak başlasa da dünyadaki büyük üniversiteler ve araştırma enstitülerinin destekleri alınırken, bizim Germanicia Antik Kenti’nde kimlerle, hangi üniversitelerle çalışıldı? Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Germanicia’nın neden dışında bırakıldı?
GERMANİCİA KAZILARINA DESTEK VERİLDİ Mİ?
4- Gaziantep’teki Zeugma kazılarının devam ettiği dönemde gerek Nizip Belediyesi gerekse de Gaziantep Büyükşehir Belediyesi kazı ekiplerinin konaklamasından iaşesine kadar bütün eksiklikleri tamamlarken, bizim Germanicia kazılarına destek verildi mi?
KOORDİNASYONSUZLUK AŞİKAR BİR ŞEKİLDE ORTADA!
5- Germanicia Antik Kenti’ndeki çalışmaların bu kadar yavaş ilerlemesi, Kahramanmaraş Müzesi’nin, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün ve Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi’nin koordinasyonunun olmadığını da aşikar bir şekilde ortaya çıkarmıştır. Önümüzdeki süreçte hızlandırmak için ne zaman bir araya gelinecek?
DİĞERLERİ SULAR ALTINDA, BİZİMKİSİ AÇIKTA AMA...
6- Fırat Nehri üzerinde bulunan Atatürk Barajı ile batan Samsat Antik Kenti ve yine Fırat Nehri üzerinde bulunan Birecik Barajı ile batan Zeugma Antik Kenti’nde kazı çalışması yapılamazken, ortada olan Germanicia Antik Kenti için müze ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü profesyonel bir ekip kurarak çalışma yapabilme yeteneğine sahip değil mi?
GERMANİCİA’YI ANLATAN NEDEN BİR MAKALE BİLE YOK?
7- Gaziantep’teki Zeugma Antik Kenti’nin her noktasını anlatan İngilizce ve Türkçe makaleler, kitaplar, dergiler gerek Valilik gerekse de Büyükşehir Belediyesi tarafından yayımlanırken, neden Germanica mozaikleri hakkında Türkçe basit bir makale bile bulmakta zorlanıyoruz? Şahsen bu haberi yazarken Germanicia ile ilgili bilgi bulmakta çok zorlandım. Germanicia Mozaikleri’nin olduğu bir katalog yapmak, böylelikle tanıtımını sağlamak çok mu zor?
NEDEN DERME ÇATMA BİNALARDA SAKLIYORUZ, MÜZEMİZ YOK!
8- Yanı başımızdaki Şanlıurfa’da ve Gaziantep’te dünyanın en başarılı müzeleri yapılmışken, biz bu önemli mozaiklerimizi prefabrik derme çatma binalarda saklıyoruz. Yoksa mozaikler tamamen ortaya çıktıktan sonra gökten zembille dev bir müzenin inmesini mi bekliyoruz?
Haber niyetiyle başladığım bu yazı, haber niteliğinden biraz çıktı gibi ama Germanicia’nın gün yüzüne çıkmasında faydası olabilecek üst düzey kişilerde ne gibi düşünceler sevk ettirecek, kendimizi ne kadar eleştirebileceğiz, bu haberden daha önemli. Bundan sonra Germanicia için önemli adımların atılması dileğiyle.
(Haber: Ahmet Güneçıkan)
