Türk Milleti asırlardır dünyaya nam salan ünlü güreşçileriyle bilinir. “Türk Gibi Kuvvetli” sözü dünyada yer edinmiş bir kavramdır. Bu konuda ne kadar övünsek gurur duysak yerindedir. Bir asır önceleri ABD ve Avrupa’da yenmedik adam bırakmayan güreşçilerimiz, Kırkpınar Başpehlivanlarımız Kel Aliço, Koca Yusuf, Kara Ahmet, Filiz Nurullah, Hergeleci İbrahim, Şamdancıbaşı, Katrancı, Kurtdereli Mehmet, Adalı Halil gibi pehlivanlarımız hala dillerdedir. Olimpiyat ve Dünya şampiyonlarımız Y.Doğu, G.Bilge, C.Atik, N.Akar, M.Oktav ve Mersinli Ahmet, Ali Yücel, Bayram Şit, Nurettin ve Haydar Zafer, H.Gemici, M.Sille, M.Bayrak, H.Kaplan, A.Bilek, H.Akbaş, İ.Atlı, M.Dağıstanlı, T.Kış, H.Güngör, İ.Ogan, K.Ayvaz, M.Atalay, Ahmet Ayık da hep gururla hatırladığımız Güreş Efsanelerimizdendir.

Başpehlivanlar nasıl ki yağlı güreşte en güçlü, kuvvetli, ustalıkta zirveye çıkmış isimler ise minder güreşinde de ağır sıklet güreşçileri de hep öne çıkmışlardır. Türk Güreşinde de ağır sıklet güreşçilerimiz başarılarıyla dikkat çekmiştir. Olimpiyat tarihimizdeki ilk madalyamızı 1936 Berlin Olimpiyatlarında serbest stilde bronz madalya olarak kazanan Mersinli Ahmet Kireççi, 1948 Londra Olimpiyatlarında bu kez grekoromen stilde ağır sıklette şampiyon olarak İstiklal Marşımızı tüm dünyaya dinletmiştir. Avrupa Şampiyonalarında ilk madalyamızı da 1938 yılında grekoromende ve 1946 yılında takım olarak Avrupa şampiyonu olduğumuz serbest stilde bronz madalya kazanan bir ağır sıklet güreşçisi olan Çoban Mehmet kazanmıştır. Ağır sıklet güreşçilerimizden Mustafa Çakmak da 1939 ve 1947 yılında Avrupa şampiyonasında grekoromende gümüş madalya kazanmıştır. İlginç bir durum da 1939 da Çoban Mehmet’i yenip şampiyon olan Estonyalı Johannes Kotkas 1947 yılında da bu kez Rusya adına güreşmiş ve Mustafa Çakmak’ı yenerek Avrupa şampiyonu olmuştur. Aynı Kotkas 1952 Helsinki olimpiyatlarında da 37 yaşında olimpiyat şampiyonu olmuş ünlü bir şampiyondu. Bu ünlü şampiyonu yenen ise hem serbestte hem de grekoromende Dünya Şampiyonu Olimpiyat 2.si olan ünlü İsveçli Bertil Antonsson idi. İsveçli ünlü ağır sıklet şampiyonu B.Antonsson 10 yıllık (1946-1956) güreş hayatında güreşçilerimiz Avrupa 3.sü Çoban Mehmet, 1948 Londra Olimpiyat 4.sü Sadık Esen, Dünya (Greko) şampiyonumuz , serbestte Avrupa 2.si Olimpiyat 4.sü Muharrem Candaş, Londra Olimpiyat 2.si (serbest), Dünya (Greko) 3.sü Adil Candemir, Dünya 3.sü 1952 Olimpiyat 4.sü, 1951,1953,1955 yılları Kırkpınar Başpehlivanı İrfan Atan ve Olimpiyat Dünya şampiyonumuz Hamit Kaplan ile aynı yıllarda güreşmiştir.

Ülkemizin en ünlü ağır sıkleti Hamit Kaplan 1955 – 1964 yılları arasındaki güreş hayatında dünya minderlerinde 4 Altın 4 Gümüş 6 Bronz madalya ile hem serbest hem grekoromende kürsüye çıkmış ender güreşçilerdendir. İlk şampiyonluğunu 1955 Barcelona Akdeniz oyunlarında kazanan Amasyalı Hamit Kaplan aynı yılda grekoromende Dünya 3.sü olmuştur. 1956 Melbourne Olimpiyatlarında serbestte Altın Madalya kazanırken finalde Bulgaristan adına güreşen Hüseyin Mehmedov’u yenmiştir. Aynı olimpiyatta grekoromende 4.olurken rakipleri İsveçli B.Antonsson ve Alman W.Dietrich idi. Şampiyon güreşçimiz Hamit Kaplan 1957 İstanbul’da Alman W.Dietrich ve H.Mehmedov’u yenerek Dünya şampiyonluğunu kazanmıştır.1959’da 2.kez Akdeniz oyunları şampiyon olan H.Kaplan aynı yıl Bulgaristan adına güreşen ezeli rakiplerinden Lütfi Ahmedov’un ardından Dünya 2.si , 1960 Roma olimpiyatlarında ise yine ezeli rakibi Alman W.Dietrich’in ardından Olimpiyat 2.si olmuştur. H.Kaplan 3 kez Dünya 2.si 5 kez Dünya 3.sü olurken ünlü Olimpiyat ve Dünya şampiyonları serbestte Rus A.İvanizki ve A.Medved , grekoromende ise Rus İvan Bogdan ve Macar İstvan Kozma ile unutulmaz müsabakalar yapmıştır.

