Kipaş Yönetim Kurulu Üyesi ve Ekonomist Hikmet Gümüşer, Türkiye’nin 2018 yılındaki 2,8’lik büyümesi ile Kahramanmaraş ekonomisinin son durumunu değerlendirdi. Küçük bir ihracat payı ile 2018’in 2,8 gibi bir büyümeyle tamamlandığını ifade eden Gümüşer, ekonomide 2018 yılının 4’üncü çeyreğinde bir önceki döneme göre yüzde 3’lük bir küçülmenin yaşandığına dikkat çekti. 2 dönemdir üst üste küçülme trendine girildiğine vurgu yapan Gümüşer, “harcamalar yöntemiyle baktığımızda yatırımların ve iç talebin negatif olarak katkıda bulunduğunu görüyoruz. Fakat net ithalat-ihracattan pozitif katkı geldiğini görmüş olduk” diye konuştu. 2019 yılında tahmini olarak yüzde 1’lik bir büyümenin olacağını öngördüklerini belirten Gümüşer, ekonomide düzelmeyi 2019’un ikinci yarısından sonra beklediklerinin altını çizdi. Sözlerinin devamında Kahramanmaraş ekonomisiyle alakalı da konuşan Gümüşer, Kahramanmaraş olarak 2019 yılında ihracatta bir milyar dolar barajının aşılmasının kolay olmayacağını kaydetti.

İHRACAT 11 ARTTI, İTHALAT 23 AZALDI”
2018’de ihracatın yüzde 11 arttığına, ithalatın ise yüzde 23 azaldığına dikkat çeken Gümüşer, “2018 yılının 4’üncü çeyreğinde bir önceki döneme göre yüzde 3 küçülme yaşadık. Bu bizler için şu açıdan üzücü oldu; 2 dönemdir üst üste küçülmüş olduk. Buda resesyon hadisesinin yani halk diliyle kriz hadisesinin gerçekleştiğinin beyanatı olmuş oldu. Ülkemiz 2018 yılının ikinci çeyreğinin sonundan itibaren bir ekonomik kriz sürecine girdi. Burada genel olarak harcamalar yöntemiyle baktığımızda yatırımların ve iç talebin negatif olarak katkıda bulunduğunu görüyoruz. Fakat ithalat, ihracatta pozitif katkı geldiğini görmüş olduk. Türkiye 2018 dördüncü çeyreğinde sadece ihracat ile küçük bir büyüme sağladı ve bunları neticesinde de yıllık büyümemiz 2,8 olarak gerçekleşti. İhracatın artması yüzde 11 oranında oldu. İthalatın azalması ise 23 oranında oldu” şeklinde konuştu.

“İŞ TALEBİ ÇOK ÇOK DÜŞÜK”
İş talebinin çok düşük olduğunu anlatan Gümüşer, “Türkiye açısından buradaki en üzücü olay iç talepten negatif etki. Çünkü Türkiye her zaman ortalama nüfus yaş ortalamasının genç olması sayesinde yüksek iş gücüne sahip bir ülke olagelmişti. Hatta öyle ki Türkiye’de 14 yaş altı nüfusun oranı toplam nüfusumuzun yüzde 25’i. Bu kadar genç bir nüfus bizim için yüksek iş talebi anlamına geliyordu ve buda bize şöyle bir katkı sağlıyordu; 2016 yılındaki gibi bir çeyreğimizi kötü geçirsek ertesi çeyrek bunu toparlayabiliyorduk. Fakat şimdi maalesef toparlayamaz bir hale geldik. İş talebi çok çok düşük. Bunu nasıl yukarıya çıkaracağız? Bunu yukarıya çıkarabilmemizin en önemli yolu insanların temel ihtiyaçlarını yani barınma, giyinme, yemek gibi ihtiyaçlarını yerine getirdikten sonra kenara ayırabildikleri harcayabildikleri paranın arttırmaktır” ifadelerini kullandı.

“MALİYET ORANLARI GEÇEN YIL ÇOK CİDDİ BİR ŞEKİLDE YÜKSELDİ”
“Türkiye’de maalesef geçen yıl maliyetler çok ciddi bir şekilde yükseldi” diyen Gümüşer, sözlerinin devamında şöyle konuştu: “Bu durum insanların kenara harcayacakları parayı ayıramamasına sebep oldu. Önceden bireylerin imdadına koşan bankalar da olmayınca büyük bir dar boğaza girildi. Bu nedenle de işler azaldı. İş talebinin yükselmesi için gelir seviyelerinin artması, işsizliğin azalması, ücretli çalışan işçi sayısının artması gerekiyor. Şu anda büyümeyi sektörler bazında analiz ettiğimizde finans sektöründen sonra en çok daralan sektör inşaat ve sanayi sektörüdür. Bizim toplam istihdamımız içerisinde çok önemli bir payı olan inşaat ve sanayi sektörlerindeki bu daralma istihdamdaki azalışın sinyalini vermekte. İstihdam azalırsa işsizlik artar, işsizlik artarsa insanların geliri düşer, geliri düşen insan harcama yapamaz ve iç talebi yine azalmaya devam eder. Benim korkum bu şekildeki küçülmenin hem 2019 yılının birinci çeyreği hem 2019 yılının ikinci çeyreğinde de aynen devam etmesi yönünde. Düzelmeyi ancak 2019’un ikinci yarısından sonra bekliyoruz. 2019 yılıyla ilgili genel büyüme tahminimiz yüzde 1 şeklinde.”