Ünlü şampiyonumuz Hamit Kaplan 1964 Tokyo Olimpiyatlarında 3.cü olarak Türk Güreşinde olimpiyatlarda 3 madalya kazanan tek güreşçi olarak tarihe geçmiştir. Hamit Kaplan 1972 yılında da Tarihi Kırkpınar Ağalığı da yapmıştır.

1964 sonrası ağır sıklete Rus A.Medved damga vurdu. 3 Olimpiyat 7 Dünya 3 Avrupa şampiyonluğuna imza atan Medved’i bu dönemde sadece Olimpiyat Dünya Avrupa şampiyonumuz Ahmet Ayık yenmiştir. En büyük rakiplerinden Türk asıllı Bulgar güreşçisi Osman Duraliev Mexico ve Münih Olimpiyatları ile Avrupa ve dünya şampiyonlarında 10 Gümüş Madalya kazanırken A.Medved’e hep finalde kaybetmiştir. Bu dönemde Milli Takımlarımızın ağır sıkletlerinden serbestte Gıyasettin Yılmaz Avrupa 2.si Dünya 3.sü ve Akdeniz Oyunları şampiyonu, Alaettin Yıldırım Avrupa 2.si Akdeniz Oyunları şampiyonu olurken, Grekoromende Ömer Topuz Avrupa şampiyonu ve 3 kez de Akdeniz Oyunları şampiyonluğu kazanmıştır. Ömer Topuz serbestte de Avrupa 3.sü olmuştur.

1970 – 1990 arası durgunluk yaşayan Türk Güreşinde ağır sıklette de başarılı olamadık. 1970 Dünya Şampiyonu (52 kg.) Ali Rıza Alan, 1972 Avrupa şampiyonu Sefer Baygın’dan uzun bir aradan sonra Reşit Karabacak 1983 Budapeşte’de Avrupa şampiyonu oldu. Onu 1989 Ankara’da Ahmet Ak, 1990 Poznan’da Fevzi Şeker Avrupa şampiyonlukları izlemiştir. Bu dönemde ağır sıklette Avrupa 2.si Olimpiyat 3.sü Ayhan Taşkın, Avrupa 2.si Dünya 3.sü ve 3 kez Akdeniz Oyunları şampiyonu Kırkpınar Başpehlivanı Mehmet Güçlü, Avrupa 2.si Olimpiyat 4.sü Akdeniz Oyunları Şampiyonu Hayri Sezgin, Avrupa 3.sü ve Akdeniz Oyunları şampiyonu Kenan Ege, Akdeniz Oyunları Şampiyonu Avrupa 5.si, Altın Kemerli Kırkpınar Başpehlivanı Hüseyin Çokal ülkemizi temsil etmişlerdir. Mehmet Güçlü ve Ayhan Taşkın hem serbest hem grekoromen ve yağlı güreş yapan güreşçilerimizdendi. Bu dönemde ağır sıklette Rus güreşçiler 4 kez Dünya şampiyonu Salman Khasimikov, 4 Dünya 3 Avrupa 2 kez Olimpiyat Şampiyonu Soslan Andiev, 3 Dünya ve Avrupa şampiyonu Aslan Chadarzev ile 2 kez Dünya Avrupa ve Olimpiyat şampiyonu David Gobedishvili öne çıkan şampiyonlardı. 1990’lı yıllardan itibaren ağır sıklette Türk rüzgarı esmeye başladı. Bu yıllarda 3 kez Avrupa, 1’er kez Olimpiyat Dünya ve Akdeniz Oyunları şampiyonu olan Mahmut DEMİR aynı zamanda Cihan Şampiyonu unvanıyla da tarihe geçmiştir. M.Demir’den sonra Zekeriya Güçlü Dünya Şampiyonu, Avrupa 3.sü ve 2 kez Akdeniz Oyunları şampiyonu, Ömer Arslantaş Akdeniz Oyunları ve Dünya Ümitler Şampiyonu, Aydın Polatçı da 2 kez Avrupa ve Dünya şampiyonu , Atina’da Olimpiyat 3.sü olan ağır sıkletlerimizdir. Grekoromende ise bu dönemde Avrupa 2.si Şaban Donat, Avrupa 2.si, Dünya 3.sü Akdeniz Oyunları Şampiyonu Yekta Yılmaz Gül, Avrupa 2.si , Dünya Ünv. Oyunları Şampiyonu Fatih Bakır vardı. Bu dönemde Olimpiyat Avrupa ve Dünya şampiyonları Rus A.Karelin, Leri Chabelov, D.Musulbes, A.Shmulin, K.Kuramagomedov, ABD’li Bruce Baumgartner, R.Gardner, Alman A.Schroeder, Sven Thile, Ukraynalı M.Valiev, Belarus A.Medvedev, Özbek Taimazov, Kübalı Rodrigez rakiplerimizdi.Son söz olarak Yusuf Taşkan beyin dünya ve Türk güreşi ile ilgili hazırladığı bu güzel yorumun birinci bölümü böyle.Değerlendirme 3 bölümden ibaret.Yusuf Taşkan beye teşekkürlerimizi sunarız.

Avni Tarhan

Maraşmanş[email protected]