“SEÇİMDEN SONRA EKONOMİK PROBLEMLERİN ÇÖZÜLMESİ GEREKİYOR”
31 Mart seçimlerinin ardından hâlihazırdaki ekonomik problemlerin çözülmesi gerektiğini söyleyen Gümüşer, “Devletimiz şu anda büyük problemlere yani yüksek enflasyon, işsizlik, ekonomik durgunluk gibi konulara konsantre olamıyor ve biz şu anda bunu anlayışla karşılıyoruz. Yani seçimler bitene kadar herkes seçimlere konsantre oluyor. Ama bizim bu ekonomik problemleri aşmamızı sağlayacak köklü çözümlere ve yapısal reformlara ihtiyacımız var. Seçimden hemen sonraki gün, anında bu çalışmalara başlayıp Türkiye’nin bu problemlere karşı ne gibi çözümler geliştirebileceğinin planlaması gerekiyor. Ben seçimlerin bir çözüm bulma noktasında önümüzde bir engel teşkil ettiğini düşünüyorum. Seçimden sonra problemlerimize odaklanarak çözülmesi gerektiğine inanıyorum” dedi.

“İHRACATÇI SAYISINI ARTTIRMAMIZ LAZIM”
Kahramanmaraş’ın ihracatçı sayısını arttırması gerektiğinden bahseden Gümüşer, ihracatla ilgili yaşanan düşüşün tekrardan telafi edilebileceğini söyledi. Gümüşer, “Kahramanmaraş ağırlıklı olarak tekstil, mutfak eşyaları, kuyumculuk, gıda gibi alanlarda önemli sanayiler barındıran bir şehir. Yüksek kur döneminde Kahramanmaraş sanayisinin ciddi anlamda yüksek ihracat yapmasını beklerken 2018 yılının ilk birinci ve ikinci ayına göre daha az ihracat yapmış durumdayız. Türkiye’nin ihracatının artmasına rağmen Kahramanmaraş’ın ihracatının düşmesi bizler için sorgulayıcı bir durum. Türkiye’nin yegâna büyüme enstrümanı olan ihracatın Kahramanmaraş’ta küçülme trendinde olmasını, gerek Ticaret Sanayi Odasının gerek diğer odaların sorgulaması gerekir. Bizim Kahramanmaraş sanayisi olarak çok daha fazla ihracat yapabiliyor olmamız lazım. İhracatçı sayısını arttırmamız lazım. İhraç edilen kalem sayısını arttırmamız lazım. Bunlar artarsa biz Kahramanmaraş olarak 2019’da rahat bir yıl geçiririz. Aksi takdirde kapanan iş yerlerinin sayısının artması, durdurulan üretim hanelerin sayısının artması, kapasite kullanım oranlarının zayıflaması gibi hadiselerle karşı karşıya kalırız. Bu kadar ihracat için uygun bir atmosferde bizim ihracatımızın geriliyor olması pek hayra alamet değil. Seçim sonrası Türkiye’de riskler biraz daha azalacağı için insanların işlerine daha çok konsantre olacağına inanıyorum. İhracatla ilgili bu yaşanan düşüşün tekrardan telafi edileceğine inanıyorum” şeklinde konuştu.

“2019’DA BİR MİLYAR DOLAR İHRACAT BARAJINI GEÇMEK KOLAY OLMAYACAK”
Gümüşer, son olarak sözlerine şunları ekledi: “2019 yılında bir önceki hedefi geçme peşindeydik. Çünkü biz 2018 yılında ihracatta bir milyar doları geçerken ilk 7 aylık ihracat performansımız 2017 yılının ilk 7 ayıyla kıyaslandığında normal trendde gidiyorduk ama kurların artışı ile birçok işletme ihracata yönelince biz bir milyar doları aşabildik. 2017 yılı ihracatımız 945 milyon dolardı. 2019’da bir milyar dolar barajına yine yaklaşacağımızı ama geçemeyeceğimizi düşünüyorum. Çünkü şu anda bu kadar yüksek kur ortamına rağmen biz halen az ihracat yapıyorsak demek ki ya ihracatçılarımız birim fiyat problemi yaşıyorlar yâda ihracat yapan işletme sayısında bir düşüş var.”

Haber: Emre Akkış

Editör: Mahmut Beyaz